Czym jest naród? Symbole narodowe - scenariusz lekcji z wiedzy o społeczeństwie

Scenariusz lekcji z wiedzy o społeczeństwie
,,Czym jest naród? Symbole narodowe"

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. Temat zajęć:

Czym jest naród? Symbole narodowe

II. Cele zajęć. Uczeń/ uczennica:
• wymienia polskie symbole narodowe,
• wymienia czynniki narodotwórcze,
• rozumie pojęcia: ,,naród”, ,,świadomość narodowa”, ,,obywatelstwo”,
• zachowuje się godnie wobec symboli narodowych,
• uczestniczy godnie i z powagą w obchodach rocznicowych uroczystości państwowych i szkolnych,
• omawia okoliczności powstania polskich symboli narodowych,
• współuczestniczy w organizacji uroczystości państwowych i szkolnych,
• poczuwa się do obowiązku ochrony symboli narodowych,
• propaguje właściwe postawy wobec symboli narodowych.

III. Formy, metody, techniki uczenia oraz środki dydaktyczne:
1. Formy nauczania:
• praca zbiorowa (klasowa),
• praca jednostkowa.

2. Metody i techniki nauczania:
• metody podające – objaśnienie, pogadanka,
• metody aktywizujące – burza mózgów, dyskusja, tabela porządkująca, linia czasu,
• metody programowe – praca z podręcznikiem.

3. Środki dydaktyczne:
• wypowiedzi wielu wybitnych osób na temat narodu,
• film edukacyjny ,,Symbole narodowe”,
• laptop,
• głośniki,
• zdjęcia ilustrujące symbole narodowe.

IV. Bibliografia:
a) Przedmiotowo-merytoryczna:
• Dobrzycka E., Makara K., Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik dla gimnazjum,
część 1, Warszawa 2009.
• Dubiecka A., Góralewicz Z., Piskorski P., Działam aktywnie. Wychowanie
do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, Warszawa 2002.
b) Filozoficzna, psychologiczna, socjologiczna:
• Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci
do nas mówiły, Poznań 1992.
• Marzec M., Naprzeciw trudnościom gimnazjalisty. O potrzebie wychowania
do wartości, [w:] ,,Zeszyty szkolne” nr 3/2006, s. 29-32.
• Mika S., Psychologia społeczna dla nauczycieli, Warszawa 1980.
c) Pedagogiczna i ogólno dydaktyczna:
• Arends R., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.
• Barnes D., Nauczyciel i uczniowie. Od porozumienia się do kształcenia,
Warszawa 1988.
• Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2001.
• Buehl D., Strategie efektywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się, przeł. B. Piątek, Kraków 2004.
• Taraszkiewicz M., Jak uczyć lepiej?, czyli refleksyjny praktyk w działaniu,
Warszawa 1999.
• Rau K., Ziętkiewicz E., Jak aktywizować uczniów, Poznań 2000.

V. Tok lekcji:
1. Sprawy organizacyjne:
• powitanie uczniów klasy,
• sprawdzenie listy obecności,
• sprawdzenie pracy domowej,
• uczniowie zapisują temat do zeszytów: Poprawa sprawdzianu ,,Człowiek
w społeczeństwie”. Czym jest naród? Symbole narodowe.
• wychowankowie notują do zeszytu następujące podpunkty:
a) Naród i świadomość narodowa.
b) Kształtowanie narodu polskiego.
c) Obywatelstwo a narodowość.
d) Polskie symbole narodowe.
2. Nauczyciel wprowadza uczniów do tematu, mówiąc, że każdy z nas jest członkiem wielu różnych grup społecznych. Jedną z najważniejszych wspólnot, do których należeliśmy, jest naród.
3. Uczniowie zapoznają się z fragmentem podręcznika ,,Naród i świadomość narodowa”. Następnie wyjaśniają, czym jest naród i świadomość narodowa. Podane definicje zapisują do zeszytu.

Naród to grupa ludzi, których łączy kultura, język, religia, historia, terytorium, pochodzenie etniczne oraz poczucie wspólnoty i odrębności od innych narodów.
Świadomość narodowa to poczucie przynależności do narodu i kojarzenie swoich losów osobistych z losami narodu, istnieniu świadomości narodowej towarzyszy założenie, że większość jednostek stanowiących dany naród podziela te same wierzenia, przekonania i cele.

4. Nauczyciel dyskutuje z uczniami na temat wypowiedzi wielu wybitnych osób na temat narodu.
• ,,Naród ginie, gdy znieprawia swojego ducha, naród rośnie, gdy duch jego coraz bardziej się oczyszcza i tego żadne siły zewnętrzne nie zdołają zniszczyć” –
Jan Paweł II.
• ,,Naród składa się nie tylko z tego, co wyróżnia go od innych, lecz i z tego, co go z innymi łączy” – Cyprian Norwid.
• ,,Naród, który nie wierzy w wielkość i nie chce ludzi wielkich, kończy się. Trzeba wierzyć w swą wielkość i pragnąć jej” – Stefan Wyszyński.

5. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że polska świadomość narodowa zaczęła kształtować się pod koniec XVIII w. i proces ten trwał do początku XX wieku i upadku państwa polskiego. Uczniowie rysują w zeszycie linie czasu i zaznaczają, od kiedy zaczął kształtować się naród polski.

1 2 3 4
koniec XVI wiek XVIII wiek początek
V wieku XX wieku

1 – naród jako wspólnota języka, kultury i historycznego losu,
2 – poczucie odrębności od innych narodów,
3, 4 – wyodrębnienie się polskiej świadomości narodowej poprzez kulturę

6. Uczniowie metodą burzy mózgów wyjaśniają, jaka jest różnica między narodowością a obywatelstwem. Nauczyciel konfrontuje z uczniami wiedzę na ten temat, następnie uczniowie tworzą tabelę porządkującą i zapisują najważniejsze informacje
do zeszytu.

Narodowość Obywatelstwo
• Członkiem narodu zostaje się w sposób naturalny i automatyczny poprzez pochodzenie rodzinne. • Obywatelstwo nabywa się na mocy decyzji władzy danego państwa.
• Nasza narodowość się nie zmienia. • Obywatelstwo można zmienić.

7. Nauczyciel pyta uczniów, jak można w Polsce nabyć obywatelstwo. Wychowawca tłumaczy uczniom, że w Polsce obywatelstwo otrzymuje :
• osoba, której rodzice (lub jedno z rodziców) mają obywatelstwo polskie, czyli na podstawie prawa krwi,
• osoba, która zawarła małżeństwo z obywatelem polskim,
• osoba, która mieszka w Polsce co najmniej 5 lat i wystąpi o nadanie obywatelstwa (nadaje jePrezydent RP).
8. Uczniowie zapisują do zeszytu schemat, prezentujący różnicę między prawem krwi, a prawem ziemi.

Obywatelstwo

prawo krwi (Polska) prawo ziemi (Stany Zjednoczone)
obywatelstwo nabywa osoba, obywatelstwo nabywa osoba,
której rodzice mają obywatelstwo polskie która urodzona jest na terytorium
danego państwa

9. Uczniowie oglądają film edukacyjny ,,Symbole narodowe” i wpisują do zeszytu polskie symbole narodowe. Następnie wychowawca pokazuje uczniom na zdjęciach symbole narodowe.

Polskie symbole narodowe:
• Godło Rzeczypospolitej Polskiej.
• Hymn Rzeczypospolitej Polskiej.
• Barwy narodowe.

10. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat szacunku do symboli narodowych. Zwraca uwagę, że symbole narodowe reprezentują powagę Rzeczypospolitej i wymagają szacunku. Ochronę prawną symboli państwa polskiego gwarantuje Konstytucja. Zasady używania godła i flagi państwowej oraz szczegóły dotyczące wykonywania i odtwarzania hymnu określa ustawa. Podkreśla, że każdego z Nas obowiązuje zachowanie powagi i spokoju oraz atmosfery czci i szacunku wobec symboli narodowych.
11. Zadanie pracy domowej.
12. Pożegnanie uczniów.
VI. Praca domowa:
1. Opisz wybrany polski symbol narodowy (minimum 10 zdań).
2. Na następnej lekcji każdy będzie ekspertem w jakiejś dziedzinie. Podział na grupy:
• Wymień i scharakteryzuj mniejszości narodowe w Polsce.
• Wymień i scharakteryzuj mniejszości etniczne w Polsce.
• Wyjaśnij, w jaki sposób powinna przejawiać się postawa tolerancyjna wobec mniejszości.
• Opisz przykłady stereotypów, jakie funkcjonują w polskim społeczeństwie na temat przedstawicieli innych narodów oraz na temat Polaków w innych społeczeństwach europejskich.
• Napisz, co można zrobić, aby zlikwidować stereotypy na temat Polaków oraz innych społeczeństw europejskich.