Konspekt "Inni to także my" - Warto być tolerancyjnym człowiekiem

Cele lekcji:
• Uczeń zdobywa wiedzę na temat:
-postawy tolerancji
-potrzeby bycia tolerancyjnym
- obszarów jakie obejmuje tolerancja
• Uczeń rozumie:
-pojęcia: tolerancja, nietolerancja, stereotyp, godność
-znaczenie tolerancji w życiu
•Uczeń wie:
-jak różnicować postawę tolerancji i nietolerancji
-jak stosować w codziennym życiu postawę tolerancji

Metody:
• słowna - dyskusja wielokrotna, burza mózgów
• praktyczna - praca w grupach, burza mózgów, drama

Pomoce dydaktyczne:
• tablica do zapisywania skojarzeń ze słowem tolerancja
• przybory do pisania
• płyta z nagraniem S. Soyki : Tolerancja / Na miły Bóg
• projektor, ekran
• kolorowe gazety
• blok, klej, nożyczki
• słownik języka polskiego
• pusta butelka, wstążka, rękawiczki

Przebieg lekcji:

Część wstępna

1. Powitanie uczniów i przedstawienie tematu i celów lekcji.
Nauczyciel prosi uczniów aby zastanowili się nad wyjaśnieniem słowa tolerancja. Włącza utwór muzyczny Stanisława Soyki o wymownym tytule - "Tolerancja ? Na miły Bóg". Nauczyciel wyświetla też uczniom tekst piosenki.

"Budować ściany - marna sztuka... Daleko raj - gdy na człowieka się zamykam" "życie nie po to jest by brać. Nie po to by bezczynnie trwać i aby żyć siebie samego trzeba dać...."

Czas ok. 5 min.

2. Burza mózgów:
Nauczyciel pyta uczniów o skojarzenia związane ze słowem tolerancja.
Chętni uczniowie zapisują je na tablicy. Wspólne ustalenie znaczenia słowa tolerancja.
Nauczyciel prosi o odczytanie przez jednego z uczniów definicji słownikowej i wspólnie z uczniami porównuje z wcześniej ustalonym znaczeniem.
Czas: ok. 8 min.

3. W nawiązaniu do poprzedniego zadania nauczyciel informuje uczniów, iż pojęcie tolerancji istniało już wieki temu. Jako przykład podaje wypowiedź jednego z francuskich filozofów epoki oświecenia i wyświetla cytat na slajdzie:

"Nie zgadzam się z tym co mówisz, ale będę na śmierć bronił twego prawa do mówienia tego"

HELVETIUS ( 1715-1771)

Czas ok. 2 min.

Część właściwa

4. Nauczyciel pyta uczniów czym według nich ludzie się od siebie różnią, jakie obszary obejmuje tolerancja. Chętny uczeń zapisuje odpowiedzi na tablicy. Swoje propozycje nauczyciel przedstawia na slajdzie.

Czas trwania: 5 min.
5. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i rozdaje im zadania do wykonania. Każda grupa musi wspólnie ustalić odpowiedź na podane pytanie.

• Jak się przejawia postawa tolerancji?
• Jak się przejawia postawa nietolerancji?
• Co każdy z nas może uczynić, aby być człowiekiem tolerancyjnym?
• Kto ze znanych osób publicznych prezentuje w swoim życiu postawę
tolerancji?

Liderzy grup prezentują swoje wyniki odczytując je.
Czas trwania: 5 min.

6. Nauczyciel prosi o pozostanie w tych samych grupach. Uczniowie otrzymują kolorowe gazety i mają z nich powycinać po 2 zdjęcia przedstawiające ich zdaniem ludzi dobrych i złych. Mają to być ludzie różni, beż względu na wiek czy kolor skóry. Następnie liderzy grup przedstawiają swoje prace uzasadniając wybory. Nauczyciel podsumowując ustala główne cechy, na bazie których powstają stereotypy. Wyświetla i tłumaczy uczniom pojęcia GODNOŚĆ, STEREOTYP. Uczniowie mają możliwość przywołać inne przykłady stereotypów np. że blondynki są niemądre itp.

Nauczyciel podsumowuje problem stereotypów i uprzedzeń, mówi o godności ludzkiej. Wyświetla na slajdzie pojęcia:

GODNOŚĆ - poczucie, świadomość własnej wartości, szacunek dla samego siebie; honor, duma: Godność człowieka, pisarza, żołnierza itp. (Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998)

STEREOTYP - funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, grup społecznych, instytucji itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie, utrwalony jednak przez tradycję i nie podlegający zmianom. (Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998)

Czas ok. 10 min.

7. Nauczyciel proponuje uczniom wczucie się w rolę tych „innych” a dokładnie w rolę niepełnosprawnych. Prosi chętnych uczestników na środek sali i prosi o wylosowanie zadania do wykonania na forum grupy:

Zadania:
- zawiązać kokardę przy użyciu jednej ręki
- siedząc na podłodze dostać się na krzesło bez użycia rąk
- odkręcić butelkę jedną ręką
- wyciąć postać z gazety w grubych rękawiczkach
- rozpoznać podawane przedmioty przy użyciu dotyku
- rozpoznać twarz koleżanki dotykając jej

Uczniowie opowiadają o tym jak się czuli podczas wykonywania zadań i czy było to dla nich łatwe.
Czas; ok. 5 min

Zakończenie

8. Na zakończenie nauczyciel prezentuje cytat i prosi o odczytanie go:

„ Tylko głupcy chcą, żeby ludzie wszyscy byli podobni do siebie. Kto rozumny, tego cieszy, że są na świecie; dzień i noc, lato i zima, młody i stary, że jest i motyl i ptak, że są różne kolory kwiatów i oczu ludzkich, że są dziewczęta i chłopcy. Kto nie lubi myśleć, tego niecierpliwi rozmaitość, która zmusza do myślenia.”
(J. Korczak).
Podsumowując informacje podane na lekcji nauczyciel przypomina, iż z nietolerancją – tak naprawdę - spotkać się może każdy człowiek, bez względu na wiek, kolor skóry, wyznawaną religię czy światopogląd – wystarczy, że dla kogoś wydaje się „inny”. Najczęściej jednak nietolerancja dotyczy ludzi chorych i słabszych, w tym słabszych psychicznie, wrażliwych. Warto pamiętać, że każdy zasługuje na szacunek bez względu na to jak wygląda czy jaki ma kolor włosów.
Czas; ok. 5 min
Nauczyciel dziękuje uczniom za aktywność i prosi o zaznaczenie na rozwieszonym plakacie przy wyjściu z sali „+” lub „-” w zależności czy lekcja była interesująca czy nie.