Analiza przypadku

6. Analiza przypadku
Ola R. jest uczennica trzeciej klasy szkoły podstawowej, u której w 2009r. orzeczono upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. Patrząc na dziewczynkę nie zauważa się z pozoru deficytów rozwojowych w wyglądzie czy zachowaniu dziecka. Dopiero dłuższa obserwacja, nawiązanie bezpośredniego kontaktu z Olą ujawnia jej niepełnosprawność. Dziewczynka ma problemy ze skupieniem uwagi na dłużej, rozumieniem werbalnym, myśleniem arytmetycznym, syntetycznym i przyczynowo – skutkowym, ma zaburzenia funkcji słuchowych i obniżoną grafomotorykę. Ola ma wadę wymowy (bezdźwięczność, parasygmatyzm i pararotacyzm), która jest powodem licznych błędów w wypowiedziach pisemnych. Pismo Oli jest dość niekształtne. Zdarza jej się mylić linijki w czasie pisania i zapomina o używaniu wielkich liter. Ma utrwalone wszystkie litery alfabetu. Dziewczynka ma problemy z precyzyjnym wycinaniem, lepieniem i składaniem. Bardzo lubi malować i robi to dobrze. Ola wstydzi się występów przed klasą i zabierania głosu na forum klasy, ale zachęcana wypowiada się i występuje z czego ma satysfakcję. Bardzo często inicjuje rozmowy z nauczycielem na tematy niezwiązane z nauką. Ola dobrze czyta nowy jak i opracowany tekst i ma dobrą pamięć. Bardzo lubi czytać i jest stałym gościem w bibliotece szkolnej. Bez problemów odtwarza wiersze z pamięci i teksty piosenek. Duże problemy sprawiają jej zadania matematyczne, szczególnie zadania z treścią, kalendarzowe i zegarowe. Rzadko prosi o pomoc mimo, tego że jej potrzebuje. Pozytywnie reaguje na działania motywacyjne: nagrody, pochwały. Ola utrzymuje dobre kontakty z rówieśnikami. Jest lubiana w klasie, koledzy i koleżanki rozumieją jej sytuację i służą pomocą. Aleksandra podczas lekcji jest bardzo zdyscyplinowana.
Ola jest bardzo sumienna. Zawsze pamięta o swoich dyżurach i obowiązkach. Odrabia wszystkie prace domowe. Jeżeli zdarzy się jej nie mieć pracy domowej to zawsze informuje o tym nauczyciela. Jest prawdomówna, uczciwa, a przy tym naiwna i infantylna. Bardzo pragnie kontaktu
z rówieśnikami i dorosłymi.
Aleksandra ma przydzielone dwie godziny w tygodniu zajęć rewalidacyjnych, a także uczęszcza na zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze (raz w tygodniu).


7. Geneza i dynamika zjawiska

Aleksandra jest drugim dzieckiem Marty i Aleksandra R. Urodziła się 06.07.2001r. Dziewczynka ma starszego brata i młodszą siostrę. Wychowana jest w rodzinie pełnej składającej się z dwojga rodziców. Ojciec i matka posiadają wykształcenie średnie.
Rodzina dziewczynki mieszka w bloku. Ola dzieli pokój z siostrą. Standard materialny rodziny jest bardzo skromny. Zauważalna jest silna więź emocjonalna łącząca matkę z dziećmi
i troska matki o stan dziewczynki.
W „zerówce” zwrócono matce uwagę na występowanie trudności w zakresie przyswajania wiedzy i umiejętności. Dziecko zostało przebadane w poradni psychologiczno – pedagogicznej. Odroczony został obowiązek szkolny, Ola drugi rok została w „zerówce”. Rodzice zgodzili się, by odroczyć naukę w klasie pierwszej z nadzieją, ze wszystkie trudności zostaną zniwelowane.
W klasie pierwszej ponownie przebadano Olę w poradni psychologiczno – pedagogicznej
i stwierdzono upośledzenie umysłowe w stopniu – lekkim. Zespół orzekający orzekł o potrzebie kształcenia specjalnego na czas I etapu edukacyjnego. Diagnoza zespołu orzekającego:
„Aleksandra nawiązała kontakt diagnostyczny przy zapewnieniu jej wspierającej, akceptującej atmosfery. Słabo skupiała uwagę, w rozmowie wracała wciąż do tego , co chce robić, wymagała pomocy w doprowadzaniu wykonania zadań do końca. Sama nie prosiła o pomoc, nie dopytywała. Była wielomówna, słabo zainteresowana wysiłkiem umysłowym. Na materiale danym wzrokowo pracowała dosyć wytrwale i znacznie chętniej niż na materialne słowno – pojęciowym. Miała duże trudności z rozumieniem werbalnym. Pomocne były demonstracje, przykłady i pokazy. Madzia mało stosunkowo umie korzystać z tłumaczeń i słownych objaśnień. Jej ogólna sprawność umysłowa przebiega obecnie na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim. Obie sfery intelektu są zaburzone: głębszemu zaburzeniu podlegają funkcje słowno – pojęciowe. Mocną strona dziewczynki jest przeciętnie rozwinięte tempo uczenia się wzrokowo – ruchowego prostego materiału, ogólna spostrzegawczość wzrokowa, sprawność grafomotoryczna i integracja wzrokowo – ruchowa. Najbardziej zaburzone są: myślenie arytmetyczne, myślenie syntetyczne, przyczynowo – skutkowe
i zdolność do dokonywania wzrokowej analizy, organizacji i syntezy materiału. Lateralizacja Oli jest jednorodna prawostronna. Zaburzenie myślenia sprawia, że edukacja programem ogólnodostępnym będzie dla badanej bardzo trudna. Jeżeli wymagania edukacyjne stawiane dziecku będą zbyt wysokie i nie będzie mogła ona nimi sprostać, może to negatywnie rzutować na sferę emocjonalno – społeczną: obniżać samoocenę i nastrój, osłabiać motywację do pracy, wycofać dziecko z relacji rówieśniczych.
Dziewczynka ma duże trudności z rozpoznawaniem liter małych i dużych; myli je lub nazywa przypadkowo. W związku z tym nie czyta. Nieutrwalona jest znajomość cyfr 0-9. Przy pomocy dodaje w oparciu o konkret w zakresie 10, popełniając błędy. Poprawnie nazywa poznane figury geometryczne i porządkuje je w zbiory. Obniżony poziom sprawności grafomotorycznej. Mowa dziewczynki charakteryzuje się niskim zasobem słownictwa biernego i czynnego, słabą zdolnością rozumienia poleceń złożonych oraz licznymi agratyzmami. W wymowie obserwuje się mowę bezdźwięczną, parasygmatyzm oraz pararotacyzm. Aleksandra nie potrafi dokonać prostej analizy
i syntezy słuchowej słów, nie różnicuje słuchowo wyrazów.”
Zalecono kształcenie programem dostosowanym do potrzeb i możliwości uczennicy w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego na terenie szkoły macierzystej i rewalidację osłabionych funkcji umysłowych i percepcyjno – motorycznych, w tym myślenia arytmetycznego, myślenia syntetycznego i przyczynowo – skutkowego oraz zdolności do dokonywania wzrokowej analizy, organizacji i syntezy materiału.
W uzasadnieniu w w/w orzeczeniu podano: „Niepełnosprawność Oli nie pozwala jej na realizację obowiązku edukacyjnego programem ogólnodostępnym. Mimo powtarzania klasy „0” nauczyciele stwierdzają regres w zakresie umiejętności i wiedzy. Program ogólnodostępny jest dla dziewczynki tak trudny, że nie będzie ona w stanie się uczyć, może obniżać się poziom jej nastroju
i samooceny, prawdopodobne jest osłabienie się motywacji do wysiłku umysłowego, wycofanie się
z kontaktu. Kształcenie specjalne pozwoli Oli radzić sobie z wymaganiami edukacyjnymi, które będą jej stawiane i zoptymalizuje jej funkcjonowanie emocjonalno – społeczne.”
Rodzice Aleksandry byli przerażeni diagnozą. Z czasem zaakceptowali niepełnosprawność córki. Matka systematycznie pracuje z dziewczyną. Jest w stałym kontakcie z nauczycielami. Niestety rodzice nie zapisali Ola do poradni logopedycznej, tłumaczą się brakiem czasu.

Poznałam Aleksandrę w grudniu 2010r. w połowie klasy drugiej. Z rozmów z innymi nauczycielami, którzy pracowali z dziewczynką wiem jak duże braki miała dziewczynka. W porównaniu z klasa pierwszą Ola poczyniła bardzo duże postępy zwłaszcza w czytaniu.
Z poczynionych obserwacji wywnioskowałam, że włączenie Oli w proces dydaktyczny wymaga stosowania aktywnych metod nauczania, zamiast przekazywania abstrakcyjnych wiadomości oderwanych od jej społecznych doświadczeń. Należy mówić do niej językiem prostym, często powtarzać, wyszczególniać najważniejsze informacje.
Aleksandra lubi być doceniana nawet za najmniejsze sukcesy. Bardzo lubi być chwalona na forum klasy. Często tłumaczę Oli skomplikowane polecenia, których nie rozumie. Dziewczynka korzysta także z pomocy koleżanki z ławki. Podczas lekcji sprawdzam czy uczennica rozumie polecenia, czy wie jak rozwiązać zadanie, ponieważ dziewczynka rzadko prosi o pomoc. Przy zadaniach matematycznych wykonujemy rysunki pomocnicze lub posługujemy się konkretami, by Ola poradziła sobie z zadaniem. Często angażuję dziewczynkę w głośne czytanie poleceń, gdyż płynnie czyta i lubi to.

8. Prognoza

Zakładam, że dziewczynka otoczona troskliwą opieką i pomocą będzie mogła odnaleźć się
w roli uczennicy i koleżanki w wyższej programowo klasie. Przypuszczam, że zajęcia rewalidacyjne i dydaktyczno – wyrównawcze przyczynią się do wydłużania się koncentracji uwagi, co poskutkuje lepszym przyswajaniem wiedzy i osiąganiem sukcesów edukacyjnych na miarę swoich możliwości. System pozytywnej motywacji: pochwały, gesty aprobaty w obecności rówieśników i dorosłych, podniesie samoocenę Oli, a tym samym rozbudzi się u niej jeszcze większą motywację do pracy nad wyrównywaniem braków oraz rozwinie umiejętność zaprezentowania siebie.