Zabawy literkami - program wczesnej nauki czytania

SPIS TREŚCI :

I. Wprowadzenie
II. Uwagi o realizacji programu
III. Cele programu
- ogólne
- szczegółowe
IV. Przewidywane osiągnięcia dzieci
V. Metody i formy pracy
VI. Charakterystyka metod nauki czytania
- Wprowadzanie dziecka w świat pisma Ireny Majchrzak
- Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz
- Edukacja językowa według Marii Montessori
VII. Ewaluacja
- cele
- metody i narzędzia
VIII. Bibliografia
IX. Załączniki


I. WPROWADZENIE

W ciągu mojej wieloletniej pracy z dziećmi zauważyłam, że zainteresowanie słowem pisanym pojawia się u dzieci w różnych okresach wieku przedszkolnego. Często już 3 – latki otwierają książeczkę i same „czytają” ulubioną bajkę, niejednokrotnie dokładnie odtwarzając jej treść z pamięci. Starsze dzieci często pytają: „jak się pisze: mama?” lub proszą: „napisz: dla Zuzi”. Same często kreślą znaki literopodobne a 4 – latki bardzo dobrze odwzorowują napisane wyrazy i np. podpisują prace plastyczne swoim imieniem.
Dziecko zauważa, że tekst pisany występuje nie tylko w książkach, które ogląda. Dostrzega również napisy w swoim otoczeniu. Idąc ulicą – rozpoznaje szyldy sklepów, urzędów – i orientuje się, co one oznaczają. Dlatego od nas dorosłych zależy, co dalej zrobimy z tymi zainteresowaniami naszych podopiecznych. Nie należy hamować zaobserwowanych u dzieci umiejętności w procesie nauki czytania i pisania. Pozwala na to zasada stymulacji rozwoju i pierwszy cel podstawy programowej: wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień.
Opanowanie przez dziecko umiejętności czytania to złożony proces. Wielu teoretyków poszukuje najlepszego rozwiązania. Skoro nie istnieje jedna metoda najlepsza dla wszystkich dzieci, optymalne jest połączenie i wykorzystanie elementów różnych metod, tak aby każde dziecko miało możliwość zdobycia umiejętności czytelniczych.
Uwzględniając indywidualne potrzeby i możliwości uczniów, postanowiłam dokonać przeglądu dotychczas stosowanych koncepcji nauki czytania i wybrać z nich, moim zdaniem, najatrakcyjniejsze i najskuteczniejsze dla dzieci w wieku przedszkolnym. Stąd pomysł napisania programu rozwijającego wczesną naukę czytania pt.: „Zabawy literkami”.
Program „Zabawy literkami” jest opisem działań zmierzających do wprowadzenia dziecka w świat pisma poprzez zabawę, wykorzystując jednocześnie charakterystyczną cechę dziecka: skupienie uwagi na samym sobie, oraz jego naturalną ruchliwość. Program został napisany z myślą o dzieciach 5- letnich, które ze względu na reformę szkolnictwa, pójdą w wieku 6 lat do klasy pierwszej. Zasiądą w jednej ławce z dziećmi, które planowo ukończyły oddziały przedszkolne w szkole, tzw, „zerówki”, które znają litery i niejednokrotnie „płynnie” czytają. Mam nadzieję, że program ten pozwoli wykorzystać potencjał dziecięcego umysłu i zachęci do tego, by od najmłodszych lat bawić się w czytanie, a w efekcie przyczyni się do zapoznania dziecka ze światem pisma.

Wychodząc z założenia, że nie istnieje metoda jednakowo oddziałująca na każdego wychowanka, należy przyjąć, że stosowanie wielokierunkowości w tej dziedzinie jest jedynym sposobem na osiąganie umiejętności czytelniczych przez wszystkie dzieci na podobnym poziomie i w podobnym czasie, a mimo to w indywidualnym tempie.
Celowe integrowanie metod może dostosować nauczanie do indywidualnych predyspozycji danego dziecka. Chodzi mianowicie o to, by każde dziecko mogło rozwijać się według własnych możliwości, a nauczyciel jedynie wspomagał ten rozwój. W ten sposób istnieje szansa na wyrównanie startu szkolnego. Ponadto stosowanie elementów różnych metod pozwoli na jednoczesne kształtowanie wszystkich zmysłów potrzebnych do sprawnego czytania ze zrozumieniem, a nie wybiórczo wzroku lub słuchu.

Stąd wynika proponowany podział działań edukacyjnych na dwa etapy:

1 – czytanie całościowe (globalne) wyrazów i zdań
2 – czytanie analityczno – syntetyczne

Do realizacji założeń pierwszego etapu czytania w przedszkolu proponuję zatem wprowadzenie:

- zabaw i gier całymi wyrazami
- elementów metody Ireny Majchrzak (inicjacja, zabawy z imionami)
- etykietowanie obrazków i przedmiotów stosowane w metodzie Marii Montessori
- równoczesne stosowanie zabaw i ćwiczeń słuchowych zalecanych programowo

W drugim etapie nauki czytania proponuję zastosowanie:

- głównych zabaw Majchrzak (prezentacja alfabetu połączona z grą w loteryjkę „targ liter”)
- wybranych ćwiczeń fonetycznych
- Metody Dobrego Startu – M. Bogdanowicz, jako wspomagającej naukę czytania i pisania

II. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU

Program, który proponuję, będzie realizowany w grupie dzieci 5 – letnich (w roku szkolnym 2013/2014), a z pewnymi modyfikacjami można z niego korzystać w innych grupach wiekowych podczas codziennych zajęć w przedszkolu.
Program został napisany zgodnie z nową Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego z dnia 23 grudnia 2008 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 7 z 2009 r.)
Zgodnie z podstawą, celem wychowania przedszkolnego jest między innymi: „wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowaniu czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji” oraz „zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w szkolnym kształceniu”.
Program odzwierciedla treści z Programów wychowania przedszkolnego: „Zanim będę uczniem”(E. Tokarska i J. Kopała), ,,Nasze przedszkole” (M. Kwaśniewska i W. Żaba – Żabińska) oraz „Odkryjmy Montessori raz jeszcze”(R. Czekalska, A. Gaj, B. Lauba, J. Matczak) i uwzględnia możliwości rozwojowe dzieci w wieku przedszkolnym.

W celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów w trakcie realizacji programu warto wykorzystać następujące rozwiązania:

Plan zajęć

- Do momentu, kiedy dzieci nie nabędą umiejętności czytelniczych, zabawy dobrze jest prowadzić poza zajęciami programowymi. Zatem wszystkie gry, zabawy i ćwiczenia odbywać się mogą w godzinach rannych lub poobiednich, na zasadach dobrowolnego uczestnictwa.
- Codzienne sprawdzanie obecności, korzystając z wiszących na ścianach wizytówek (dzieci stają pod swoimi imionami, lub wyszukują swoje imię spośród innych, które są przytwierdzone do kamyczków w wiklinowym koszu)

Funkcja otoczenia

- odpowiednio przygotowane otoczenie, podobnie jak w przedszkolach montessoriańskich ma niebagatelne znaczenie. Ponieważ dziecko ma wizualny kontakt z alfabetem i różnymi napisami, wskazane jest wyeliminowanie agresywnych kolorystycznie dekoracji oraz natłoczenia małych i dużych obrazków. „Wyciszenie” wystroju sali pozwoli na spostrzeganie nowych dla dziecka znaków graficznych.

- Dobrze, jeśli w zasięgu dziecka stale znajdować się będą pomoce sensoryczne i sensomotoryczne ćwiczące wszystkie receptory (szczególnie wzrok, słuch i dotyk) – mogą to być naczynia do przelewania i przesypywania, zapinki, klamerki, układanki, litery dotykowe zestawy obrazkowo – słowne, alfabet ruchomy, tablice do pisania i podobne.

- Wartościowe są również pomoce montessoriańskie wyposażone w element samokontroli po to, aby dziecko mogło samo pokonywać trudności bez konieczności uciekania się za każdym razem do oceny nauczyciela.

- Wskazane jest, aby napisy stosowane do gier i zabaw pozostawały w zasięgu ręki dziecka, aby mogło ono sięgnąć po nie w każdej chwili. Można stworzyć rozszerzony kącik czytelniczy, w którym znajdą się oprócz książek również pudełeczka z etykietami do przedmiotów w nich się znajdujących, karty do czytania, zestawy obrazkowo – słowne o kilku stopniach trudności.

- Wizytówki dla dzieci mogą mieć wielorakie funkcje. Posłużą do wielu zabaw i gier, jak również do zaznaczania przez dziecko terenu swojej działalności przy stoliku, w kącikach zainteresowań lub przy specjalnych dywanikach do pracy i zabawy (stosowane w przedszkolach montessoriańskich)

- Wszystkie dzieci przychodzące do przedszkola otrzymują wizytówki swoich imion

- Imiona dzieci zostają zawieszone na ścianach, krzesełkach, szafkach indywidualnych i wieszakach

- Na ścianie zostaje zawieszony alfabet (wszystkie litery małe i duże, drukowane i pisane) – stała ekspozycja wizualna, stanowiąca instrument dydaktyczny przy pomocy którego przeprowadzać się będzie rozmaite ćwiczenia czytelnicze

- Dzieci otrzymują koperty z literami swoich imion.

Zalecenia:

- nie odpytywać
- dać dziecku i sobie do dyspozycji pełny alfabet
- nie uczyć liter, ale bawić się
- nie stosować alfabetu obrazkowego
- dać dziecku możliwość wyboru materiału dydaktycznego, bo ono jeszcze niczego nie musi, a może najwyżej chcieć
- nie wymuszać obowiązku pisania ani czytania w żadnym momencie realizacji tego programu.
- uczestnictwo dzieci w zastosowanych zabawach i ćwiczeniach powinno być całkowicie dobrowolne.
- unikajmy „przepytywania” z analizy i syntezy słuchowej (ani w sposób jawny, ani w zakamuflowanej formie)

III. CELE PROGRAMU

Cele ogólne:

- zapewnienie dziecku lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w szkolnym kształceniu

- rozbudzanie u dziecka motywacji do samodzielnego poznawania liter i opanowania umiejętności czytania

Cele szczegółowe:

- stymulowanie rozwoju aktywności dzieci poprzez prowadzenie różnorodnych ćwiczeń i zabaw prowadzących do nabycia umiejętności czytelniczych,
- wyzwalanie pozytywnych emocji wpływających na rozwinięcie zainteresowania kodem literowym,
- rozwijanie i doskonalenie umiejętności czytania prostych struktur wyrazowych oraz „odpoznawania” wyrazów metodą globalną,
- rozwijanie pamięci wzrokowej,
- kształtowanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami, odkrywania własnych możliwości oraz przeżywania radości z odnoszonych sukcesów,
- kształtowanie wszystkich zmysłów,
- wzbogacanie słownika,
- rozwijanie mowy komunikatywnej
- rozbudzenie wiary dziecka we własne możliwości
- kształtowanie umiejętności współdziałania z nauczycielką i dziećmi.

IV. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA DZIECI

DZIECKO:

- rozpoznaje zapis swojego imienia (wśród innych wizytówek),
- potrafi dokonać syntezy własnego imienia z sylab bądź z głosek (według wzoru lub z pamięci),
- potrafi odszukać i zaznaczyć wskazane przez nauczycielkę litery w swoim imieniu,
- rozpoznaje zapis imion kolegów na wizytówkach,
- ustala imiona nieobecnych dzieci,
- czyta wyrazy globalnie,
- zna istotę symbolu graficznego,
- zna litery alfabetu,
- rozpoznaje litery drukowane i pisane, wielkie i małe,
- potrafi dokonać analizy i syntezy wyrazu
- umie podzielić wyraz na sylaby,
- wyróżnić głoskę w nagłosie i wygłosie,
- przyporządkowuje odpowiedni obrazek do odczytywanego wyrazu,
- tworzy i czyta wyrazy, zdania oraz krótkie teksty,
- radośnie uczestniczy w zabawach czytelniczych,
- rozwija własną gotowość do podjęcia nauki czytania i pisania.

V. METODY I FORMY PRACY

METODY PRACY:

– słowne: rozmowa, instrukcja, objaśnienia, społecznego porozumiewania się;

– czynne: samodzielnych doświadczeń; kierowana własna działalnością, zadań
stawianych dziecku, ćwiczeń,

– percepcyjne: obserwacja, pokaz, demonstracja,

Metody wspomagające naukę czytania:

- Metoda odmiennej nauki czytania Ireny Majchrzak
- Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz
- Lekcja trójstopniowa Marii Montessori

FORMY PRACY:

- praca indywidualna - dziecko samodzielne wykonuje czynność;
- praca zbiorowa - wszystkie dzieci pracują wspólnie;
- praca zespołowa - dzieci pracują w stałych zespołach;
- praca grupowa - dzieci pracują w jednorazowych grupach.

VI. CHARAKTERYSTYKA METOD NAUKI CZYTANIA

Stosując poniższe metody wprowadzania dziecka w świat pisma, zarówno dzieci jak i nauczyciele zostają uwolnieni od stresów i napięć. Na każdym etapie mały uczeń rozwiązuje swoje zadanie we własnym rytmie, zgodnie ze swoimi możliwościami. Między dziećmi nie ma rywalizacji, jest natomiast wspaniała zabawa: w chowanego, w zgadywanki, w wyliczanki. Metody te dostarczają dzieciom wiele radości więc chętnie oczekują one kolejnych zajęć. Początkujący mały czytelnik po cichym namyśle „odkrywa” nowy przedmiot ukryty pod literowym szyfrem. Sprawia mu to wielką satysfakcję. Czytanie zaś przestaje kojarzyć się dzieciom z koniecznością grzecznego siedzenia przy stole a przeradza się w jedną z dziecięcych zabaw ruchowych.

Zalety metod to:
- indywidualizacja nauki czytania
- dostarczanie maksymalnie pozytywnych bodźców do kontaktu ze słowem pisanym, które od początku staje się źródłem przyjemności z odkrywania znaczenia pisma
- rozumienie czytanej treści poprzez odkrywanie związków i znaczenia pojęć
- odkrywanie zarówno wizualnych jak i dźwiękowych właściwości liter przez obserwację i porównanie
- czytanie ze zrozumieniem, eliminowanie literowania na korzyść czytania całościowego
- pisanie „po śladach” czytania, wyrabianie czujności ortograficznej

1. Wprowadzanie dziecka w świat pisma wg Ireny Majchrzak

Zdaniem autorki o nabyciu umiejętności czytania decyduje umysł
i wzrok. W swoich założeniach pomija prawie zupełnie analizę i syntezę słuchową. Nowością jest to, że naukę czytania nazywa nauką pisma i rozpoczyna ją od własnego imienia dziecka, ze względu na subiektywną odczuwalność jego ważności przez samo dziecko.
Naukę należy rozpocząć z każdym dzieckiem, które pojawia się w przedszkolu, niezależnie od jego wieku.
A w jaki sposób przekazać dziecku relacje między literą a głoską? Litery istnieją oddzielnie, więc łatwo je wyróżnić i rozpoznać. Jeżeli bazą dla poznawania liter będzie imię, to umiejętność głoskowania na wstępie nauki jest całkowicie zbyteczna. Nie ma żadnej potrzeby, aby dziecko wybrzmiewało głoski swojego imienia, wszak wymawia je ono bezbłędnie. Musi tylko przyswoić sobie kształt swojego napisanego imienia oraz informację, że znane mu jest brzmienie zapisane za pomocą szczególnej kombinacji kilku liter.
Głoski natomiast nie występują jako elementy niezależne. Próba wyizolowania ich jest zawsze trudna a efekt niedoskonały. Do tego źródłem zakłóceń mogą być wady wymowy i wady słuchu. Dlatego też wymóg głoskowania bywa poważną barierą, której wiele dzieci nie może przekroczyć.
Umiejętność wzrokowego rozpoznawania liter i poznanie fonetycznej funkcji każdej z nich wystarczy, aby dziecko mogło samodzielnie wprawiać się w czytaniu. Zatem głoskowanie będzie wynikiem czytania nie jego warunkiem. Sztuka czytania nie jest równoznaczna ze sztuką pisania. Są to dwie sprawy i towarzyszą im odmienne działania umysłu. Warunkiem czytania jest sprawny wzrok i poziom inteligencji wystarczający do rozumienia treści oglądanego tekstu. Pisania zaś ponadto wymaga odpowiednio sprawnej ręki i wyćwiczonej percepcji słuchowej. Biorąc to pod uwagą, łatwo stwierdzić, że dziecko znacznie wcześniej jest gotowe podjąć grę czytania niż trud pisania.

Etapy wprowadzania dziecka w świat pisma:

1. Inicjacja

W pierwszym etapie polega na pokazaniu indywidualnie każdemu dziecku z osobna sposobu zapisywania jego imienia, jako symbolu reprezentującego każdą osobę.
Wizytówka z imieniem wprowadza dziecko w świat znaczeń. Wybierając imię dziecka jako pierwszy wyraz do poznania, mamy na uwadze to, że dziecko jest bardzo związane uczuciowo ze swoim imieniem. Słyszy je bardzo często i wie, że ono oznacza jego samego. Inicjacja otwiera łańcuch ćwiczeń i zajęć o charakterze zabawowym i równocześnie analitycznym, polegającym na porównywaniu zapisu własnego imienia ( pod względem ilości , kształtu składających się nań liter) z imiona kolegów. Efektem jest uświadomienie sobie faktu, że każdy zapis ma szczególną kompozycję liter. Ta właśnie kompozycja liter funkcjonuje jako reprezentacja danej osoby. Kompozycja liter nie zależy od cech osoby, lecz jej brzmienia.
Na początku zapraszamy do siebie kolejno każde dziecko uczestniczące w zajęciach. Kładziemy przed dzieckiem wizytówkę z napisanym jego imieniem. Objaśniamy wszystkie litery w nim występujące. Z kolei dziecko liczy litery w swoim imieniu i odchodzi na swoje miejsce ze swoją wizytówką. Gdy wszyscy mają już swoje wizytówki polecamy dzieciom, aby umieściły je na ścianach.
Kartki z imionami zostają umieszczone na tablicy, krzesełkach, szafkach indywidualnych. Dziecko ma wiele okazji do odczytywania swojego imienia. Następnie podczas szeregu zabaw z wizytówkami odbywa się zapoznawanie z imionami kolegów – drugi etap inicjacji.

2. Ściana pełna liter

Polega na umieszczeniu na ścianie alfabetu – wszystkich liter (dużych, małych, pisanych i drukowanych)wraz z wizytówkami imion dzieci. Litery małe znajduję się pod dużymi. Litery: ą, ę, ń nie będą miały odpowiedników w rzędzie liter dużych i te miejsca pozostaną puste. Dzieciom wręczamy nowy komplet wizytówek, które będą służyły do ćwiczeń przy stole.
Poznawanie wszystkich liter alfabetu postępuje kolejno każdego dnia podczas zabawy. Czas i tempo poznawania liter jest uzależnione od reakcji dziecka w jego wieku. Ćwiczenie to ma na celu uzmysłowienie dzieciom, że wszystkie , tak różne w brzmieniu imiona, zostały zapisane za pomocą ograniczonej liczby znaków. Ściana pełna liter pokazuje bez konieczności werbalizacji, na jakiej zasadzie z liter powstają słowa. Prezentacja alfabetu połączona jest z grą w loteryjkę (demonstrowanie i omawianie kolejno litery alfabetu, posługując się przykładami odpowiednich imion zadaniem dzieci zaś jest umieszczanie umownego znaku przy literach swojego imienia).

Sugestie do prezentacji alfabetu:
- każde litera musi zostać opisana zarówno ze względu na jej kształt, jak i na jej brzmienie,
- dzieci umieszczają znak przy każdej kolejnej literze, którą odnalazły przy swoim imieniu podczas prezentacji alfabetu,
- dzieci spaceruję wśród ścian i szukają w imionach kolegów aktualnie poznawanej litery.

2.1. Targ liter

Kolejnym ćwiczeniem rozpoczynającym nowy etap nauki pisma jest „Targ liter”. Dziecko podczas różnorodnych zabaw kojarzy dźwięk (głoskę) z jej zapisem graficznym (literą). Wręczamy każdemu dziecku kopertę z literami składającymi się na jego imię i prosimy, aby je złożył. Dziecko najpierw śledzi napis na kopercie,a potem układa imię z pamięci. Dzieci układają ze swoich liter różne słowa (posiadaną literę można używać wielokrotnie), jednak dochodzą wspólnie do wniosku, że mogą stworzyć ograniczoną liczbę słów. Wszyscy będą „pełnosprawnymi operatorami pisma” jeśli zdobędą wszystkie litery. Każdy rozpoczyna grę ze swoim osobistym kapitałem liter ze swojego imienia. Można uzyskać litery dodatkowo od nauczyciela, które występując w innych wariantach imienia (zdrobnienia). „Na przykład Piotr otrzyma dodatkowo u, ś, c, z, k, e, jeśli mu przyjdzie na myśl, że może się nazywać Pietrek, Piotreczek, Piotruś.” Zdobywanie następnych liter odbywa się drogą wymiany. Każdy uczestnik gry rysuje na oddzielnych karteczkach tyle swoich liter, ile potrzeba by za nie uzyskać inne, których nie ma. Dziecko teraz zaczyna przyglądać się ze szczególną uwagą tym literom, których mu brakuje.

2.2. Gra w sylaby

Polega na składaniu kart z sylabami, tak by otrzymać słowo Na kartkach papieru piszemy sylaby (zgodnie z zasadą stopniowania trudności – od najprostszych do bardziej skomplikowanych) i rozdajemy dzieciom. Komu sylaby utworzą się w wyraz, ten wygrywa. Jest to kolejna gra w chowanego z pismem.

3. Nazywanie świata

Światem będzie tu sala przedszkolna lub dom i wszystko, co się tam znajduje. Ćwiczenia polega na dopasowywaniu nazw do otaczających dziecko przedmiotów. Dla ułatwienia początkowo wprowadza się rzeczowniki, których desygnaty znajdują się w otoczeniu dziecka. Nazywanie świata jest zabawą intelektualno- ruchową polegającą na dokładaniu wylosowanych kartek z nazwami do odpowiednich przedmiotów. Jest to gra, w trakcie której dzieci, za pomocą od stu do trzystu słów, ćwiczą ciągle na nowo rozpoznawanie w najrozmaitszych kombinacjach kształtów i brzmienia trzydziestu dwóch liter alfabetu. To wielka zabawa w chowanego, do której zostaje wciągnięte słowo.

3.1 Sesje czytania – gry czytelnicze

Zaczynamy obok rzeczowników wprowadzać inne części mowy
• przymiotniki np. duża lala
• przyimki np. drzwi do łazienki
Następnie można wprowadzać całe zdania Teraz świat staje do dziecka otworem. W kręgu zainteresowań dziecka może się znaleźć wszystko. Pojawiają się teksty wielosłowne, bardziej skomplikowane i zróżnicowane pod względem stylu wypowiedzi.

2. Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

Założeniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych i motorycznych oraz współdziałania między tymi funkcjami czyli integracji percepcyjno – motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania. Usprawnianie w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji (ćwiczenia ustalenia ręki dominującej) i orientacji w prawej i lewej stronie ciała jest wskazane dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania.
Metoda Dobrego Startu jako metoda wzrokowo-słuchowo-motoryczna, w której odgrywają rolę trzy elementy: element wzroku (wzory graficzne), słuchu (piosenka)i motoryki (odtwarzanie wzorów) polega na jednoczesnym usprawnianiu analizatorów: wzrokowego, słuchowego, kinestetyczno-ruchowego a także kształceniu lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. Doniosłą rolę odgrywa występujący tu element muzyczny. Wiązanie śpiewu, ruchu, muzyki i plastyki aktywizuje cały układ nerwowy. Zrytmizowany zestaw ćwiczeń wpływa uspokajająco, pozytywnie oddziałuje na sferę emocjonalną.

Pod względem organizacyjnym zajęcia przebiegają według stałego schematu:

1. Zajęcia wprowadzające
2. Zajęcia właściwe:
- ćwiczenia ruchowe (usprawniają analizator kinestetyczno-ruchowy),
- ćwiczenia ruchowo słuchowe (angażujące analizator kinestetyczno-ruchowy i słuchowy),
- ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe (usprawniające analizator kinestetyczno-ruchowy, słuchowy i wzrokowy),
3. Zakończenie zajęć.

Ad 1. Zajęcia wprowadzające.

Zajęcia zaczynamy od ćwiczeń orientacyjno – porządkowych np.: marsz przy muzyce, ćwiczenia o charakterze musztry, w zakresie orientacji przestrzennej, orientacji w schemacie wlasnego ciała, różne sposoby powitania (poprzez podanie ręki, saluty, skłony, witanie paluszków lub różnych części ciała).
W dalszej części zajęć razem z dziećmi słuchamy piosenki, uczymy się jej, rozmawiamy o treści, wyjaśniamy pojęcia niezrozumiałe ( w ten sposób wzbogacamy słownik czynny dziecka i wiedzę o świecie). Zwracamy uwagę na wypowiedzi dzieci i mamy okazję na kształcenie słuchu fonematycznego. Prosimy o wyodrębnianie głosek w poszczególnych słowach. Można znaleźć też czas na ćwiczenia ortofoniczne. Treść ćwiczeń dostosowujemy do treści piosenki.

Ad 2. Zajęcia właściwe

Zajęcia właściwe to praca w oparciu o wzór lub literkę i odtworzenie jej różnymi technikami według schematu ćwiczeń:
- ruchowo – słuchowych
- ruchowo – słuchowo – wzrokowych
Zaczynamy od ćwiczeń ruchowych. Jest to zabawa dostosowana do treści piosenki i przedstawiająca jej treść poprzez ruch. Ma charakter usprawniający i relaksacyjny. W czasie zabawy dzieci wykonują ruchy całym ciałem (usprawniamy motorykę dużą), a następnie wprowadzamy ruchy drobne rąk i palców (usprawniamy motorykę małą).
Zawsze przechodzimy od ruchów globalnych do ruchów precyzyjnych: cała kończyna, dłoń, palce. Ćwiczymy jedną kończynę: prawą i lewą, potem podnosimy stopień trudności i ruchy wykonujemy obiema rękami (kształci to koordynację ruchów). Stosujemy ruchy szybkie i wolne.
Zadaniem tego rodzaju ćwiczeń jest zmniejszenie napięcia mięśniowego i ukazanie dziecku możliwości świadomego jej regulowania. Stosujemy ćwiczenia o charakterze aktywizującym i relaksacyjnym, np.:
- ściskanie obu rąk i rozluźnianie
- zaciskanie mocno pięści i rozluźnianie dłoni
- swobodny marsz na przemian z energicznym marszem krokiem defiladowym
- ciche klaskanie i głośne, silne klaskanie, itp.

Ćwiczenia takie są szczególnie wskazane u dzieci ze skrzyżowaną lateralizacją i przestawianych na rękę prawą. Do ćwiczeń ruchowych wprowadzamy też elementy kształcące i rozwijające orientację przestrzenną oraz ćwiczenia ortofoniczne np.: naśladowanie ruchów i głosów ptaków.

Ćwiczenia ruchowo – słuchowe polegają na połączeniu śpiewania piosenki z rytmicznym stukaniem na wałeczkach lub woreczkach z kaszą. Tu ćwiczymy przede wszystkim koordynację słuchowo – ruchową.

Ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe – polegają na połączeniu śpiewania piosenki z pisaniem wzoru graficznego lub literki.

Należy zachować następujące etapy ćwiczeń:

• rozpoczynamy od pokazu i demonstracji na tablicy oraz omówienia wyglądu i elementów składowych wzoru lub literki
• łączymy wzór lub literkę z piosenką wodząc palcem po wzorze demonstrowanym przez osobę prowadzącą zajęcia
• staramy się, aby to ćwiczenie powtórzyło każde dziecko przy tablicy; nauczyciel pomaga połączyć śpiewanie z rysowaniem po wzorze lub literce
• następnie każde dziecko wodzi palcem po wzorze lub literce wyklejonej z tapety, tasiemki lub sznurka
• dzieci tworzą różne reprodukcje wzoru lub literki różnymi technikami np.;

a) w powietrzu – ręką, na podłodze – nogą
b) na powierzchni stołu lub podłogi palcem
c) na dużych arkuszach papieru lub tabliczkach – kredą, węglem, kredkami woskowymi
d) na kartce papieru z bloku rysunkowego – pędzlem, ołówkiem, kredkami
e) kalkowanie wzoru lub literki, dopisywanie własnych wzorów lub literek
f) pisanie w poszerzonej liniaturze mazakiem lub ołówkiem

Tak wprowadzany wzór lub literka wpisuje się na stałe do pamięci dziecka usprawniając jednocześnie zaburzone lub nieharmonijnie rozwinięte funkcje percepcyjno – motoryczne.

Ad 3. Zakończenie zajęć

Zajęcia kończymy oceną prac wykonanych przez dzieci, wyborem najlepiej narysowanych wzorów lub literek. Dziękujemy za wspólną pracę i żegnamy się. Ważne jest, aby została wykonana przez dzieci karta pracy odzwierciedlająca treści opracowywane w czasie całych zajęć. Możemy przeprowadzić krótkie ćwiczenia relaksacyjne. Stosujemy zajęcia wyciszające, takie jak delikatny masaż, ćwiczenia logopedyczne – oddechowe i usprawniające artykulatory.

3. Edukacja językowa według Marii Montessori

Edukacja językowa odgrywa istotną rolę w pedagogice Montessori. Jest bowiem odpowiedzią na potrzeby dziecka w wieku przedszkolnym, a przez bogata ofertę montessoriańskiego materiału rozwojowego pozwala dostosować tempo i rodzaj pracy do możliwości intelektualnych przedszkolaków. Praca z materiałem z działu kształcenia językowego ma na celu rozwój i doskonalenie motoryki, lateralizacji, orientacji przestrzennej, koordynowania ruchów ręki i oka, analizy i syntezy wzrokowo – ruchowej. Korzystając z proponowanego materiału rozwojowego dziecko rozwija również pamięć, umiejętność kojarzenia i samodzielnego myślenia. Ponadto specyfika konstrukcji wielu pomocy wymaga działania polisensorycznego, np.: praca z literkami z papieru ściernego ma na celu nie tylko bogacenie umiejętności językowych dziecka, ale angażuje również do działania zmysł wzroku i dotyku.

1. Organizowanie działań umożliwiających wprowadzanie dziecka w świat pisma:

a) ćwiczenia z metalowymi ramkami: ćwiczenie koordynacji wzrokowo - ruchowej,
przygotowanie do pisania i wprowadzenie w geometrię

(dziecko obrysowuje wnętrze ramki, obrysowuje figurę, łączy figurę z ramką, łączy figury w różnych kombinacjach, zakreśla powierzchnię figury).

• Ćwiczenia rozszerzające

- ćwiczenia usprawniające rękę: darcie, miażdżenie, gniecenie papieru, lepienie, modelowanie, nawlekanie korali, wycinanie, wydzieranie, kalkowanie;
- pisanie w makro i mikro przestrzeni: kreślenie znaków w powietrzu, na stoliku, na plecach kolegi, na piasku;

b) ćwiczenia z literami z papieru ściernego:

- doświadczanie kształtu liter poprzez dotyk;
- wielozmysłowe poznawanie liter (rysowanie na plecach, na ręce, na tacy z piaskiem, kalkowanie);

• Ćwiczenia rozszerzające:

- tworzenie książeczek z wykorzystaniem liter wielkich i małych;

c) karty pracy – ćwiczenia grafomotoryczne: łączenie kropek, linii, rysowanie linii równoległych, ukośnych, pętelek, ślimaków, pogrubianie konturów, kreślenie szlaczków literopodobnych oraz liter, pisanie szlaczków i liter w liniaturze na małych i dużych formatach;

2. Stwarzanie warunków do nauki czytania:

a) ćwiczenia słuchu fonematycznego – wyodrębnianie wyrazów w zdaniu, dzielenie wyrazów na sylaby i głoski (wyrazy 3 - , 4 - literowe); dziecko liczy wyrazy , sylaby i głoski;

b) ćwiczenia z ruchomym alfabetem – układanie wyrazów;

c) ćwiczenia z literami z papieru ściernego – w aspekcie czytania:
- poznawanie i kojarzenie nazwy litery z symbolem graficznym: trójstopniowa lekcja słowna;
- utrwalanie kształtu liter podczas ćwiczeń z zamkniętymi oczami;

• Ćwiczenia rozszerzające:

- dobieranie podpisów do ilustracji: w formie wyrazu, zdania prostego, zdania złożonego i tekstu;

3. Wykorzystanie codziennych sytuacji do rozwijania mowy i języka dziecka:

a) zabawy doskonalące umiejętności porozumiewania się w sposób werbalny, usamodzielnianie dziecka w zakresie rozwiązywania problemów poprzez prowadzenie konstruktywnego dialogu, próbę szukania rozwiązania poprzez szczerą rozmowę;
- dziecko stosuje właściwy szyk wyrazów w zdaniu;
- zachowuje kolejność zdarzeń w wypowiedzi jej spójność i logiczność;
- formułuje zagadki, pytania;
- udziela odpowiedzi;
- argumentuje wypowiedź;
- stosuje zwroty grzecznościowe.

b) zabawy i ćwiczenia językowe poprawiające wymowę: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne
- dziecko dmucha na przedmioty powodując ich przesuwanie,
- ćwiczy mięśnie twarzy
- mówi z różnym natężeniem głosu
- wykonuje ćwiczenia z wykorzystaniem
lusterek.

c) zabawy mające na celu wzbogacenie słownika czynnego i biernego dzieci;
- dziecko tworzy neologizmy, alternatywne nazwy dla przedmiotów;
- odwołuje się do archaizmów;
- dokonuje uogólnień w wypowiedzi;
- rozpoznaje wyrazy wieloznaczne, bliskoznaczne,o znaczeniu przeciwstawnym.

d) wprowadzenie w świat literatury – zabawy z wykorzystaniem bajek, legend, baśni, opowiadań, wierszy;
- dziecko buduje wypowiedzi w oparciu o literaturę
- rozpoznaje związki przyczynowo – skutkowe w utworach
- nazywa relacje między bohaterami
- tworzy opowiadania, bajki
- tworzy zakończenie utworu
- dokonuje oceny bohaterów, rozróżnia dobro i zło
- rozpoznaje nastrój utworu
- wyciąga wnioski z utworu, odkrywa morał

e) sesje dziecięcego filozofowania: zabawy wykorzystujące umiejętności słuchania partnera, wyrażania swoich poglądów, prowadzenia konstruktywnej dyskusji.
- dziecko wypowiada swoje spostrzeżenia, poglądy, opinie na forum grupy;
- buduje wypowiedzi w oparciu o własne przeżycia, refleksje, doświadczenia;
- dyskutuje z innymi na określony i dowolny temat.

Komentarz:
Według poglądów Marii Montessori wrażliwość na naukę czytania i pisania pojawia się u dziecka w wieku około 4 – 5 lat (tzw. wrażliwość na litery), natomiast około 6. roku życia kończy się wrażliwość językowa. Należy zatem w okresie w tym okresie stwarzać dziecku możliwość wielozmysłowego poznawania liter poprzez umieszczenie ich w bezpośrednim otoczeniu dziecka, aby mogło nimi manipulować i doświadczać ich za pomocą bliskich zmysłów: wzroku, dotyku, słuchu w aktywnym działaniu, charakterystycznym dla małego dziecka.

VI. EWALUACJA

CELE EWALUACJI:

- Określenie zainteresowania dzieci zajęciami,
- Poznanie opinii i poziomu zadowolenia rodziców z wprowadzanych metod edukacji językowej,
- Dostosowanie zajęć do zainteresowań dzieci.

METODY I NARZĘDZIA EWALUACJI:

- Monitorowanie poziomu zaangażowania dzieci w czasie zajęć,
- Opinia rodziców na temat prezentowanych umiejętności przez dzieci,
- Ankieta skierowana do rodziców dzieci objętych programem,
- Prezentacja zdobytych umiejętności w różnych formach: zajęcia koleżeńskie, hospitacje, zajęcia pokazowe dla rodziców,
- Podsumowanie realizacji programu „Zabawy literkami” na posiedzeniu Rady Pedagogicznej (sprawozdania).

VII. Bibliografia

• „Zanim będę uczniem” Program wychowania przedszkolnego – E. Tokarska, J. Kopała, wyd. Edukacja Polska Sp. Z o. O Warszawa 2009r.

• ,,Nasze przedszkole” – program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci” – M. Kwaśniewska, W. Żaba – Żabińska, Mac Edukacja 2009r.

• „Odkryjmy Montessori raz jeszcze” Program wychowania przedszkolnego opracowany na podstawie założeń pedagogiki Marii Montessori w Przedszkolu Miejskim Nr 106 w Łodzi – R. Czekalska, A. Gaj, B. Lauba, J. Matczak, A. Piecusiak, J. Sosnowska, Łódź 2009r.

• „W kręgu zabawy” Program wychowania przedszkolnego - J. Pytlarczyk, wyd. JUKA Warszawa 2009r.

• „Od piosenki do literki” - M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka , wyd. „Fokus” Gdańsk 1998r.

• „Metoda Dobrego Startu w profilaktyce i rehabilitacji dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce” – zeszyt metodyczny pod redakcją D. Zakrzewskiej, Białystok 2001r.

• „Wprowadzenie dziecka w świat pisma” – I. Majchrzak, WSiP Warszawa 2000.

• „Wprowadzenie dziecka w świat pisma” – I. Majchrzak, Edukacja w przedszkolu 1998r.

• „Sojusz metod” – E. Arciszewska, Edukacja w przedszkolu 1998r.

• „Początkowa nauka czytania” – R. Więckowski, Życie Szkoły nr 6/1997r.

• „Czytające przedszkolaki. Mit czy norma?” – E. Arciszewska, Wydawnictwo Akademickie Żak Warszawa 2002r.

• „Nauka czytania dzieci w wieku przedszkolnym” – K. Kamińska , WSiP Warszawa 1999r.

VIII. Załączniki

1. Karty ewaluacji programu: „Zabawy literkami”,
2. Ankieta dla rodziców,
3. Przykłady zabaw prowadzonych metodą I. Majchrzak
4. Scenariusz zajęć z edukacji językowej prowadzony metodą M. Montessori
5. Scenariusz zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu

KARTA EWALUACJI PROGRAMU „Zabawy literkami”

(I etap)

Imię i nazwisko dziecka:

........................................

1. Odszukaj wizytówkę ze swoim imieniem

- potrafi
- nie potrafi

2. Czyje to są wizytówki?

- rozpoznaje wszystkie
- rozpoznaje większość
- rozpoznaje nieliczne
- nie rozpoznaje

KARTA EWALUACJI PROGRAMU „Zabawy literkami”

(II etap)

Imię i nazwisko dziecka:

........................................
1. Odszukaj wizytówkę ze swoim imieniem

- potrafi
- nie potrafi

2. Czyje to są wizytówki?

- rozpoznaje wszystkie
- rozpoznaje większość
- rozpoznaje nieliczne
- nie rozpoznaje

3. Skreśl litery z wyrazu dywan na swojej wizytówce z imieniem

- potrafi
- nie potrafi

3. Ułóż z literek swoje imię

- potrafi
- nie potrafi
- myli kolejność liter

4. Ułóż z literek imię swojego kolegi (koleżanki)

- potrafi
- nie potrafi
- myli kolejność liter

5. Wyszukaj wskazaną literę wśród liter swojego imienia

- potrafi
- nie potrafi
- myli litery

6. Odkryj nowe wyrazy z liter swojego imienia

- potrafi
- nie potrafi

KARTA EWALUACJI PROGRAMU „Zabawy literkami”

(III etap)

Imię i nazwisko dziecka:

........................................
1. Ułóż z literek swoje imię

- potrafi
- nie potrafi
- myli kolejność liter

2. Ułóż z literek imię swojego kolegi (koleżanki)

- potrafi
- nie potrafi
- myli kolejność liter

3. Wyszukaj wskazaną literę wśród liter swojego imienia

- potrafi
- nie potrafi
- myli litery

4. Odkryj nowe wyrazy z liter swojego imienia

- potrafi
- nie potrafi

5. Przeczytaj wyrazy i ułóż je pod obrazkami

- potrafi
- potrafi nie wszystkie
- nie potrafi

6. Nazwij przedmiot i poszukaj odpowiedniego wyrazu

- potrafi
- potrafi nie wszystkie
- nie potrafi

KARTA EWALUACJI PROGRAMU „Zabawy literkami”

(IV etap)

Imię i nazwisko dziecka:

........................................

1. Wyszukaj wskazaną literę wśród liter swojego imienia

- potrafi
- nie potrafi
- myli litery

2. Odkryj nowe wyrazy z liter swojego imienia

- potrafi
- nie potrafi

3. Przeczytaj i ułóż te wyrazy pod obrazkami

- potrafi
- potrafi nie wszystkie
- nie potrafi

4. Nazwij przedmiot i poszukaj odpowiedniego wyrazu

- potrafi
- potrafi nie wszystkie
- nie potrafi

5. Ułóż z tych liter wyraz bajka

- potrafi
- potrafi nie wszystkie
- nie potrafi

6. Ułóż z tych wyrazów zdanie do obrazka

- potrafi
- potrafi nie wszystkie
- nie potrafi

7. Rozwiąż: rebus, krzyżówkę, szyfrogram

- potrafi
- nie potrafi
- rozwiązuje z pomocą

8. Przeczytaj: Kamil ma nowy rower i odpowiedz na pytanie: Co ma Kamil?

- czyta teksy ze zrozumieniem
- nie rozumie czytanego tekstu

9. Przeczytaj podany tekst i zwróć uwagę na zawarte tam znaki

- czyta teksy z zachowaniem odpowiedniej intonacji
- czyta tekst nie zwracając uwagi na znaki interpunkcyjne

KWESTIONARIUSZ WYWIADU Z RODZICAMI

1. Czy Państwa dziecko interesuje się czytaniem?

a) tak
b) czasem
c) nie

2. Którą z form nauki czytania dziecko lubi najbardziej?

a) poprzez zabawę
b) praca z książką
c) inne, jakie?........................................

3. Czy zdaniem Państwa nauka czytania w przedszkolu przynosi efekty?

a) tak, duże
Jakie?........................................
b) nie ma większego znaczenia dla rozwoju dziecka
c) nie dostrzegam żadnych efektów

4. Czy zdaniem Państwa nauka czytania w przedszkolu jest pomocna w dalszych etapach nauki dziecka?

a) tak, bardzo
b) w stopniu umiarkowanym
c) nie ma większego znaczenia dla rozwoju dziecka
Dlaczego?........................................

Przykłady zabaw prowadzonych metodą I. Majchrzak

Moje stopy Dzieci odrysowują na kartonie swoją lewą i prawa stopę i oba obrysy wycinają. Nauczycielka podpisuje wykonane przez dzieci szablony imieniem. Szablony zostają rozrzucone po całej sali. Na dany znak każdy szuka swoich stóp, układa je napisami na wierzch w taki sposób aby lewa stopa znajdowała się z lewej strony, a prawa z prawej. Wygrywa ten, kto najszybciej stanie na swoich „stopach”.

Krzesełka w kole Na oparciach dziecięcych krzesełek znajdują się imiona dzieci. Krzesełka są ustawione w kręgu. Każdy siada na swoim krzesełku i przygląda się, kto siedzi koło niego i jak wyglądają imiona sąsiadów. Następnie dzieci chodzą dookoła utworzonego kręgu, w takt tamburyna. Gdy muzyka się urywa dzieci siadają na tym krześle, przy którym się akurat zatrzymały. Próbują odgadnąć na czyim krześle siedzą.

Ciepło – zimno Zabawa dla pary lub małej grupy dzieci. Dzieci chowają jedną wizytówkę. Jedno dziecko próbuje znaleźć na podstawie odpowiedzi typowych dla zabawy w „ciepło – zimno”. Gdy odnajdzie i odczyta czyja wizytówka była schowana, ono może chwytać.

Deszcz wizytówek Nauczycielka rozrzuca wizytówki dzieci w górę po całej sali. Dzieci
szukają swojego imienia.

Spadające liście Nauczycielka rzuca kolejno po jednej wizytówce. Dziecko, które odgadnie czyja to wizytówka wręcza ją właścicielowi.

Rozdajemy wizytówki Dzieci stoją w kole. Jedno w środku z piłką. Nauczycielka pokazuje imię, a dziecko z piłką zgaduje czyje to imię i rzuca piłkę do jego właściciela.

Pływające litery Nauczycielka rozkłada na podłodze krążki – jeziorka. W każdym pływa inna litera alfabetu. Następnie nauczycielka włącza kasetę z nagraniem i dzieci z wizytówkami maszerują w rytm muzyki. Na ustalony sygnał gromadzą się blisko jeziorka, w którym pływa pierwsza litera ich imienia. Nauczycielka sprawdza, jakie imiona zgromadziły się przy literce. Zabawę powtarzamy trzy razy.

Krąży, krąży moje imię Dzieci siedzą w kole. Nauczycielka podaje pierwszemu z brzegu dziecku jakieś imię. Wizytówka przechodzi z rąk do rąk, aż zatrzyma ją właściciel. Wówczas nauczycielka podaje następną wizytówkę.

Samolot Wszystkie dzieci udają samoloty stojące na lotnisku. Nauczycielka pokazuje jedną z liter; te dzieci, które mają ją w swoim imieniu, startują do lotu.

Literkowe pary Nauczycielka rozkłada wielkie i małe litery. Zadaniem dzieci jest znaleźć pary – te same wielkie i małe litery.

Kosz z wizytówkami Dzieci siedzą w gromadce. Nauczycielka trzyma na kolanach kosz z wizytówkami. Chętne dziecko wyjmuje z kosza dowolną wizytówkę. Jeśli odgadnie czyje to imię, oddaje je właścicielowi. Jeśli nie, odkłada imię do kosza i wraca na miejsce. Do nauczycielki podchodzi inne dziecko.

Chodzi lisek Dzieci siedzą w kręgu. Wybrane dziecko trzyma wszystkie wizytówki i chodzi po obwodzie koła z tyłu za dziećmi. Wszyscy mówią znany wierszyk "Chodzi lisek”. Na słowa,, tego lisek przyodziewa....” Dziecko wrzuca do środka kręgu kilka wizytówek – 2- 3 szt. Dzieci, które odgadną swoje imię, wstają, biorą swoją wizytówkę i biegną dookoła kręgu za prowadzącym dzieckiem. Wreszcie po obiegnięciu koła wszyscy siadają. Kolejne dziecko przybiera rolę liska itd.

Wizytówkowy pociąg Dzieci biegają w rytmie tamburyna po sali. Na przerwę w graniu nauczycielka pokazuje czyjeś imię. Właściciel wizytówki ustawia się za nauczycielką, a zabawa zaczyna się od początku. Nauczycielka pokazuje kilka wizytówek aby skrócić czas zabawy, aż do wyczerpania się imion. W ten sposób można wymyślić i zorganizować wiele zabaw.
Wierszyk do zabawy:
„Jedzie pociąg z imionami,
słychać stukot pod kołami,
Dużo imion w wagoniku,
Dołącz do nas podróżniku”.

Pokaż literę Nauczycielka pokazuje daną literę na kartoniku, a dziecko, którego imię zaczyna się tą literą ustawia się pod tą literą umieszczoną na ścianie w alfabecie.

Mam chusteczkę drukowaną Dzieci stoją w półkolu. Chętne dziecko losuje z kosza jedną wizytówkę. Staje przodem do dzieci, aby wszyscy ją widzieli. Śpiewa ,, Mam karteczkę drukowaną ładnie napisaną. Czyj to napis, czyj to napis niech odgadnie... (np. Jacuś). Jacuś, jeśli wie czyja to wizytówka oddaje ją właścicielowi. Jeśli nie zgadnie nie podchodzi, a dziecko z wizytówką śpiewa od początku.

Listonosz Jedno dziecko jest listonoszem. W torbie ma wiele liter. Dzieci "mieszkają w domkach” np. obręczach. Listonosz chodzi między "domami”. Gdy wyjmie daną literę, dziecko które rozpoznało ją jako "swoją” (pierwszą w imieniu bierze ją i wrzuca do "domku”.

Wizytówki Rozdajemy wizytówki na „chybił trafił”. Jedno dziecko pozostawiamy bez kartki i szuka ono swojego imienia. Zabiera swoją kartkę koledze, który teraz musi znaleźć swoją i tak do końca. Za każdym razem odbywa się to w szybszym tempie.

Składanie imienia Wręczamy dzieciom koperty, w których znajdują się napisane na małych oddzielnych karteczkach litery, składające się na imię każdego z nich. Zadaniem dziecka jest ułożenie swojego imienia, najpierw według wzoru znajdującego się na kopercie, a następnie z pamięci. Robi się to wielokrotnie. Każde dziecko tylko ze swoim imieniem.

Skreślanki - imiona Dzieci stoją w dwóch drużynach (jednakowa liczba uczestników). Nauczycielka na dużym arkuszu wypisuje imiona wszystkich dzieci i jeszcze kilka dodatkowo dzieci kolejno podbiegają do tablicy i wykreślają swoje imię. Drużyna, która pierwsza skończy, wygrywa.

Znajdź słowo Nauczycielka etykietuje kilkanaście do kilkudziesięciu przedmiotów, mebli, zabawek w sali. Dzieci losują duplikaty tych słów, szukają ich wśród rozwieszonych napisów i porównują. Zabawę należy powtarzać przez kilka dni. Można użyć tamburyna dla nadania coraz szybszego tempa. Wygrywa ten, kto pierwszy odnajdzie wylosowany napis. Po pewnym czasie należy zdjąć lub zasłonić napisy, a dzieci prosić o przyporządkowanie wylosowanych wyrazów i przyczepienie ich. Następnie powinno nastąpić wspólne ustalenie prawidłowości wykonanego zadania.

Loteryjka wyrazowa Dzieci posiadają karty z obrazkami typowymi dla gry w loteryjkę, natomiast obrazki do zakrywania zastępują napisy. Odczytany prawidłowo napis daje prawo do zakrycia odpowiedniego obrazka.

Łowienie wyrazów Dzieci siedzą w kręgu. Nauczycielka wręcza pierwszemu dziecku pudełko z wyrazami. Na środku dywanu są obrazki. Kiedy gra muzyka, dzieci rytmicznie przekazują sobie pudełko. Gdy muzyka cichnie, dziecko trzymające pudełko wyjmuje ze środka jeden z wyrazów i kładzie przy odpowiednim obrazku.

Bingo wyrazowe Każde dziecko otrzymuje kartę z kilkoma innymi wyrazami (niektóre z nich mogą się powtarzać). Nauczycielka dysponuje bankiem duplikatów wszystkich tych wyrazów. Czyta lub demonstruje wylosowane przez siebie słowo, którego dzieci szukają na swojej karcie i zakrywają je kartonikiem. To z dzieci, które pierwsze zakryło wszystkie wyrazy wygrywa.

Głuchy telefon wyrazowy Dzieci dzielimy na dwa lub trzy zespoły. Dla każdego zespołu przygotowane są dwa identyczne zestawy zawierające słowa lub zdania (ilość odpowiednia do liczby dzieci w drużynie). Do dyspozycji startującego zawodnika „ściągawka” – czyli te same słowa z obrazkami. Pierwsi uczestnicy wybierają wyraz (ewentualnie odwołując się do „ściągawki”) i po odczytaniu przekazują ustnie na ucho koledze (jak w zabawie w głuchy telefon)). Ostatnie dziecko z zespołu szuka w analogicznym zestawie wyrazów, ten który usłyszało. Na zakończenie porównuje słowo z tym, które wybrał kolega do ustnego przekazu. Jeśli wyrazy są jednakowe drużyna zdobywa punkt lub wywiesza swoje słowo na tablicy.

Zabawa na rybaka Na cienkich kartach papieru z wpiętym spinaczem znajdują się wyrazy lub zdania. Za pomocą wędki z magnesem dzieci wyławiają karteczki . mogą ją jednak zachować tylko wtedy gdy potrafią przeczytać zapisany tekst. Jeśli nie, muszą wrzucić „rybkę” z powrotem do „stawu”.

Skreślanki – rzeczowniki Analogicznie jak w zabawie „skreślanki - imiona’ dzieci dzielimy na dwie drużyny. Na tablicy wypisujemy rzeczowniki biorące udział w grze i kilka dodatkowych. Każde dziecko otrzymuje kartonik z obrazkiem przedstawiającym jeden z zapisanych wyrazów. Dzieci mają za zadanie wykreślić odpowiednie do obrazka słowo.

Przymiotniki Trzecia Trzecia wersja tej samej zabawy. Zamiast rzeczowników wypisujemy nazwy kolorów. Dzieci losują kolorowe wstążki, kawałki włóczki lub kartoniki w jednym z występujących na tablicy kolorów. Ponieważ trudno jest dobrać tyle kolorów ile jest dzieci, mogą się one powtarzać. Nazwa danej barwy musi się powtarzać tyle razy ile razy kolor wystąpił.

Zgadnę czym jestem Nauczycielka proponuje dzieciom, aby wybrały kartonik z dowolnym wyrazem (rzeczownik) i nie wyjawiając jego treści przyczepiły jej na plecach. Następnie nauczycielka zadaje takie pytania, aby uzyskać odpowiedzi: „tak” lub „nie”, dowiedzieć się jaki napis wychowankowie dla niej wybrali. Ta część zabawy ma posłużyć do wyjaśnienia jej zasad. Następnie dzieci dobrane w pary wybierają etykiety i przyczepiają je sobie wzajemnie. Kto zdoła dowiedzieć się od swojego partnera (za pomocą pytań) jaki ma napis, nosi swą etykietę na piersiach. Na zakończenie wszyscy przedstawiają się (np. „jestem umywalką”).

Ratuj rulon (1) Dzieci stoją lub siedzą w kole, wokół nauczyciela. Nauczycielka ustawia na podłodze rulon lub patyk o długości ok. 1m i przytrzymuje go w pozycji pionowej. W czasie przytrzymywania zapowiada, że za chwile kogoś przywoła bez słów. Losuje i pokazuje wizytówkę jednego z uczestników i jednocześnie uwalnia rulon. Zadaniem „wywołanego” dziecka jest szybko podtrzymać opadający rulon. Jeśli się dziecku uda, może ono pełnić rolę prowadzącego. Zabawa może być wykorzystana do zabaw z rzeczownikami jeśli wychowankowie na czas zabawy zostaną „zaczarowani” w przedmioty lub zwierzęta. Konieczne jednak będzie wtedy przygotowanie stosownych etykiet dla każdego uczestnika.

Kto za mną stoi Dzieci należy podzielić na dwie grupy. Połowa z nich zasiada na krzesełkach ustawionych w koło, twarzą do środka i zamyka oczy do momentu przerwy w muzyce. Krzesełka powinny stać w pewnych odstępach od siebie aby umożliwić przemieszczanie się w trakcie zabawy. pozostałe dzieci maszerują w takt muzyki wokół krzesełek ze swoimi wizytówkami. W momencie przerwania muzyki, dzieci zatrzymują się za krzesełkami dzieci siedzących. Stojąc z tyłu nie ujawniają się, a jedynie wysuwają przed oczy dzieci siedzących swoja wizytówkę, jeśli dziecko siedzące odczyta kto za nim stoi następuje zmiana ról. Wizytówki dzieci siedzących leżą pod krzesełkami.

Kto, co? Ta sama wersja zabawy z wyrazami lub nawet zdaniami. Dzieci maszerujące losują kartoniki ze zdaniami i w momencie pauzy w muzyce dają do przeczytania dziecku siedzącemu. Jeśli dziecko przeczyta prawidłowo, następuje zamiana. Zdania lub wyrazy do gry mogą przypadać losowo lub mogą je dzieci świadomie wybierać.

Słowniczek Na tablicy umieszczamy w dwóch rzędach tyle obrazków ile dzieci uczestniczy w grze. Grupę dzielimy na dwie drużyny. Każda drużyna losuje wyrazy (etykiety) do tych obrazków. Na sygnał dzieci kolejno podbiegają do tablicy i przyczepiają za pomocą szpilek (lub rzepów) wyrazy do odpowiednich obrazków. Drużyna, która pierwsza skończy wygrywa.

Słowniczek – kolory Na tablicy umieszczamy paski kolorowego papieru (kolory mogą się powtarzać) w dwóch słupkach. Analogicznie jak w poprzedniej zabawie drużyny losują po jednej etykiecie określającej wywieszone kolory. Na dany sygnał dzieci przyporządkowują napisy.
W obu zabawach może być dwie lub więcej drużyn.

Słowniczek - sytuacje Trzecia wersja tej samej zabawy. Obrazki przedstawiają sytuacje, a dzieci losują do nich równoważniki zdań lub zdania. Przebieg podobny jak poprzednio.

Podaj litery do napisania słowa Dzieci siedzą w kręgu ze swoimi wizytówkami. Nauczycielka mówi, że chce zapisać na tablicy np. wyraz „basen”. Pyta dzieci, które z nich posiada w swoim imieniu litry potrzebne do zapisania tego wyrazu. Zgłaszane przez wychowanków litery zapisuje na tablicy w kolejności ich wymieniania pozostawiając miejsce na te jeszcze nie dodane.
Przykład: Antek zgłasza, że posiada „n”, nauczyciel zapisuje „...n”, Basia podaje „b”, nauczyciel zapisuje „b...n”, i tak aż do wypełnienia całego wyrazu. Za każdym razem nauczyciel powtarza głośno imię dziecka, które wymieniło odpowiednia literę (Sebastian ma „s” i zapis). Należy prowokować dzieci aby same proponowały słowa do zabawy.

Loteryjka fonetyczna z imionami Dzieci siedzą ze swoimi wizytówkami, każde ma do dyspozycji kilka „pchełek” do zaznaczania liter biorących udział w grze. Nauczycielka pisze na tablicy rzeczownik. Dzieci, w których imieniu występują litery tego rzeczownika, zgłaszają ten fakt i zaznaczają pchełką (na wizytówce) występujące w wyrazie podstawowym litery. To dziecko, które pierwsze zaznaczy wszystkie litry swego imienia wygrywa. Następnie zdejmuje pchełki i od początku uczestniczy w grze. Tylko za pierwszym razem wyraz do gry ustala nauczyciel, potem proponują go dzieci. Chcąc wygrać podają zwykle słowa, które zawierają „ich” litery.

Wyrazy do tańca W zabawie bierze udział parzysta liczba dzieci. Nauczycielka przedstawia kartoniki z wyrazami do tańca (jeden na parę). Następuje wspólne dzielenie na sylaby i rozcinanie kartoników (wyrazy dwusylabowe). Następnie wszystkie słowa gromadzi się w jednym pojemniku. Dzieci losują po sylabie. Nauczycielka zaprasza dzieci do tańca w parach przy muzyce. Pary dobierają się tak aby utworzyć wyraz i tańczą. Po zakończeniu każda para odczytuje słowo, które tworzy.

Karty dotykowe W grze może brać udział dwie lub więcej osób. Każde dziecko dysponuje pięcioma kartami, które na jednej stronie posiadają obrazek z podpisem, a na drugiej jedynie pierwszą literę (lub litery np. dwuznaki) tego podpisu. Dzieci siedzą w taki sposób, że widzą swoje obrazki z podpisami i litery kart kolegów. Dziecko rozpoczynające pyta przeciwnika np. „Gdzie jest szafa?”, patrząc na swoje obrazki. Przeciwnik widząc litery dotyka kartę z „sz” i może ją zabrać. Wygrywa ten, kto zebrał najwięcej kart.

Sprytna ciuciubabka Dzieci, jeśli uczestniczy ich wiele, stoją w ciasnym kole. Każdy uczestnik otrzymuje kartonik z sylabą (np. z dwuznakiem). Jego zadaniem jest cicho i dokładnie wybrzmiewać zapisany dźwięk w momencie rozpoczęcia zabawy. nauczycielka informuje jedynie „ciuciubabkę” jakiego dźwięku będzie szukać. Rozpoznane i dotknięte dziecko zostaje „ciuciubabką”. Kilkoro dzieci powinno otrzymać tę samą sylabę, aby nie wybrzmiewać jednocześnie zbyt wielu dźwięków.

Szukaj obrazka Jedno z dzieci dysponuje bankiem liter. Na stole znajduje się wiele różnych obrazków. Bankier wybiera literę, a pozostali gracze starają się znaleźć jak najwięcej obrazków rozpoczynających się tą litera. Kto nazbiera najwięcej obrazków zostaje bankierem. Litera raz wybrana nie bierze już udziału w grze.

Szukaj słowa w słowie Dzieci otrzymują kartoniki z wyrazami. Należy je tak dobrać, że jeden wyraz jest elementem drugiego (np. „listek” – „lis”, „laska’ – „las”, „parasol” – „para”, „pasta” – „pas”). Na sygnał dzieci poszukują swojej pary. Wygrywają te dzieci , które pierwsze znajda odpowiednie wyrazy i ułożą na podłodze, (na słowie dłuższym krótsze) w taki sposób, aby można było odczytać wyraz. Odmianę tej zabawy warto zastosować w okresie przedalfabetyzacyjnym, zastępując napisy obrazkami. Wraz z prezentacja alfabetu możemy zachęcać do pierwszych prób pisania. Zabawa w „targ liter” powinna posłużyć do przekazywania prawidłowych wzorów graficznych litery.

Targ liter Każde dziecko otrzymuje wstążkę z wypisanym w górnym pasie alfabetem (małe litery pisane). Na wstążce należy przykleić kwadraciki z literami imienia dziecka. Przykład: Tomek otrzymuje taśmę na której pod literami „t,o,m,e,k” ma kartoniki z literami „t,o,m,e,k”. Jest to jego kapitał. W zabawie ma prawo powielać dowolna liczbę liter kapitału na osobnych kartkach. Zabawa polega na wymianie wyprodukowanych liter na litery kolegi. I tak, Tomek może u Olgi kupić „l”, „g”, „a”, a sprzedać (wymienić)„t”, „m”, e”, „k”. Olga jeśli uświadomi sobie, że może posiadać w swoim imieniu inne litery poprzez jego przekształcenie, nie musi tych liter kupować bo ma do nich prawo (np. Oleńka posiada „e”, „ń”, „k”). z nabytymi literami uczestnik zabawy udaje się do nauczycielki i wyjaśnia co wymienił, na co i u kogo. Nauczycielka po wspólnym wyszukaniu tych liter wkleja na wstążkę kartoniki, na których je pisze. Celem jest zdobycie „władzy” nad całym alfabetem, poprzez wypełnienie taśmy. Zabawa trwa do dwudziestu minut, powtarza się ją co jakiś czas tak, aby wszystkie dzieci mogły zgromadzić wszystkie litery. Oczywiście są takie litery, których nikt nie posiada. Można je kupić u nauczycielki w zamian za ułożenie trzech dowolnych słów z liter alfabetu ruchomego, bądź przez pisanie słów, jeśli dziecko chce i potrafi. Gra może być prowadzona w pięciolatkach po prezentacji alfabetu i być kontynuowana w sześciolatkach.

Od najmniejszego do największego Nauczycielka przygotowuje zdania, których kolejne wyrazy są wpisane w koła (lub inne figury) różnej wielkości. Pierwszy wyraz w najmniejszym kole i dalej według wielkości kół, ostatni wyraz w największym kole. Należy przygotować tyle takich zdań ile zespołów będzie uczestniczyć w zabawie. Osobno komplet tych zdań na kartonikach jednakowej wielkości i jeszcze kilka dodatkowych, innych zdań.
Dobrze jest na początku dzielić dzieci na mniej drużyn, w późniejszym czasie na więcej drużyn. Również zadanie może każde dziecko rozwiązywać samo jeśli już wszyscy potrafią czytać. Na dany sygnał każda drużyna ma za zadanie ułożyć koła od najmniejszego do największego, przeczytać powstałe zdanie. Ostatnim etapem tej zabawy jest odszukanie identycznego zdania w rozsypance kartoników w oddalonej od miejsca pracy części sali.

Od największego do najmniejszego Podobna zabawa, ale w figury wpisujemy litery słów. Słowa do gry nie powinny zawierać trudności ortograficznych. Figury (koła, trójkąty, prostokąty) należy tym razem układać od największego do najmniejszego. Zamiast rozsypanki zdaniowej oczywiście stosujemy rozsypankę wyrazową.

Gra w sylaby Dzieci siedzą w kręgu. Nauczycielka przygotowuje po dwie sylaby dla każdego dziecka i wrzuca wszystkie do pojemnika. Dzieci losują po dwie sylaby, kto wylosuje i odczyta wyraz ten wygrywa. W zestawie powinny znaleźć się sylaby, które same stanowią słowo. Jeśli dziecko wylosowało sylaby, z których można zbudować wyraz, lecz nie umie go przeczytać, udajemy, że nic o tym nie wiemy.

Dołóż sylabę Zespoły dzieci otrzymują kartonik z napisanymi kilkoma sylabami i osobno pojemnik z większa ilością sylab do dopełniania (pojemnik może być oddalony od miejsca pracy, aby dzieci się przemieszczały w trakcie zabawy). Zespół, który pierwszy uzupełni kartonik, wygrywa. Kartoniki mogą być wykorzystywane do pracy indywidualnej.

Dołóż litery Zespoły otrzymują kartoniki z kilkoma wyrazami, w których brakuje dwuznaków i w pojemniku wszystkie dwuznaki. Przebieg jak w zabawie „dołóż sylabę”.

Ratuj rulon (2) Odmiana zabawy „ratuj rulon (1)”. Dzieci wybierają etykiety z nazwami różnych przedmiotów i zwierząt. W zestawie napisów powinno znajdować się po kilka słów rozpoczynających się tą samą sylabą. Na przykład, kilkoro dzieci otrzyma wyrazy z sylabą: „sza” – „szafa”, „szalik”, „szarak”, „szabla”, „szarfa”, kilkoro z „ko” – „korale”, „korek”, „konik”, „kotek”, itp. nauczycielka trzymając rulon i wypowiadając przywołanie losuje i pokazuje sylabę, a dopowiada do niej dalszy ciąg słowa. Na przykład pokazuje „sza” i mówi „fa”. Posiadacz napisu „szafa”, „ratuje’ upadający rulon.

Scenariusz zajęć z edukacji językowej prowadzony metodą M. Montessori

Temat: „Zabawy z wykorzystaniem liter z papieru ściernego”

Cele ogólne:
- wielozmysłowe poznanie liter (wzrok, dotyk, słuch);
- rozróżnianie samogłosek i spółgłosek;
- kształcenie orientacji przestrzennej.

Cele szczegółowe:
Dziecko:
- obrysowuje palcami kształt litery;
- rozpoznaje i nazywa literę;
- odwzorowuje kształt litery na różnych podłożach.

Wiek: 5 lat.

Materiały:

Litery z papieru ściernego (samogłoski na tle czerwonym, spółgłoski na niebieskim), tacki z piaskiem, kartki i kredki świecowe lub pastele.

Przebieg:

Ćwiczenie podstawowe:
Obrysowywanie (dwa palce – palec wskazujący i środkowy) kształtu litery i wymówienie jej nazwy – najpierw nauczyciel, później dziecko.

• Trójstopniowa lekcja słowna:
.
1. Wybranie liter - przy wprowadzaniu liter najpierw wybieramy dwie, później trzy (dwie litery znane i jedną do wprowadzenia):

- poznanie wielozmysłowe kształtu litery - obrysowanie po kolei każdej litery dwoma palcami i podanie jej nazwy ( najpierw nauczyciel, później dziecko):

- To jest – „o”,
- To jest – „a”,
- To jest – „e”;

- Kojarzenie nazwy z obrazem litery

- Daj mi – „a”,
- Daj mi – „o”,
- Daj mi – „e”.

2. Wydawanie poleceń do wykonania (utrwalenie nazwy litery w działaniu - element ruchu):
• polegających na zanoszeniu lub przekładaniu liter w wyznaczone miejsce (zastosowanie zaimków określających położenie przedmiotów w przestrzeni: pod, za, obok, na itd. oraz nazw kierunków w przestrzeni: z prawej strony, z lewej strony, na prawo od..., na lewo od...), np.:

- Zanieś literę „o” do kącika lalek,
- Połóż literę „a” po swojej prawej stronie,
- Połóż literę „e” na lewo od stołu;

• polegających na przynoszeniu lub podawaniu z powrotem kolejnych liter np.:

- Podaj literę „a”,
- Przynieś literę „e”,
- Przynieś literę „o”.

3. Nazywanie liter ułożonych przed dzieckiem:

• Nauczyciel zadaje pytanie: „jaka to litera?” dziecko odpowiada:

- To jest – „a”,
- To jest – „o”,
- To jest – „e”.

Ćwiczenia rozszerzające:
- rysowanie litery na rączce, plecach dziecka (odbieranie zmysłem dotyku kształtu litery);
- pokazanie za pomocą „języka ciała” kształtu litery
- rysowanie litery na piasku
- dokonanie frotażu – odbijanie kształtu litery podkładanej pod papier przez pocieranie go kredką świecową lub pastelem
- kalkowanie litery
- wyszukiwanie litery w tekstach, w kartach pracy
- wyszukiwanie w otoczeniu przedmiotów zaczynających się na daną literę (głoskę), gromadzenie zbioru przedmiotów – kojarzenie litery z głoską
- rysowanie przedmiotów zawierających w swojej nazwie podaną głoskę.

Scenariusz zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu

Temat: Przygotowanie do nauki czytania i pisania literki „C” w oparciu o piosenkę pt.: „Cebulka”

Cele edukacyjne i terapeutyczne:
- ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej słów zawierających głoski „c”
- ćwiczenia koordynacji słuchowo – wzrokowo – ruchowej
- ćwiczenia umiejętności kreślenia głoski „c’ w linijkach o różnej wielkości i różnymi przyborami
- ćwiczenia tonusu mięśniowego ręki wiodącej
- ćwiczenia kształcące głos, rytm, i dziecięcą twórczość wokalną
- ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową

Pomoce:
Obrazek do piosenki przedstawiający tańczącego buraczka i cebulkę, obrazkii podpisy do obrazków (cebula, pajac, klocki, cukierki, cytryna), produkty zgromadzone w torebkach (burak, cebula, cytryna, rzodkiewka, cukier w kostce, cukierki, pomarańcze, marchew), woreczki z kaszą, wzór literki „c”, papier pakowy, kredki świecowe i ołówkowe, mazaki, szarfy, emblematy z cebulką i buraczkiem.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wprowadzające

1. Witamy się różnymi częściami ciała w rytm melodii płynącej z cd. Potem witamy różne części ciała, które są okrągłe lub podłużne.

2. Rozmowa kierowana.
a) nauczycielka wyjaśnia, że dziś porozmawiamy o warzywach i innych produktach spożywczych. Jednym z nich jest takie warzywo, które występuje w zagadce, piosence i ćwiczeniach związanych z pisaniem literki „c’.

Na początku rozwiązujemy zagadkę:
„Jakie to warzywo, chociaż niewielkie,
wyciśnie z oczu słoną kropelkę.
Więc gdy je pokroić się chce
To chronić trzeba oczy twe.”

b) w torbach schowane są różne produkty spożywcze. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie przy pomocy dotyku, co to jest i rozdzielenie na dwie tace: oddzielnie warzywa i inne produkty spożywcze.
c) Teraz tworzymy inny podział: produkty, w których nazwie jest głoska „c” i pozostałe

3. Nauczycielka zapoznaje dzieci z piosenką, poleca wsłuchać się w słowa i zastanowić się jaką ilustrację można byłoby narysować , aby zilustrować ją i jak możemy zabawić się.

„Cebulka, cebulka okrągła jak kulka
buraczka spotkała, zatańcować chciała.
Buraczek, buraczek ma czerwony fraczek
Z cebulka tańcował, nóżek nie żałował.”

Rozmowa toczy się na temat:
• Prawdy i fikcji w piosence
• Warzyw: ich wyglądu, smaku, sposobu przyrządzania i podawania do spożycia
• Innych warzyw i produktów spożywczych, które były segregowane na tackach. W dalszej części pokazujemy dzieciom ilustrację przedstawiającą uczłowieczone tańczące warzywa: buraczka i cebulkę, uczymy je piosenki. Dzieci otrzymują różne ilustracje w nazwie których znajduje się głoska „c” w nagłosie, śródgłosie, wygłosie, przyklejają je na kartkę z bloku rysunkowego, wyszukują podpisy i przyklejają obok:

Zajęcia właściwe

1. Zabawa ruchowa

Śpiewamy piosenkę i bawimy się w kole: jedno dziecko jest cebulką, a drugie będzie buraczkiem. Dziecko zawiesza na szyi emblemat z cebulką i podskakując w kole szuka sobie „buraczka” do zabawy poprzez zawieszenie emblematu z buraczkiem. Teraz role odwracają się i dziecko, które było buraczkiem jest cebulką. Szuka sobie pary do zabawy.

2. Ćwiczenia ruchowo – słuchowe

Dzieci śpiewają piosenkę i wystukują rytm całą dłonią prawą i lewą, krawędzią dłoni prawej i lewej, palcami ręki prawej i lewej.
Woreczki możemy ułożyć w koło i zaczynając od górnego woreczka w kierunku kreślenia koła stukamy rytmicznie i śpiewamy piosenkę.
Rytm piosenki możemy wyrazić również szrfą, proponując dzieciom dowolne wzory do kreślenia w powietrzu luba na podłodze.

3. Ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe

Nauczycielka przedstawia wzór literki „c” , omawia z dziećmi jej kształt i kierunek pisania. Pokazuje kreślenie literki „c” razem ze śpiewem.
Dzieci piszą po wzorze na tablicy, pociągają po wzorach wyklejonych chropowata tapeta , piszą w powietrzu, na podłodze nogą, w kaszy.
Mogą nastąpić różne reprodukcje w zależności od potrzeb i możliwości dzieci:
• Wykonanie wzoru z plasteliny
• Odtworzenie wzoru na tacy z kaszą przez nałożenie wyciętego wzoru literki
• Kalkowanie wzoru
• Pisanie mazakiem w poszerzonej liniaturze

4. Dzieci, śpiewając piosenkę, piszą literkę „c’ w poszerzonej liniaturze na karcie pracy, malują wcześniej przyklejone obrazki

Zakończenie zajęć

Omawiamy z dziećmi prace, śpiewamy jeszcze raz piosenkę i bawimy się w dowolny sposób. Dziękujemy za wspólną pracę i żegnamy się.


Scenariusz zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu

Temat: Opracowanie piosenki „Wlazł kotek na płotek”

Cele operacyjne:
Dzieci:
- wystukuj ą rytm śpiewanej piosenki na przemian ręką prawą i lewą zgodnie
z podanym układem,
- podzielą słowa na sylaby,
- określą , co jest długie, a co krótkie,
- wykonają ruchy określonymi częściami ciała zgodnie z nazwanym kierunkiem,
- zilustrują ruchem całego ciała postać kota,
- odtworzą wzór graficzny na materiale sypkim
- okażą zainteresowanie partnerem podczas wspólnych zabaw i ćwiczeń,
- znają schemat własnego ciała

Forma zajęcia:
- zajęcia prowadzone z całą grupą.

Środki dydaktyczne:
- gazety do tworzenia kulek, wełna w kłębku, postacie kotów, plansza ze wzorem znaku graficznego.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wprowadzające

1. Marsz w rytm akompaniamentu po konturze leniwej ósemki
2. Ustawienie w kole wypowiadanie słów piosenki.
3. Marsz w miejscu, wykonywanie ruchów naprzemiennych zgodnie z metodą Kinezjologii Edukacyjnej.
4. Przywitanie słowem oraz przekazanie kłębka wełny kolejno w kole.
5. Utworzenie dwóch kół : wewnętrznego i zewnętrznego.
Dzieci poruszają się w przeciwnych kierunkach w rytm akompaniamentu.
Na przerwę w muzyce odwracają się i witają ze sobą :
- podanie ręki,
- zetknięcie się łokciami,
- zetknięcie kolanami,
- chwytanie prawą ręką lewego ucha kolegi i odwrotnie,
- chwytanie prawą ręką lewej kostki kolegi i odwrotnie,
powrót do koła i przejście do siadu skrzyżnego: wykonanie masażu obu uszu.

6. Słuchanie piosenki: „Wlazł kotek na płotek” - rozmowa na temat treści piosenki:

- Kto wszedł na płotek?
- Co robił po wejściu?
- Jaka była piosenka?
- Co ma zrobić kotek?

Zajęcia właściwe

1. Ćwiczenia ruchowe, oddechowe, emisyjne

- Dzieci poruszają się w czasie trwania akompaniamentu na czworakach, naśladując
ruchy kota, jednocześnie omijając papierowe kule, na przerwę w muzyce bawią się
kulami tak jak koty.

- Przejście po papierowym płocie zgodnie z rytmem wypowiadanych sylab.

- Zabawa paluszkowa np. do tekstu „Kotki”

2. Ćwiczenia ruchowo- słuchowe

Wystukiwanie rytmu śpiewanej piosenki w pozycji siedzącej na woreczkach kolejno prawą i lewą ręką (pięścią , jednym palcem, bokiem dłoni).

3. Ćwiczenia ruchowo- słuchowo-wzrokowe

Demonstracja wzoru graficznego piosenki na tablicy oraz rozdanie wzorów dla
dzieci.
- Odtwarzanie gotowego wzoru paluszkami wraz z jednoczesnym śpiewem piosenki.
- Odtwarzanie wzoru w powietrzu - ręką i próby w staniu nogą po dywanie.
- Odtwarzanie wzoru na materiale sypkim (kasza manna, mąka).
- Odtwarzanie wzoru kredką na kartce papieru - bez śpiewu oraz ze śpiewem.
- Odtwarzanie wzoru ołówkiem na karcie pracy.

Zakończenie

1. Wspólny śpiew piosenki z jednoczesnym odtwarzaniem rytmu z wykorzystaniem klocków drewnianych.

2. Zaczarowanie przechowywanych w kartonie kulek z papieru. Wypowiedzenie zaklęć, rozdanie słodkich niespodzianek z czarodziejskiego pudła.