Jak ustrzec dzieci przed niebezpieczeństwami grożącymi ze strony dorosłych? Program pracy z dziećmi sześcioletnimi

WSTĘP

DLACZEGO TRZEBA UCZYĆ O NIEBEZPIECZEŃSTWACH GROŻĄCYCH
ZE STRONY DOROSŁYCH?

Dzieci mają prawo do miłości, radości, to ich słuszne pragnienie. Ich spojrzenie powinno być zawsze pogodne i pełne radości, a tak często jest przeniknięte smutkiem i lękiem, bo w swym krótkim życiu zbyt wiele już zobaczyły i przecierpiały. Miliony dzieci cierpią na skutek różnych form przemocy występujących w społeczeństwach, gdzie panuje nędza ale też w rodzinach żyjących w warunkach dostatku i dobrobytu. Zdarza się, że nawet we własnych domach i to ze strony tych, w których słusznie powinny pokładać całkowitą ufność, dzieci doznają przemocy i krzywd, co w sposób nieobliczalny szkodzi ich rozwojowi.
Dzieci bardzo prędko poznają życie. Obserwują i naśladują postępowanie dorosłych, szybko uczą się miłości i szacunku dla innych, ale łatwo wchłaniają też jad przemocy i nienawiści. Życie dzieci we współczesnym świecie jest nacechowane przemocą. Przemoc wobec dziecka wskazuje na niejednokrotną interpretację tego pojęcia. Kryje się pod nim maltretowanie, krzywdzenie dziecka, wykorzystywanie seksualne, znęcanie psychiczne, zaniedbywanie, złe traktowanie. Pojęcie przemocy, często łączone z agresją zakłada wyrządzenie komuś krzywdy lub wymuszanie pewnych zachowań w sytuacji podporządkowania jednej ze stron w owej interakcji. Zagrożenie przemocą deprawacyjną jest zawsze większe we wczesnych okresach życia, ponieważ dziecko z reguły nie uświadamia sobie jej destrukcyjnego wpływu.
W Polsce stosowanie przemocy fizycznej przez rodziców wobec swych dzieci podyktowane jest w dużym stopniu modelem wychowania i opanowania dziecka, opartym na stosowaniu kar cielesnych. Głównym powodem przemocy fizycznej wobec swych dzieci był alkoholizm ojca, matki lub obojga rodziców. Coraz częściej docierają do nas informacje na temat przestępstw dokonywanych na nieletnich (uprowadzenia, gwałty, przemoc, molestowanie). Są to zagrożenia ze strony dorosłych. Wiele dzieci cierpi samotnie przez długi czas zanim środowisko jest w stanie zdiagnozować ten stan i określić rodzaj pomocy. Najlepiej jest zatem ustrzec dzieci przed niebezpieczeństwami.
- Czy istnieją sposoby, aby przeciwdziałać tym zjawiskom?
- Czy dzieci poprzez swoje nieświadome zachowanie ułatwiają działanie przestępcom?
Niniejszy program ma dać odpowiedź na te pytania .Rodzice mają różną świadomość tego typu zagrożeń rzadko chcą i potrafią wyjaśnić dziecku, na czym polega na przykład molestowanie seksualne i czym może się skończyć. Dzieci też
mają różną świadomość zagrożeń tego typu i dlatego słabo wychwytują sygnały grożącego im niebezpieczeństwa i nie potrafią sobie radzić w niebezpiecznych sytuacjach.
Cele główne:

-rozpoznawanie niebezpiecznych sytuacji (ograniczone zaufanie wobec ludzi) i kształtowanie właściwych zachowań w takich sytuacjach,
-kształtowanie umiejętności przewidywania następstw różnych działań,
-kształtowanie umiejętności nazywania i rozumienia uczuć swoich i innych ludzi,
-uświadamianie dziecku jego prawa do wyrażania własnych myśli i uczuć,
-uświadamianie konieczności powiadamiania dorosłych o sytuacjach wywołujących u dziecka poczucie zagrożenia.

Cele szczegółowe:

-poznawanie utworów literatury dziecięcej związanych z tematem zajęć,
-kształcenie umiejętności inscenizowania utworów literackich,
-rozbudzanie empatii na podstawie analizy przeżyć bohaterów inscenizowanego utworu (zwracanie uwagi na uczucia bohaterów baśni, na ich przeżycia),
-doskonalenie umiejętności liczenia,
-doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem w zakresie poznanych liter,
-doskonalenie umiejętności redagowania ustnych wypowiedzi na podany temat,
-kształtowanie orientacji przestrzennej-doskonalenie zdolności określania kierunków w przestrzeni (prawy, lewy),
-kształcenie wrażliwości na dobro, piękno, prawdę, opiekuńczość i odwagę w życiu codziennym,
-doskonalenie umiejętności współdziałania w zespole.

Metody:

- podająca,
- poglądowa,
- „burza mózgów”.

Formy pracy:

- z całą grupą,
- w zespołach,
- indywidualnie.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU. OKREŚLENIE ZASAD
BEZPIECZNEGO DZIECKA. SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW.

Aby ustrzec nasze dzieci przed niebezpieczeństwem musimy wdrożyć je do rozpoznawania sytuacji, w których grożą im niebezpieczeństwa ze strony innych ludzi, nauczyć jak unikać niebezpiecznych sytuacji. Trzeba jednak mieć na uwadze dużą wrażliwość dzieci w tym wieku, ich optymistyczne nastawienie do świata, a więc potraktować zagadnienie nadzwyczaj delikatnie, z dużym wyczuciem pedagogicznym. Jest to zadanie trudne merytorycznie i metodycznie. Trudno ustalić właściwe proporcje: z jednej strony zależy nam na kształtowaniu u dzieci otwartej postawy wobec innych, z drugiej zaś strony nadmierna ufność może być dla dziecka groźna i obrócić się przeciw niemu.
Sześciolatki orientują się czym jest kradzież, niejednokrotnie mają jednak spore kłopoty z przewidywaniem zagrożenia kradzieżą. Nie pilnują swoich rzeczy, zbytnio ufają dorosłym, opowiadają co znajduje się w ich domu. Trudniej jest dzieciom niż dorosłym rozpoznawać złe intencje drugiej osoby. Jest to groźne, bo sześciolatek zna i potrafi już podać obcemu swój adres a także powiedzieć, kiedy rodziców nie ma w domu.
Zagrożenia ze strony dorosłych to podrozdział działu wychowania do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych programu wychowania i kształcenia sześciolatków.
W takim zakresie wychowania ważna jest ciągłość: to co zostało rozpoczęte w okresie wychowania przedszkolnego będzie kontynuowane w szkole.
Na zespole samokształcącym, który będzie obejmował nauczycielki nauczania zintegrowanego omówimy:
-poszerzenie wiedzy i wymiana doświadczeń w zakresie niebezpieczeństw grożących dzieciom ze strony dorosłych,
-współpracę z rodzicami w zakresie powyższej profilaktyki,
-pomoc dziecku krzywdzonemu.
W ramach pedagogizacji rodziców na zebraniu wygłosić pogadanki na temat: „Jak ustrzec dzieci przed niebezpieczeństwami grożącymi ze strony dorosłych”. „Dziesięć powodów by nie bić dzieci.”
Poniższe zasady, świadomie wplatane w odbywane zajęcia i przypominane w domu rodzinnym wpłyną na rozwój świadomości dzieci na temat zagrożeń i pozwolą wytworzyć pewne postawy, którymi dziecko w sytuacjach dla niego trudnych i nieznanych będzie się kierować.

ZASADY BEZPIECZNEGO DZIECKA

1. Dziecko wie, że nie wolno mu pójść z obcą osobą. Należy grzecznie ale stanowczo odmówić nawet gdyby była to bardzo interesująca propozycja.
Nie chcę, nie znam pana.
2. Dziecku nie wolno podchodzić i wsiadać do samochodów osób nieznajomych, które proponują podwiezienie lub pytają o drogę. Staje wtedy w odległości, co najmniej 1m od samochodu, jeśli ten nagle wychodzi z samochodu wie, że trzeba natychmiast uciekać.
3. Podczas rozmowy z nieznaną osobą dziecko powinno stać w pewnej odległości, mówić głośno używając zwrotów („pan”, „pani”), aby postronne osoby mogły się zorientować, że dziecko nie rozmawia ze swoim krewnym czy znajomym.
4. Dzieci nie powinny nosić w widocznym miejscu klucza do domu (znaczy to, że rodzice nie są obecni w domu) ani identyfikatorów (łatwo jest oszukać dziecko i nakłonić do czegoś, mówiąc do niego po imieniu).
5. Dziecko nie mówi nieznajomym jak się nazywa, gdzie mieszka, czy rodzice są w domu. Takie informacje nieznajomy może wykorzystać przeciw dziecku, które naiwnie myśli, że spotkało życzliwą osobę, chcącą zrobić niespodziankę mamie niespodziewaną wizytą.
6. Dziecko przebywające samo w domu nie otwiera drzwi osobom nieznajomym, podającym się za rodzinę lub znajomych.
7. Dziecko nie pozwala na dotykanie i głaskanie zwłaszcza intymnych sfer swego ciała, nie zgadza się na propozycję zdjęcia ubrania przy osobie, której nie zna lub się boi.
8. Nigdy i od nikogo obcego nie przyjmuje słodyczy i innych prezentów. O każdej
takiej propozycji mówi rodzicom.

OCZEKIWANE EFEKTY:

1. Dziecko jest świadome niebezpieczeństw, jakie grożą mu ze strony dorosłych.
2. Dziecko potrafi określić, jakie skutki powodują nieprawidłowe zachowania dzieci.
3. Dziecko prawidłowo reaguje na niewłaściwe propozycje ze strony dorosłych:
a) potrafi grzecznie ale stanowczo odmówić dorosłym gdy czuje się zagrożone,nawet gdy jest to dla niego bardzo interesująca propozycja,
b) zachowuje się rozsądnie i przezornie, tzn. :
-nieznajomym nie zdradza swojego imienia, nazwiska, i adresu zamieszkania, nie chwali się kluczem od domu,
-gdy jest samo w domu, pod żadnym pozorem nie otwiera drzwi osobom nieznajomym, podającym się za rodzinę, krewnych lub znajomych rodziców,
4. Rozumie znaczenie słowa „ intymny”.
5. Rozumie, że bez jego zgody nikt nie ma prawa przytulać, głaskać i dotykać dziecka zwłaszcza w odosobnieniu.
6. Potrafi współpracować w grupie.
7. Potrafi zwrócić się o pomoc wybierając odpowiednią dorosłą osobę.

NEGATYWNE CZYNNIKI JAKIE MOGĄ WYSTĄPIĆ
W REALIZACJI PROGRAMU:

1. Niechęć rodziców do współpracy w wdrażaniu programu.
2. Strach dzieci przed dorosłymi.

EWALUACJA:

Działania, które będą realizowały osiągnięcie zakładanych w programie celów.

NARZĘDZIA EWALUACJI:

Pogadanka, samoobserwacja, zajęcia.