Zasady korzystania z wyszukiwarek internetowych - na przykładzie Google

KONSPEKT LEKCJI BIBLIOTECZNEJ DLA UCZNIÓW
SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ

1. Temat:

Wyszukiwarki internetowe – zasady wyszukiwania (na podstawie Google)

2. Cele:

* główny
zapoznanie uczniów z zasadami skutecznego wyszukiwania w wyszukiwarce Google, wyrobienie nawyku korzystania z dostępnych narzędzi wyszukiwawczych;

* operacyjne – po lekcji uczeń:
- wie, czym jest wyszukiwarka internetowa,
- zna typy działania wyszukiwarek,
- umie wymienić kilka najlepszych wyszukiwarek internetowych,
- zna możliwości wyszukiwawcze Google,
- zna operatory, komendy i inne znaki ułatwiające selektywne wyszukiwanie informacji,
- uczeń wie czym jest pozycjonowanie w wyszukiwarce.

3. Czas trwania lekcji: 45 minut.

4. Metody nauczania:
* słowna – pogadanka,
* oglądowa – pokaz slajdów na rzutniku lub prezentacja multimedialna, gdy dostępny jest odpowiedni sprzęt,
* praktyczna – wyszukiwanie w Google.

5. Środki dydaktyczne:
- tablica, komputery z dostępem do Internetu, slajdy na rzutnik lub prezentacja w PowerPoincie.

6. Przebieg lekcji:
a) wprowadzenie – przywitanie uczniów w bibliotece/ICIM lub pracowni komputerowej; sprawdzenie obecności; podanie tematu lekcji i wyjaśnienie celu lekcji,
b) część właściwa lekcji:
bibliotekarz pyta uczniów o znane im wyszukiwarki internetowe. Ci wspomagają się informacjami z sieci, zapisują nazwy stron internetowych wyszukiwarek na tablicy (np. AltaVista, Szukacz, Netsprint, wyszukiwarki w portalach internetowych typu Onet, WP, Interia etc.) ; na prośbę nauczyciela starają się wyjaśnić zasady działania wyszukiwarek internetowych i określić, od czego zależy ich skuteczność (wyszukiwarka jako baza danych),

następnie nauczyciel prosi uczniów o uruchomienie wyszukiwarki Google, zwraca uwagę na prostotę i czytelność strony, sposób prostej nawigacji, przyjazność wortalu i jego menu (określenie typu szukanego dokumentu), także na różne postacie strony Google, tj. np. iGoogle,

uczniowie wypowiadają się nt. sposobu korzystania z Google; okazuje się, że jest to zwykle wyszukiwanie proste, a nie złożone (nauczyciel tłumaczy te określenia cały czas wspomagając się slajdami),

bibliotekarz zachęca do korzystania z wyszukiwania złożonego, tj. zaawansowanego, zwłaszcza gdy potrzebujemy precyzyjnej informacji na jakiś temat; następnie omawia możliwości wyszukiwarki Google (szukanie wg: języka, typu pliku, określonych fraz, fragmentów, plików w wybranych formatach, w określonych miejscach na stronie czy wyłącznie w URL), oraz wskazuje na narzędzia wyszukiwawcze (slajdy z zastosowaniem operatorów, komend, innych znaków) i tłumaczy, jak i kiedy z nich korzystać.

Operatory zaawansowane
W wyszukiwarce Google można stosować kilka operatorów zaawansowanych, czyli wyrazów o specjalnym znaczeniu stosowanych w wyszukiwaniu. Operatory te zazwyczaj modyfikują wyszukiwanie w pewien sposób, a nawet całkowicie zmieniają jego typ. Operatorem specjalnym jest na przykład „link:”, a zapytanie [link:www.google.com] nie powoduje normalnego wyszukiwania, lecz umożliwia znalezienie wszystkich stron internetowych, zawierających łącza do www.google.com.
Niektóre z częściej używanych operatorów to znaki przestankowe lub wyrazy niewymagające dwukropka. Są to na przykład operatory OR, "" (cudzysłów prosty), - (znak minus) i + (znak plus). Więcej informacji na temat tych typów operatorów można uzyskać na stronie Podstawy wyszukiwania. Wiele operatorów specjalnych jest dostępnych na stronie Zaawansowane szukanie (ale nie wszystkie). Poniższa lista zawiera wszystkie operatory specjalne wyszukiwarki Google.

Inne typy zapytań
cache: Jeżeli do zapytania dołączysz inne wyrazy, Google wyróżni je w dokumencie z pamięci podręcznej. Na przykład w wyniku zapytania [cache:www.google.com internet] wyświetli się zawartość z pamięci podręcznej z wyróżnionym wyrazem „internet”.
Z opcji tej można również skorzystać, klikając link „Kopia” na głównej stronie z wynikami wyszukiwania Google.
Zapytanie [cache:] spowoduje wyświetlenie wersji strony internetowej przechowywanej w pamięci podręcznej Google. Na przykład w wyniku zapytania [cache:www.google.com] wyświetli się kopia strony głównej Google z pamięci podręcznej wyszukiwarki. Pomiędzy operatorem „cache:” a adresem URL strony internetowej nie może być spacji.

link: Zapytanie [link:] spowoduje wyświetlenie listy stron internetowych zawierających linki do wskazanej strony. Na przykład zapytanie [link:www.google.com] spowoduje wyświetlenie stron internetowych, zawierających linki kierujące do strony głównej Google. Pomiędzy operatorem „link:” a adresem URL strony internetowej nie może być spacji.
Z opcji tej można także skorzystać na stronie Zaawansowane szukanie w sekcji Informacje o danej stronie internetowej > Łącza do.

related: Zapytanie [related:] spowoduje wyświetlenie listy stron „podobnych” do określonej strony internetowej. Na przykład zapytanie [related:www.google.com] spowoduje wyświetlenie stron internetowych, które są podobne do strony głównej Google. Pomiędzy operatorem „related:” a adresem URL strony internetowej nie może być spacji.
Z opcji tej można także skorzystać, klikając link „Podobne strony” na głównej stronie z wynikami wyszukiwania Google oraz na stronie Zaawansowane szukanie w sekcji Informacje o danej stronie internetowej > Podobne do.

info: Zapytanie [info:] spowoduje wyświetlenie niektórych informacji o danej stronie, którymi dysponuje wyszukiwarka Google. Na przykład w wyniku zapytania [info:www.google.com] zostaną wyświetlone informacje o stronie głównej Google. Pomiędzy operatorem „info:” a adresem URL strony internetowej nie może być spacji.
Z opcji tej można także skorzystać, wpisując adres URL strony internetowej bezpośrednio w polu wyszukiwania Google.

Inne opcje informacyjne
define: Zapytanie [define:] spowoduje wyświetlenie definicji wyrazów wprowadzonych po operatorze. Definicje te pochodzą z różnych źródeł online. Definicja będzie dotyczyć całej wprowadzonej frazy, czyli wszystkich wyrazów i w takiej kolejności, w jakiej zostały wpisane.

Modyfikatory zapytań
site: Po uwzględnieniu w zapytaniu ciągu [site:] Google ograniczy wyniki wyszukiwania do witryn z danej domeny. Na przykład zapytanie [pomoc site:www.google.com] spowoduje wyświetlenie stron o pomocy z witryny www.google.com. Zapytanie [pomoc site:com] spowoduje wyświetlenie stron o pomocy z witryn mających przyrostek .com. Pomiędzy operatorem „site:” a domeną nie może być spacji.
Z opcji tej można także skorzystać na stronie Zaawansowane szukanie > W adresie strony.

allintitle: Jeżeli zapytanie będzie rozpoczynać się operatorem [allintitle:], Google ograniczy wyniki do stron zawierających wszystkie wyrazy zapytania w tytule. Na przykład zapytanie [allintitle: wyszukiwarka google] spowoduje zwrócenie tylko takich dokumentów, które mają w tytule zarówno „wyszukiwarka”, jak i „google”.
Z opcji tej można także skorzystać na stronie Zaawansowane szukanie > Sposób szukania.

intitle: Po uwzględnieniu w zapytaniu ciągu [intitle:] Google ograniczy wyniki wyszukiwania do dokumentów zawierających dany wyraz w tytule. Na przykład zapytanie [intitle:wyszukiwarka google] spowoduje zwrócenie dokumentów zawierających wyraz „wyszukiwarka” w tytule oraz wyraz „google” w dowolnym miejscu (tytule lub poza tytułem). Pomiędzy operatorem „intitle:” a następującym po nim wyrazem nie może być spacji.
Umieszczenie operatora [intitle:] przed każdym wyrazem zapytania da takie same wyniki, jak umieszczenie przed całym zapytaniem operatora [allintitle:]: [intitle:wyszukiwarka intitle:google] oznacza to samo co [allintitle: wyszukiwarka google].

allinurl: Jeżeli zapytanie będzie rozpoczynać się operatorem [allinurl:], Google ograniczy wyniki do stron zawierających wszystkie wyrazy zapytania w adresie URL. Na przykład zapytanie [allinurl: wyszukiwarka google] spowoduje zwrócenie tylko takich dokumentów, które mają w adresie URL zarówno „wyszukiwarka”, jak i „google”.
Uwaga: operator [allinurl:] działa na wyrazach, a nie składnikach adresów URL. Przede wszystkim ignorowana jest interpunkcja. W związku z tym zapytanie [allinurl: cd/rom] spowoduje ograniczenie wyników do stron z wyrazami „cd” i „rom” w adresie URL, ale wyrazy te nie będą musiały być w adresie rozdzielone kreską ułamkową, pisane łącznie ani w danej kolejności. Ograniczeń takich nie można obecnie narzucić.
Z opcji tej można także skorzystać na stronie Zaawansowane szukanie > Sposób szukania.

inurl: Po uwzględnieniu w zapytaniu ciągu [inurl:] Google ograniczy wyniki wyszukiwania do dokumentów zawierających dany wyraz w adresie URL. Na przykład zapytanie [inurl:wyszukiwarka google] spowoduje zwrócenie dokumentów zawierających wyraz „wyszukiwarka” w adresie URL oraz wyraz „google” w dowolnym miejscu (adresie lub poza adresem). Pomiędzy operatorem „inurl:” a następującym po nim wyrazem nie może być spacji.
Umieszczenie operatora „inurl:” przed każdym wyrazem zapytania da takie same wyniki, jak umieszczenie przed całym zapytaniem operatora „allinurl:”: [inurl:wyszukiwarka inurl:google] oznacza to samo co [allinurl: wyszukiwarka google].

Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na Pomoc do Wyszukiwania zaawansowanego - http://www.google.pl/intl/pl/help/refinesearch.html. Korzystając z niej uczniowie ćwiczą swe nowe umiejętności wyszukiwawcze (praca przy komputerach). Nauczyciel podchodzi do stanowisk i pomaga uczniom lub podpowiada, co mogliby wyszukać, by wykorzystać wyszukiwania zaawansowane.

Wyszukiwanie zaawansowane, lecz nietrudne
Znając podstawy wyszukiwania za pomocą wyszukiwarki Google, warto spróbować wyszukiwania zaawansowanego. Jego liczne opcje umożliwią wprowadzanie precyzyjniejszych zapytań i uzyskiwanie przydatniejszych odpowiedzi.
Do strony opcji zaawansowanych można przejść, klikając link „Zaawansowane szukanie” na stronie głównej Google.
Google umożliwia nie tylko wyszukiwanie wpisanych haseł. Stosując wyszukiwanie zaawansowane, można wyszukiwać strony, które:
• zawierają WSZYSTKIE wpisane wyszukiwane hasła
• zawierają dokładną wpisaną frazę
• zawierają co najmniej jeden z wpisanych wyrazów
• NIE zawierają żadnego z wpisanych wyrazów
• są napisane w określonym języku
• mają określony format pliku
• zostały zaktualizowane we wskazanym okresie
• znajdują się w określonej domenie lub witrynie

Operatory wyszukiwania zaawansowanego
Wyszukiwanie można także usprawnić, dodając operatory do haseł w polu wyszukiwania Google lub wybierając je na stronie Zaawansowane szukanie.
Operatory wyszukiwania zaawansowanego to:
• Wyszukiwanie z uwzględnianiem haseł
• Wyszukiwanie „OR”
• Wyszukiwanie w domenach
• Inne funkcje wyszukiwania zaawansowanego
Pełna lista operatorów zaawansowanych

Wyszukiwanie „+”
Google ignoruje często używane wyrazy i znaki, na przykład angielskie wyrazy where, the, how, a także inne cyfry i litery, które spowalniają wyszukiwanie, nie zapewniając lepszych wyników. Google informuje szczegółowo o wykluczonych często używanych wyrazach na stronie wyników pod polem wyszukiwania.
Jeżeli często używane słowo jest konieczne do uzyskania pożądanych wyników, możesz je dołączyć, wstawiając przed nim znak „+”. (Pamiętaj o dodaniu spacji przed znakiem „+”).
Na przykład w ten sposób można uwzględnić w wyszukiwaniu frazy I Wojna Światowa rzymską cyfrę I (czyli literę „i”):

Wyszukiwanie „OR”
Aby znaleźć strony zawierające jedno z dwóch wyszukiwanych haseł, wstaw między nie operator OR pisany wielkimi literami.
Na przykład w ten sposób można wyszukiwać informacje o wakacjach w Grecji lub na Słowacji:

Wyszukiwanie w domenach
Za pomocą Google można wyszukiwać informacje tylko w określonej witrynie. W tym celu należy wprowadzić wyszukiwane hasła, a następnie wyraz „site” z dwukropkiem i nazwę domeny.
Na przykład w ten sposób można znaleźć informacje o rekrutacji na Uniwersytecie Jagiellońskim:

Inne funkcje wyszukiwania zaawansowanego
• Języki: określ żądany język wyników wyszukiwania.
• Data: wyniki wyszukiwania możesz ograniczyć do stron z ostatnich trzech, sześciu lub dwunastu miesięcy.
• Sposób szukania: określ, w którym miejscu strony mają się znajdować wyszukiwane hasła – gdziekolwiek na stronie, w tytule lub w jej adresie URL.
• W adresie strony: możesz wyszukiwać tylko w określonej witrynie lub wykluczyć tę witrynę z wyszukiwania.

c) podsumowanie lekcji bibliotecznej – pod koniec lekcji nauczyciel rozmawia z uczniami nt. udogodnień, jakie stwarza wyszukiwarka Google. Uczniowie wymieniają operatory, które zapamiętali lub które uważają na najużyteczniejsze i najpowszechniejsze. Wypowiadają się, czy będą wykorzystywać możliwości poznanej wyszukiwarki, czy pozostaną przy tradycyjnych metodach. Opowiadają, co sprawia im największe trudności podczas wyszukiwania.