Technologia informatyczna w przedszkolu

Dynamiczny rozwój techniki, która wdziera się do wszystkich dziedzin naszego życia i coraz więcej znaczy we wszystkich dyscyplinach nauki, skłania nas do refleksji czy nasze dotychczasowe oddziaływania wychowawcze na młode pokolenie i jego przygotowanie do życia jest adekwatne do współczesnych tendencji.
Świat techniki otaczający małe dziecko jest złożony. Na pewno ciekawy, ale czasem przerażający, a nawet groźny. Technika może zafascynować małego człowieka na całe życie, może też wywołać w nim trwały uraz, obawę czy niechęć.
Komputery jako narzędzia wspomagające ludzkie działania stały się ogólnie dostępnymi urządzeniami w procesie rozwiązywania problemów. Swobodne posługiwanie się komputerem stanowi dziś ważną część procesu uczenia się i wykształcenia. Każde dziecko chcąc stosować nowoczesne metody w późniejszym życiu i w pracy zawodowej będzie zdane na samodzielne i sprawne posługiwanie się środkami i narzędziami technologii informacyjnej. W związku z tym edukacja musi przyczynić się do rozwoju osobowości, przygotować podstawy do kształcenia ustawicznego i zapewnić dobry start w przyszłość.

Komputer w pracy nauczyciela
Komputer, to narzędzie pracy, bez którego współczesna edukacja nie może się obejść. Współczesny nauczyciel powinien wykorzystywać go jako nowoczesny środek audiowizualny, jako multimedialne źródło informacji. Komputer usprawnia pracę nauczyciela, pomaga zaoszczędzić wiele czasu, a także wzbogacać zajęcia.
Zalety komputera w pracy nauczyciela:
- umożliwia przygotowanie wielu atrakcyjnych pomocy dydaktycznych ( karty pracy, ilustracje, krzyżówki, rebusy, dyplomy, plakietki itd.),
- ułatwia prowadzenie dokumentacji nauczyciela (plany miesięczne, przygotowanie i prowadzenie kart obserwacji, osiągnięć dzieci, ankiet itd.),
- często pełni rolę środka dydaktycznego, znacznie podnosząc efekty nauczania oraz wyzwalając duże zainteresowanie i aktywność dzieci,
- pozwala rozwijać zainteresowania dzieci,
- może w znaczący sposób pomóc w nauce i rozwoju intelektualnym dzieci,
- przy odpowiednim doborze programów jest cennym narzędziem w terapii reedukacyjnej, logopedycznej oraz na zajęciach wyrównawczych.
Komputer z dostępem do Internetu pozwala nauczycielowi:
- poszerzać wiedzę,
- weryfikować wiadomości w zakresie prawa oświatowego,
- na wymianę doświadczeń z innymi nauczycielami,
- komunikować się poprzez pocztę elektroniczną,
- publikować swoje osiągnięcia.
Sprawne posługiwanie się komputerem i wykorzystywanie technologii informatycznej w pracy edukacyjnej to konieczność podyktowana rozwojem cywilizacji ale także i prawem oświatowym. Dziennik Ustaw Nr 70 §5. 1.
Nauczyciel planujący wykorzystanie komputera w czasie realizacji bloków tematycznych osiągnie pełny sukces:
- dobierając odpowiedni program edukacyjny ściśle powiązany z treściami programowymi,
- dostosowując program edukacyjny do umiejętności dziecka w zakresie obsługi komputera, ze szczególnym uwzględnieniem jego manualnych umiejętności.

Komputer jako środek dydaktyczny
Nowoczesny środek dydaktyczny, jakim jest komputer, stwarza nowe możliwości wspomagania edukacji. Podjęcie tego wezwania jest niezwykle korzystne, gdyż wychodząc naprzeciw zainteresowaniom dzieci, można równocześnie znacznie podwyższyć efektywność procesu dydaktycznego.
Większość dzieci w wieku przedszkolnym ma już za sobą pierwsze kontakty z tym narzędziem w postaci gier typu sprawnościowego.
Jako środek dydaktyczny komputer spełnia następujące funkcje w procesie dydaktycznym:
- aktywizująco – motywującą, jeśli wyzwala wszechstronną aktywność dzieci i pobudza ich zainteresowania,
- poznawczo – twórczą, jeśli służy jako źródło wiedzy, tym bardziej cenne o ile dziecko korzysta z niego rozwiązując napotykane sytuacje problemowe,
- ćwiczeniową, jeśli zadania wykonywane samodzielnie przez dzieci służą utrwalaniu wcześniej poznanych wiadomości i umiejętności,
- wychowawczą, jeżeli stwarza dobre warunki oddziaływania na osobowość dzieci,
- terapeutyczną, jeżeli umożliwia usuwanie zaburzeń rozwojowych.

W trakcie zajęć nauczyciel może zejść z pierwszego planu pozostawiając dziecko sam na sam z komputerem i zadaniami do wykonania.
Na podkreślenie zasługuje fakt, iż praca z komputerem angażuje nawet te dzieci, które zwykle osiągają słabsze wyniki w nauce. W jej trakcie wyraźnie się ośmielają, nabierając wiary we własne siły i równie chętnie jak pozostałe dzieci uczestniczą w zajęciach, rozwijając myślenie twórcze i wyobraźnię.
Odpowiednio dobrane programy komputerowe aktywizują dziecko poprzez:
- bliską dziecku tematykę,
- atrakcyjność graficzną i dźwiękową,
- zawartość ciekawych i zróżnicowanych pod względem trudności zadań z elementami zabawy,
- stwarzanie możliwości tworzenia własnych prac, które mogą zostać wykorzystane w dalszej pracy, a także zaprezentowania w kącikach dziecięcych i dla rodziców.

Zalety i zagrożenia pracy przy komputerze.
Komputer jest narzędziem ułatwiającym pracę oraz sprawiającym, że wzrasta atrakcyjność przekazywanej wiedzy. Właściwie przygotowane i prowadzone zajęcia z komputerem wpływają na wszechstronny rozwój dziecka, głównie:
- rozwijają jego twórczą aktywność,
- pomagają w ujawnianiu i rozwijaniu zainteresowań,
- wzbogacają sposoby i umiejętności posługiwania się komputerem,
- wspomagają i uatrakcyjnia pracę i naukę,
- niosą aspekt wychowawczy poprzez respektowanie norm etycznych oraz postawę otwartości na świat i jego tolerancji,
- dostarczają radości i satysfakcji z samodzielnego odkrywania zasad i reguł,
- kształtują logiczne myślenie,
- rozwijają wyobraźnię przestrzenna,
- pomagają w utrwaleniu kształtu liter i cyfr,
- stwarzają szerokie możliwości tworzenia pracy plastycznej wg własnej inwencji,
- rozwijają i doskonalą percepcję wzrokowo – ruchową (doskonalenie współdziałania oka z ręką),
- powodują wyciszenie, większe skupienie uwagi i wzrost motywacji,
- podnoszą wiarę we własne możliwości,
- mobilizują do dłuższego wysiłku, do doprowadzenia pracy do końca.

Komputer, w sposób szczególny można wykorzystać do zabaw z dziećmi wymagającymi pracy kompensacyjno – wyrównawczej. Podczas wykonywania różnorodnych ćwiczeń bohaterowie gier dydaktycznych rozmawiają z dziećmi, cieszą się z ich postępów w nauce, reagują na błędy, chwalą, zachęcają do zabawy, podpowiadają, a w miarę potrzeby powtarzają po kilka razy jedno ćwiczenie.

Przy tak licznych zaletach nie sposób nie dostrzegać zagrożeń, jakie brak stosowania higieny pracy z komputerem może nieść dla dziecka.
Z biegiem czasu długa praca przy komputerze może spowodować przykre skutki uboczne. Należy pamiętać, a także uświadomić dzieci i ich rodziców, że:

- zbyt długie wpatrywanie się w monitor bardzo obciąża wzrok,
- mogą pojawić się bóle mięśni i kości będące efektem długotrwałego pozostawania w nie zmienionej pozycji,
- innymi dolegliwościami mogą być bóle głowy, rozkojarzenie, a nawet nadmierna drażliwość,
- brak kontroli nad ilością czasu poświęcanego na komputer może spowodować uzależnienie.

Aby tego uniknąć, należy rozsądnie ,,limitować” dzieciom czas spędzany przed ekranem monitora oraz pilnować, by odległość od niego nie była mniejsza niż 75 cm. Trzeba dbać o prawidłową pozycję ciała oraz prawidłowe oświetlenie miejsca pracy.
Istotną sprawa jest również kontrola rodziców nad właściwym doborem oprogramowania. Ważne jest, czy gra, którą oferujemy dzieciom nie zawiera np. elementów przemocy. Skutki kontaktu dzieci z tego typu programem mogą okazać się bardzo dalekie od oczekiwanych przez nas efektów.

Literatura:

1. Braun M. – Gałkowska, Gry komputerowe, a psychika dziecka, Edukacja i dialog, 1997, Nr9
2. Juszczyk S., Komputer w edukacji wczesnoszkolnej, Życie Szkoły, 1996, Nr 2
3. Łada A. – Grodzicka, Bełczewska E., Herde M., Kwiatkowska E., Wasilewska J., ABC...Program wychowania przedszkolnego XXI wieku W-wa 2000, WsiP
4. Wróblewski P., ABC komputera, Wyd. Helion, Gliwice 2000.
5. Zajda K, Lipina St, Wychowanie techniczne w przedszkolu, W-wa 1984, WSOP