Społeczeństwo jako szczególny rodzaj zbiorowości - konspekt lekcji wosu

Konspekt lekcji wiedzy o społeczeństwie

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. Temat zajęć:
Społeczeństwo jako szczególny rodzaj zbiorowości

II. Cele zajęć. Uczeń/Uczennica:
• zna i rozumie pojęcie ,,społeczeństwo”,
• umie wyjaśnić, dlaczego społeczeństwo jest zbiorowością złożoną, wewnętrznie zróżnicowaną i zróżnicowaną,
• rozumie, jak tworzą się podziały społeczne,
• dokonuje podziału społeczeństwa polskiego na ,,warstwy” i ,,klasy”,
• potrafi scharakteryzować, odwołując się do przykładów, wybrane warstwy społeczne, grupy zawodowe i style życia,
• dostrzega związki zachodzące pomiędzy grupami społecznymi.

III. Formy, metody, techniki uczenia oraz środki dydaktyczne:
1. Formy nauczania:
• praca zbiorowa (klasowa),
• praca jednostkowa.

2. Metody i techniki nauczania:
• metody podające – objaśnienie, pogadanka,
• metody aktywizujące – burza mózgów,
• metody programowe – praca z podręcznikiem,
• metoda problemowa - definiowanie pojęć, kula śniegowa.

3. Środki dydaktyczne:
• foliogram z definicją pojęcia ,,społeczeństwo”,
• prezentacja multimedialna dotycząca społeczeństwa i warstw społecznych,
• laptop, głośniki,
• karta pracy z pracą domową.

IV. Bibliografia:
a) Przedmiotowo-merytoryczna:
• Berger P.L., Zaproszenie do socjologii, Warszawa 1999.
• Dobrzycka E., Makara K., Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik dla gimnazjum,
część 1, Gdynia 2009.
• Dubiecka A., Góralewicz Z., Piskorski P., Działam aktywnie. Wychowanie
do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, Warszawa 2002.
• Mika S., Psychologia kliniczna, Warszawa 1981.
b) Filozoficzna, psychologiczna, socjologiczna:
• Elliot J., Place M., Dzieci i młodzież w kłopocie. Poradnik nie tylko dla psychologów, Warszawa 2000.
• Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci
do nas mówiły, Poznań 1992.
• Marzec M., Naprzeciw trudnościom gimnazjalisty. O potrzebie wychowania
do wartości, [w:] ,,Zeszyty szkolne” nr 3/2006, s. 29-32.
c) Pedagogiczna i ogólno dydaktyczna:
• Arends R., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.
• Barnes D., Nauczyciel i uczniowie. Od porozumienia się do kształcenia,
Warszawa 1988.
• Buehl D., Strategie efektywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się, przeł. B. Piątek, Kraków 2004.
• Niemierko B., Pomiar wyników kształcenia, Warszawa 2000.
• Taraszkiewicz M., Jak uczyć lepiej?, czyli refleksyjny praktyk w działaniu,
Warszawa 1999.
• Taraszkiewicz M., Jak uczyć jeszcze lepiej? Szkoła pełna ludzi, Poznań 2001.

V. Tok lekcji:
1. Sprawy organizacyjne:
• powitanie uczniów klasy,
• sprawdzenie listy obecności,
• sprawdzenie pracy domowej,
• uczniowie zapisują temat do zeszytów: Społeczeństwo jako szczególny rodzaj zbiorowości (slajd 1).
• wychowankowie notują do zeszytu następujące podpunkty:
a) Czym jest społeczeństwo?
b) Struktura społeczna i jej elementy.
2. Nauczyciel wprowadza do tematu, prosząc uczniów o dokończenie zdania: Moim zdaniem społeczeństwo to... Z podanych definicji powstaje definicja społeczeństwa. W ten sposób uczniowie metodą kuli śnieżnej na podstawie usłyszanych wypowiedzi definiują pojęcie ,,społeczeństwo”.
3. Nauczyciel przedstawia uczniom definicję społeczeństwa opracowaną przez socjologów. Uczniowie porównują ją z definicją powstałą w wyniku ich pracy, następnie zapisują do zeszytu (slajd 2)

Społeczeństwo – ukształtowana historycznie zbiorowość, grupa ludzi zamieszkujących pewien wyraźnie wyodrębniony obszar i połączonych przez wspólne wartości, styl życia i instytucje.

4. Nauczyciel wprowadza uczniów w zagadnienia złożoności, zorganizowania
i zróżnicowania społeczeństwa. Zadaje pytania: Czym różnią się znane Wam społeczeństwa? Nauczyciel w tym celu przedstawia uczniom ilustracje przedstawiające różne społeczeństwa (slajd 3, 4, 5, 6, 7, 8). Uczniowie podają podobieństwa i różnice występujące między społeczeństwami.

Różnice w społeczeństwach:
• podział prac i funkcji na typowo męskie i kobiece,
• wiek,
• dostęp do dóbr materialnych,
• władza,
• praca,
• wykształcenie,
• wielkość i poziom technologicznego zaawansowania.

Podobieństwa w społeczeństwach:
• zapewnienie bezpieczeństwa,
• regulacja stosunków międzyludzkich.

5. Nauczyciel przedstawia na wykresie budowę społeczeństwa (slajd 9).

Społeczeństwo
• poczucie odrębności,
• gospodarka,
• kultura,
• terytorium,
• instytucje,
• struktura.

6. Wychowawca zwraca uwagę na cechy społeczeństwa (slajd 10, 11).

Cechy społeczeństwa:
1. zbiorowość złożona,
2. zbiorowość zorganizowana,
3. zbiorowość zróżnicowana.

7. Uczniowie zapoznają się z tekstem z podręcznika ,,Struktura społeczna” i zastanawiają się, czym jest struktura społeczna i jaka jest jej główna cecha. Następnie zapisują
do zeszytu wnioski, korzystając ze slajdu 12 i 13.

Struktura społeczna – to elementy, z których składa się społeczeństwo, na przykład grupy, zbiorowości, warstwy, klasy, zawody, instytucje społeczne oraz występujące między nimi zależności.
Jedną z najważniejszych cech struktury społecznej jest hierarchicznie uporządkowanie elementów społeczeństwa ze względu na zróżnicowany dostęp
do dóbr społecznie cenionych: bogactwa, władzy, zdrowia, edukacji oraz prestiżu, czyli uznania, jakim cieszy się grupa lub jednostka. Pozycja, jaką zajmuje jednostka lub grupa w tej hierarchii, jest nazywana pozycją społeczną.

8. Nauczyciel przedstawia uczniom wykres ,,Elementy struktury społecznej”. Uczniowie zapisują go do zeszytu (slajd 14).

Elementy struktury społecznej:
• Struktura klasowa.
• Struktura warstwowa.
• Struktura zawodowa
• Struktura demograficzna.

9. Nauczyciel przedstawia uczniom poszczególne elementy struktury społecznej, począwszy od klasy społecznej (slajd 15)

Klasa społeczna - pewien segment struktury społecznej skupiający osoby
o podobnym statusie społecznym lub położeniu majątkowym.

10. Uczniowie wymieniają znane im klasy społeczne. Nauczyciel przedstawia poszczególne ilustracje prezentujące klasy społeczne (slajd 16-27).


Najczęściej wyróżnia się trzy klasy społeczne:
I. Klasa wyższa:
• Właściciele dużych przedsiębiorstw,
• Wysokie kadry kierownicze.
II. Klasa średnia:
• Właściciele małych i średnich firm,
• Kierownictwo niższego i średniego szczebla,
• Specjaliści,
• Przedstawiciele wolnych zawodów, np. prawnicy, lekarze,
• Wykwalifikowani robotnicy.
III. Klasa niższa:
• Osoby słabo wykształcone, wykonujące prace niewymagające specjalistycznych kwalifikacji.

11. Nauczyciel zwraca uwagę, że innym elementem struktury społecznej są warstwy społeczne (slajd 28). Uczniowie zapisują podana definicję do zeszytu. Zwracają uwagę również na przykłady różnych warstw społecznych (slajd 29).

Warstwa społeczna – segment społeczny obejmujący ludzi, których łączy:
1. styl życia,
2. wykształcenie,
3. wpływ na władzę,
4. wyznawane poglądy,
5. system wartości

Przykłady warstw społecznych:
1. inteligencja,
2. chłopi,
3. robotnicy,
4. przedsiębiorcy.

12. Wychowawca przedstawia kolejne elementy struktury społecznej, czyli strukturę zawodową i demograficzną (slajd 30, 31).

Struktura zawodowa – podział społeczeństwa ze względu na wykonywane zawody.
Struktura demograficzna – podział społeczeństwa ze względu na wiek, płeć i miejsce zamieszkania.

13. Zadanie pracy domowej.
14. Pożegnanie uczniów.

VI. Praca domowa:
1. Wyobraź sobie, że jesteś kandydatem na przewodniczącego samorządu klasowego. Napisz treść przemówienia do swoich wyborców (minimum jedna kartka A5).