Scenariusz lekcji historii dla kl. I - Początki państwa polskiego

* CELE LEKCJI:
Uczeń:
- rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: opole, plemię, państwo, gród,
- rozumie znaczenie dat: 966r., 972r
- rozumie znaczenie chrztu dla dalszych dziejów Polski
- rozumie ewolucję pozycji wodza
- potrafi wyjaśnić genezę państwa polskiego
- potrafi pracować z mapą historyczną oraz interpretować teksty źródłowe

* ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- podręcznik do historii dla klasy I gimnazjum
- mapa ścienna ,, Polska w czasach pierwszych Piastów”
- teksty źródłowe:

* METODY:
- rozmowa nauczająca
- metoda SOFT
- praca z podręcznikiem
- praca z tekstem źródłowym
- praca z mapą historyczną
- praca w grupach

* PRZEBIEG LEKCJI:

I. Wprowadzenie:

1. Czynności organizacyjne, zapisanie tematu lekcji.
2. Uczniowie przypominają najważniejsze informacje o Słowianach - podział i ich pierwsze państwa.


II. Rozwinięcie.

1. Uczniowie na podstawie mapy wymieniają plemiona słowiańskie zamieszkujące ziemie polskie wg następującego schematu:
nazwa plemienia › obszar › główny gród

2. Uczniowie charakteryzują na podstawie wiadomości z podręcznika organizację plemienną Słowian:
I grupa - ustrój- kto stała na czele, jak podejmowano decyzje, co to był wiec
II grupa - wierzenia - główne bóstwa, pozostałości dawnych wierzeń w dzisiejszych czasach
III grupa - sposób życia, główne zajęcia, podział pracy

3. Nauczyciel umieszcza na tablicy hasła ( za pomocą magnesów), a uczniowie podają, z czym te słowa im się kojarzą ( legendy). Stanowi to wstęp do wprowadzenia zagadnienia pierwszych państw na ziemiach polskich: Wiślan i Polan- wskazujemy obszar na mapie.

ORLE GNIAZDO / MYSZY / SMOK / WANDA / POSTRZYŻYNY / POPIEL / LECH / KOŁODZIEJ / KRAK

4. Nauczyciel omawia początki dynastii piastowskiej oraz proces jednoczenia ziem przez Piastów.
Wprowadza postać Mieszka I ( prezentacja portretu np. Jana Matejki), podkreślając przy tym, że jest on pierwszym historycznym władcą Polski tzn. poświadczonym w źródłach pisanych.

5. Podział uczniów na grupy ( najlepiej 4- osobowe zespoły) i przydział zadań:

I- praca nad relacją Ibrahima ibn Jakuba o kraju Miesza I
II- praca nad fragmentem kroniki Galla dotyczącym chrztu Mieszka I

6. Sprawozdania poszczególnych grup i podsumowanie uzyskanych wiadomości. Analizujemy wspólnie decyzję Mieszka I o chrzcie biorąc pod uwagę różne aspekty tej decyzji: polityczne, kulturowe itd.

7.Nauczyciel podkreśla znaczenie chrztu dla państwa polskiego oraz omawia ostatnie lata panowania Mieszka I- bitwę pod Cedynią o raz dokument Dagome iudex.

III. Zakończenie:

1. Metodą SOFT uczniowie wspólnie oceniają decyzję Mieszka I o przyjęciu chrześcijaństwa na tablicy lub szarym papierze, a następnie zapisują w zeszytach:
SOFT:
S- SATYSFAKCJE, dlaczego to jest zadowalające
O- SZANSE w odniesieniu do przyszłości
F- BŁĘDY, słabe punkty tej decyzji
T- ZAGROŻENIA w odniesieniu do przyszłości

2. Ocena aktywności uczniów na zajęciach i podanie pracy domowej:
- Jesteś reporterem gazety. Przeprowadź wywiad z Mieszkiem I na temat przyjęcia chrześcijaństwa.



ZAŁĄCZNIK NR 1 - relacja Ibrahima ibn Jakuba

,,…A co się tyczy kraju Meszko, to on najrozleglejszy z ich krajów. Obfituje on w żywność, męso, miód i rolę orną. Pobierane przez niego podatki idą na żołd dla jego piechurów…Ma on trzy tysiące pancernych podzielonych na oddziały, a setka ich znaczy tyle, co dziesięć secin innych. Daje on tym mężom odzież, broń i wszystko czego potrzebują. A gdy jednemu z nich urodzi się dziecko, on każe mu wypłacać żołd od chwili urodzenia, czy będzie płci męskiej czy żeńskiej.”

* PYTANIA DLA GRUPY:

1. Co dowiadujemy się o kraju Mieszka?
2. Czym podróżnik szczególnie się zainteresował, co wychwalał?
3. Jakich informacji dowiadujemy się o Mieszku?

ZAŁĄCZNIK NR 2 - kronika Galla

,, Mieszko objąwszy księstwo zaczął dawać dowody zdolności umysłu i sił cielesnych i coraz częściej napastować ludy dookoła. Dotychczas jednak pogrążony był w błędach pogaństwa, że wedle swego zwyczaju siedmiu żon zażywał. W końcu zażądał w małżeństwo jednej bardzo dobrej chrześcijanki z Czech, imieniem Dobrawa. Lecz ona odmówiła poślubienia go, jeśli nie zarzuci owego zdrożnego obyczaju i nie przyrzeknie zostać chrześcijaninem…”

* PYTANIA DLA GRUPY:
1.Jakich informacji dowiadujemy się o Mieszku?
2. Co zadecydowało wg Galla o przyjęciu chrztu przez Mieszka?