Nadpobudliwość – jak sobie z nią radzić ?

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji lub „ zespół hiperkinetyczny” (ADHD- skrót od Attention Deficit Hyperectivity Disorder).

Trzy grupy objawów tworzą stały wzór zachowania dziecka nadpobudliwego i są to:
► nadmierna ruchliwość,
► nadmierna impulsywność
► nasilone zaburzenia uwagi

NADMIERNA RUCHLIWOŚĆ
1. Dziecko nie jest w stanie usiedzieć w miejscu, ma nerwowe ruchy rąk lub stóp.
2. Chodzi po pomieszczeniu, wspina się na meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe.
3. Nie potrafi spokojnie bawić się, odpoczywać, jest hałaśliwe
4. Często jest w ruchu „biega jak nakręcony”.
5. Często jest nadmiernie gadatliwe.

NADMIERNA IMPULSYWNOŚĆ
1. Ma kłopoty z czekaniem na swoją kolej.
2. Wyrywa się z odpowiedzią, zanim usłyszy pytanie w całości.
3. Przerywa, przeszkadza innym, wtrąca się do rozmowy.

ZABURZENIA UWAGI
1.Dziecko nie umie się skoncentrować na szczegółach podczas zajęć, lub w czasie wykonywania różnych czynności .Popełnia błędy wynikające z niedbałości.
2.Nie umie utrzymać uwagi na zadaniach i grach.
3.Wydaje się, że nie słucha co się do niego mówi.
4.Nie stosuje się do instrukcji, ma kłopot z dokończeniem zadania i wypełnieniem codziennych obowiązków, chociaż rozumie instrukcje.
5.Zapomina często o codziennych sprawach.
6.Zewnętrzne bodźce łatwo je rozpraszają.
7.Gubi różne rzeczy niezbędne do pracy, nauki..
8.Ociąga się, unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego.
9.Nie umie zorganizować sobie pracy lub innych zajęć.

Amerykańscy naukowcy wyróżniają trzy podtypy ADHD:

1.Podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi (dziewczynki).
2.Podtyp z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej.
3.Typ mieszany (głównie chłopcy).

Dziecko nadpobudliwe ma za mało zdolności do wewnętrznej kontroli i hamowania.

Hamowanie aktywności dzieci nadpobudliwych nie przyczynia się do usunięcia trudności wychowawczych jakie one sprawiają. Napominanie tych dzieci, aby były spokojne, nie biegały, nie kręciły się w ławce i nie przeszkadzały, może przynieść chwilowy najwyżej skutek. Dzieciom nadpobudliwym trzeba zapewnić odpowiednie warunki działania, które rozładowałyby ich napięcie, kierować ich energię na czynności społecznie użyteczne i jednocześnie przynoszące im satysfakcje. Niezależnie od tego trzeba chronić dzieci przed nadmiarem bodźców o działaniu podniecającym i stwarzać sytuacje do treningu samokontroli i opanowania.

Wychowanie dziecka z ADHD nie jest łatwym zadaniem. Wymaga ono dodatkowej uwagi ze strony dorosłych i naraża swoich bliskich na nieoczekiwane stresy. Bycie rodzicem dziecka nadpobudliwego to ciężka praca, która zdaje się być ciągłą, uporczywą walką i która sprawia, że rodzice czują się bezradni i potwornie zmęczeni.
Jednąą z najtrudniejszych spraw z jakimi borykają się rodzice i osoby z najbliższego otoczenia jest potrzeba odróżnienia, kiedy dziecko zachowuje się w taki sposób, rzeczywiście robiąc na złość a kiedy bardzo się stara tylko, że zupełnie mu to nie wychodzi.

Aby stworzyć optymalne warunki dziecku nadpoudliwemu należy:
· stanowczo reagować na niepożądane zachowania;
· pokazać jak naprawić zło, które wyrządziło nieumyślnie;
· pozwolić dziecku ponieść konsekwencje złego zachowania;
· nie słuchać protestów, krzyków, niegrzecznych słów;
· spokojnie, kilkakrotnie powtarzać polecenia;
· kiedy tylko dziecko zachowa się tak jak od niego oczekujemy, należy go pochwalić za włożony wysiłek.

JAK WSPIERAĆ DZIECKO W KŁOPOTACH ?

Zasada 1
„Nie mówcie dziecku tego, czego sami nie znosicie wysłuchiwać”.
(np.: „Ja w twoim wieku...”, „No cóż pewnie nigdy ci się to nie uda”)
Zasada 2
„Chwilka spędzona z kimś kto cię rozumie nawet wtedy, kiedy nic Ci się nie udaje, pozwala odzyskać wiarę w siebie”
Zasada 3
„Dostrzegaj sukcesy, a nie porażki. Jeśli trzeba zmienić porażkę w zwycięstwo”.(wszyscy bez wyjątku lubimy być chwaleni)

CZEGO POWINNI UNIKAĆ RODZICE ?
1.Udawać, że słuchają, gdy nie mają na to ochoty.
2.Zasypywać dziecko zbyt wieloma pytaniami, radami.
3.Prawić kazania.
4.Zaprzeczać temu co czuje dziecko.
5.Obrażać je („jesteś okropny”).
6.Oskarżać („ty zawsze..., ty nigdy..”).
7.Ranić („mam Cię dosyć”).
8.Wydawać kategoryczne polecenia i rozkazy („zabraniam”, „musisz
natychmiast”, „ja ci każę”).
9.Stosować kary fizyczne.

PROŚBY DZIECKA NADPOBUDLIWEGO
1. Pomóż mi skupić się na jednej czynności.
2. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę.
3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić.
4. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z sytuacji.
5. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co robię jest zrobione dobrze.
6. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz.
7. Przypominaj mi, żebym się zatrzymał i pomyślał.
8. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko gubię się.
9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebuję.
10. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, że rosnę, kiedy okazujesz mi, jak mnie kochasz!

Bibliografia:
1. Tomasz Wolańczyk, Artur Kołakowski, Magdalena Skotnicka: "Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci". Wydawnictwo Lublin 1999.
2. Hanna Natowska: "Dzieci nadpobudliwe psychoruchowe. Zaburzenia w zachowaniu i trudności szkolne". PZWS Warszawa 1972.
3. Jirina Przekop i Christel Schweizer: "Niespokojne dzieci" Poradnik dla zaniepokojonych rodziców. Media Rodzinna of Poznań