Wyniki, analiza oraz interpretacja badań własnych na temat profilaktyki i promocji zdrowia w mieście Dąbrowa Górnicza pt. : „Zdrowa Dąbrowa”.

Celem badania było sprawdzenie jak mieszkańcy Dąbrowy Górniczej postrzegają profilaktykę zdrowia i czy prowadzą zdrowy tryb życia.

W badaniu kwestionariuszem ankiety wzięło udział 200 losowo wybranych mieszkańców Dąbrowy Górniczej. Kwestionariusz ankiety składał się z 20 pytań zamkniętych. Jedynym kryterium doboru próby była miejscowość czyli Dąbrowa Górnicza.
Pierwsze pytanie „Co oznacza według Pana/i profilaktyka zdrowia?” badało znajomość tematyki związanej z profilaktyką zdrowia. Dla 34% badanych profilaktyka zdrowia to zapobieganie chorobom. Ponad 30% respondentów uznaje leczenie chorób za profilaktykę. Jest to dość duży procent i świadczy o tym, że społeczeństwo woli leczyć choroby niż im zapobiegać. Z pośród badanych 25% uznaje, że zażywanie leków to profilaktyka zdrowia. Natomiast tylko 10% nie wie, jak określić ten termin. Może to wynikać z braku wiadomości na ten temat, lub niskiej świadomości jak ważne jest dbanie o własne zdrowie. Analiza tego pytania ukazuje, że mały procent mieszkańców Dąbrowy Górniczej, bo zaledwie ponad 30% zapobiega występowaniu chorób, a ponad 50% leczy się lub zażywa leki i traktuje to jako profilaktyczne działania.
Jak rozumie Pan/i pojęcie bycia zdrowym człowiekiem? To pytanie drugie, które badało, jak ludzie postrzegają bycie zdrowym. Według 42% badanych bycie zdrowym to, „że nic mnie nie boli, na nic się nie uskarżam”. Ukazuje to, że brak widocznych symptomów choroby jest wyznacznikiem zdrowia. Z badanych osób, aż 25% nigdy nie zastanawiało się jak określić to pojęcie. Fizyczny, społeczny, intelektualny, emocjonalny i duchowy stan zdrowia to dla 33% respondentów opis zdrowego człowieka.
Kolejne pytanie badało jak respondenci oceniają swój stan zdrowia. Analiza tego pytania ukazuje, że z badanych mieszkańców Dąbrowy Górniczej, aż 41% określa swój stan zdrowia jako bardzo zły lub zły. Nie są to zadowalające wyniki, wynikać mogą z różnych przyczyn np. słabego dostępu do działań profilaktycznych, braku zainteresowania dbałością o własne zdrowie. Pomimo dość dużego odsetka osób ze złym lub bardzo złym stanem zdrowia, cieszy fakt, że blisko 60% respondentów uznaje, że ich stan zdrowia jest dobry lub bardzo dobry.
Ocena stanu zdrowia jest oceną subiektywną.
Według ankietowanych, aż 33% uznało, że najważniejszym elementem składającym się na zdrowy styl życia jest prawidłowe odżywianie. Bardzo cieszy ten fakt, ponieważ skala otyłości i nadwagi jest bardzo duża. Podejmowanie aktywności fizycznej to drugi w kolejności element, który dla 30% respondentów powinien być najważniejszy. Aktywne społeczeństwo to zdrowe społeczeństwo. Analiza ukazała, że prawidłowe odżywianie i aktywność fizyczna są najważniejszymi elementami zdrowego stylu życia. 17% badanych za ważny element uznało brak nałogów. W dzisiejszych czasach problem palenia tytoniu i zażywania alkoholu w nadmiernych ilościach jest dość rozpowszechniony. Coraz to młodsze osoby sięgają po te używki. Stosunkowo mało badanych za istotne wskazało zachowanie bezpieczeństwa i prawidłowe przyzwyczajenia higieniczno zdrowotne (kolejno - 5% i 7%). Przyzwyczajenia zdrowotne i higieniczne „wynosimy z domu”. Właściwa ilość snu dla 11% mieszkańców Dąbrowy Górniczej jest istotnym elementem wchodzącym w zdrowy styl życia.
Następne pytanie dotyczyło badań profilaktycznych. Respondenci odpowiadali czy kiedykolwiek korzystali z takich badań. Z przesiewowych badań korzystało tylko 38% badanych mieszkańców Dąbrowy Górniczej, natomiast, aż 45% respondentów miało z nimi doświadczenia. Na to pytanie 17% badanych odpowiedziało, że nie pamięta czy kiedykolwiek brało udział w owych badaniach. Badania screeningowe przeprowadza się w celu jak najwcześniejszego wykrycia danej choroby, możemy je wykonywać w całej populacji lub tylko w tzw. grupach wysokiego ryzyka. Grupa wysokiego ryzyka jest przesiewana pod kątem różnych chorób np. cukrzycy, nowotworów piersi. Świadomość społeczeństwa dotycząca owych badań jest znikoma, mało osób wie jakie badania można do nich zaliczyć. Lekarze również nie udzielają wyczerpującej informacji na dany temat. Pomimo nagłaśniania w mediach akcji profilaktycznych, mało osób jednak z nich korzysta.
Następne pytanie również dotyczyło odżywiania, a mianowicie ilości spożywanych posiłków w ciągu dnia. Prawie 50% mieszkańców Dąbrowy Górniczej (48%) przyznaje, że ich ilość posiłków mieści się w granicy 3-4 w ciągu dnia. Mniej niż 3 razy dziennie jada posiłki aż 22% respondentów. Najzdrowiej czyli 5 razy dziennie posila się tylko 14% badanych. Więcej niż 5 razy dziennie spożywa posiłki 16% badanych mieszkańców. Zbyt mała ilość posiłków, może wynikać z braku czasu na ich przygotowanie, życie w ciągłym biegu nie pozwala na racjonalne odżywianie się. Choć czasem mniej znaczy więcej, ponieważ 3 posiłki mogą być bardziej wartościowe od tych spożywanych 5 razy dziennie.
Tematyka odżywiania poruszała również kwestie, czy badany zamierza zmienić swoje nawyki żywieniowe, a także czy występuje u niego nadwaga.
Zmianę nawyków żywieniowych deklaruje, aż 62% mieszkańców Dąbrowy Górniczej.
Z pośród badanych 22% nie zamierza zmieniać swoich nawyków, a 16% nie wie, czy chce je zmienić. Wysoka tendencja do chęci zmian przyzwyczajeń żywieniowych niezmiernie cieszy, wynikać to może z wysokiej świadomości o istocie wpływu dobrego odżywiania na zdrowie.

Owe pytanie miało na celu ukazanie jaki procent mieszkańców Dąbrowy Górniczej cierpi na nadwagę. Występowanie nadwagi deklaruje 38% respondentów. Jest to stosunkowo duży procent, świadczyć może o złych nawykach żywieniowych, błędnej ocenie ilości spożywanych posiłków, a co za tym idzie ich kaloryczności. Zbyt mała aktywność fizyczna lub inne przyczyny np. związane z chorobami również mogą się przyczynić do wystąpienia nadwagi czy otyłości. Nadwagi nie ma ponad 60% badanych mieszkańców (62%), jest to rewelacyjny wynik i świadczy o tym, że respondenci dbają o zdrowie - eliminując nadwagę, która przyczynia się do wystąpienia wielu poważnych chorób cywilizacyjnych.
Pytanie 10 i 11 badało występowanie nałogów ( tytoniowego i alkoholowego) wśród mieszkańców Dąbrowy Górniczej.
Badanie to ukazało, że 66% respondentów pali papierosy. Jest to bardzo niepokojące z punktu widzenia prewencji antynikotynowej i anty-nowotworowej. Wolnych od nałogu jest 34% badanych. Widząc takie wyniki, powinniśmy się zastanowić nad rozpowszechnianiem wiedzy na temat skutków palenia czynnego jak i biernego. Palenie tytoniu w krajach rozwiniętych jest najważniejszą z przyczyn przedwczesnej śmierci, której da się zapobiec.
Występowanie nałogu alkoholowego wśród mieszkańców Dąbrowy Górniczej ukazało, że tylko 10% spożywa alkohol codziennie, a 7% zażywa alkohol 2-3 razy w tygodniu. Odpowiednio (po 30%) respondentów spożywa alkohol kilka razy w roku lub kilka razy w miesiącu. Niepijących alkoholu mieszkańców Dąbrowy Górniczej jest ponad 20%. Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji. Większe ryzyko niesie za sobą palenie tytoniu i nadciśnienie tętnicze.
Kolejne pytania odnosiły się do tego jak respondenci spędzają czas wolny, czy i jaki rodzaj sportu lubią uprawiać. Odpoczynek i relaks sprzyja higienie zdrowia psychicznego.
Mieszkańcy Dąbrowy Górniczej w wolnym czasie najchętniej spotykają się ze znajomymi (22%) lub oglądają TV (22%). Z pośród badanych tylko 16% w ramach odpoczynku uprawia sport. Odpoczynek bierny zadeklarowało 14% respondentów. Gotowanie w wolnym czasie i czytanie preferuje odpowiednio 11% i 15% badanej populacji Jak widać różne są rodzaje „relaksu”, każdy z nas preferuje to co lubi i dzięki czemu najlepiej się relaksuje.
Aktywność fizyczna mieszkańców Dąbrowy Górniczej przedstawia się następująco: aż 14% nie uprawia żadnego sportu. Do codziennej aktywności przyznaje się nie wiele więcej, bo 15%. Największą grupą są mieszkańcy, którzy starają się uprawiać sport przynajmniej 1 raz w tygodniu. Respondentów, którzy uprawiają sport przynajmniej 2-3 razy w tygodniu jest 20%, natomiast 16% tych co ćwiczą 4-6 razy w tygodniu. Ogólnie wyniki przedstawiają się zadowalająco ponieważ ponad 80% mieszkańców Dąbrowy Górniczej (86%) uprawia sport. Czyli możemy zaryzykować stwierdzeniem, że miasto Dąbrowa Górnicza jest miastem aktywnym, skupiającym aktywne społeczeństwo lokalne.
Kolejne pytanie również odnosiło się do aktywności fizycznej, a mianowicie - jaki rodzaj aktywności badany preferuje. Mieszkańców deklarujących uprawianie sportu było 86%, czyli 173 osoby. Najczęściej deklarowaną aktywnością były spacery, aż 47%, świadczy o tym, iż Dabrowa Górnicza ma dobrze przystosowane trasy do spacerowania, możemy tu mówić o zalewie Pogoria, gdzie spora część mieszkańców uprawia aktywność fizyczną. Pływanie to druga w kolejności aktywność, którą wybierają dąbrowianie (18%). Najmniejszą popularnością cieszą się biegi - raptem 6% ankietowanych wybiera ten rodzaj aktywności.
Pytanie numer 15 badało ile godzin mieszkańcy Dąbrowy Górniczej poświęcają na sen. Od zawsze wiadomo, że sen jest jedną z ważnych zasad zdrowego stylu życia. Sen i związany z nim wypoczynek jest niezbędny do prawidłowego działania naszego organizmu. Bardzo duża część mieszkańców (45%) przyznaje, że nie poświęca więcej niż 6 godzin na sen. Świadczyć to może o przepracowaniu, pracy zmianowej, przesiadywaniu do późna przed telewizorem czy o trudnościach w zasypianiu (bezsenność). W dzisiejszych czasach niedobór snu jest bardzo powszechny, można by rzec, że zaganiane społeczeństwo nie ma czasu na sen.
Zdrowy człowiek potrzebuje przeciętnie 7-8 godzin ciągłego snu. Dobry sen wpływa korzystnie na nasz organizm, sprawia, że jesteśmy wypoczęci i w pełni gotowi aby przeżyć dzień na „wysokich obrotach”. Z pośród badanych tylko 30% wskazało, że ich sen trwa
w przedziale 6-8 godzin. Więcej niż 8 godzin poświęca na sen tylko ¼ badanej populacji.
Następne pytanie zadane respondentom miało na celu zbadanie czy mieszkańcy Dąbrowy Górniczej oglądają programy dotyczące promowaniu zdrowego stylu życia - tj. o zdrowiu, sporcie i urodzie. Ponad 40% badanych odpowiedziało, że ogląda takie programy. Może to wynikać z ich zainteresowania tematyką zdrowotną, chęcią zdobycia wiedzy na temat własnego organizmu i profilaktyce chorób, a także o zdrowym odżywianiu. Prawie 60% ankietowanych przyznało, że nie ogląda programów o tematyce prozdrowotnej. Nie interesowanie się tematyką zdrowotną poprzez media takie jak TV, może świadczyć o braku zainteresowania tą tematyką lub czerpaniem wiedzy o zdrowiu z innych źródeł np. od wykwalifikowanej kadry medycznej.
Badając znaczenie przekazów medialnych promujących zdrowy styl życia okazało się, że dla ponad 70% mieszkańców Dąbrowy Górniczej te przekazy nie docierają, nic nie znaczą albo badany nie miał zdania na ten temat. Tylko ¼ badanych uznała, że takie przekazy są dobrym pomysłem, pozwalają zainteresować człowieka tematyką zdrowego stylu życia. Można powiedzieć, że media takie medium informacji w dzisiejszych czasach nie do końca docierają do społeczeństwa. Niestety brak nam świadomości, że czasem w prosty sposób możemy uratować swoje zdrowie i życie.
Rutynowe badania są tak ważne w profilaktyce zdrowia. Wiadomo nie od dziś, że przeciwdziałanie jest dużo tańsze niż leczenie. Niestety badanie to ukazuje, że mieszkańcy Dąbrowy Górniczej nie stosują się do tej zasady. Raptem 24% badanych uczęszcza na rutynowe badania 1-2 razy w roku, natomiast rzadziej niż raz w roku przyznało 13% respondentów. Blisko połowa badanych (46%) udaję się do lekarza, gdy podejrzewa chorobę. Na badania nie uczęszcza, aż 17% mieszkańców Dąbrowy Górniczej - ponieważ uważają, że jest im to nie potrzebne. Badanie ukazuje niską świadomość zapobiegania chorobie. Niepokojące jest to, że znaczna część mieszkańców leczy chorobę zamiast jej zapobiegać.
Ostatnie pytanie miało na celu ukazanie czy według mieszkańców miasto Dąbrowa Górnicza promuje zdrowy tryb życia. Jak widać na wykresie zdania są podzielone. Aż ¼ mieszkańców nie ma zdania na ten temat. 31% badanych uważa, że miasto promuje zdrowy tryb życia. Możemy tu mówić o „Rowerowej Dąbrowie” , która promuje rowerową aktywność fizyczną. Dąbrowa Górnicza jest rewelacyjne przystosowana do jazdy rowerem czy to w mieście czy na obrzeżach.
W badaniu wzięło udział 200 mieszkańców Dąbrowy Górniczej. Rozkład płci prezentował się następująco - 57% badanych stanowiły kobiety, natomiast 43% respondentów było płci męskiej.
W badanej populacji najwięcej osób było z przedziału wiekowego 21-30 lat, następnie przedział wiekowy 56-65 lat. Osoby z przedziałów wiekowych 31-45 lat oraz powyżej 66 roku życia stanowiły najmniejszą ilość osób przebadanych.
Z pośród 200 osób, które brały udział w badaniu ponad 40% było aktywnych zawodowo. Osób niepracujących było 44 osoby (22%). Uczących osób było 35%.