"Zabawy z językiem angielskim" - program nauczania języka angielskiego w przedszkolu

EWA ZDZIEBLIK - KOWOL

ZABAWY Z JĘZYKIEM ANGIELSKIM

PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA ANGIELSKIEGO

W WYCHOWANIU PRZEDSZKOLNYM

I. WSTĘP

W obecnych czasach niezwykle istotnym jest kształtowanie umiejętności porozumiewania się z innymi ludźmi, nie tylko w zakresie granic naszego państwa i języka ojczystego, ale również poza nim. Zmusza nas do tego wszechogarniająca globalizacja powodująca otwieranie się granic państw na inne kultury, narodowości, języki. Wobec powyższego rozwijanie kompetencji wielokulturowych niejako samoistnie przenika w proces edukacji dzieci. Jednym ze składników takowych kompetencji jest umiejętność posługiwania się językiem obcym na poziomie komunikatywnym. Ta umiejętność otwiera człowieka na świat, ludzi, ale również na niezwykle szybko rozwijającą się technologię, z którą każdy z nas spotyka się na co dzień. Im wcześniej rozpoczniemy naukę języka obcego, tym szybciej będzie on funkcjonował w życiu człowieka, jako zupełnie naturalne i swobodne narzędzie do komunikowania się z całym światem. Dzieci uczą się języka obcego intuicyjnie, ich umysł jest niezwykle chłonny i elastyczny, co w znacznym stopniu ułatwia przyswajanie języków obcych. Należy więc, wykorzystać naturalne zdolności dzieci do ich nauki już od lat najmłodszych, w których to dziecko równolegle do nauki języka ojczystego swobodnie jest w stanie nabywać umiejętności rozumienia i posługiwania się innym językiem, przynajmniej na poziomie elementarnym.
II. O PROGRAMIE
Niniejszy program „Zabawy z językiem angielskim” powstał z myślą o dzieciach w wieku przedszkolnym, czyli w przedziale wiekowym 3 – 5 lat. Zgodny jest on z podstawą programową wychowania przedszkolnego.
Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Przytoczony powyżej dokument zakłada, iż„Celem wychowania przedszkolnego jest: wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej”.
Opierając swą pracę na niniejszym programie nauczania spełnia się cele wychowania przedszkolnego, gdyż nauka języka obcego niezaprzeczalnie wpływa na rozwój dzieci i stanowi doskonały punkt wyjścia do dalszej jego nauki w realiach szkolnych.
W programie uwzględniono, iż małe dzieci mają specyficzne potrzeby edukacyjne i wymagają stosowania odpowiednich metod i technik nauczania. Nauczyciel powinien pamiętać, iż dzieci w wieku przedszkolnym cechuje:
- myślenie konkretno- obrazowe,
- szybkie zapominanie pomimo szybkiego zapamiętywania oraz krótkie odcinki koncentracji uwagi,
- stała potrzeba zabawy i fizycznej aktywności,
- potrzeba sterowania własną aktywnością tzn. podejmowanie działań dopiero wtedy, gdy dziecko czuje się na to gotowe,
Wobec powyższych cech rozwojowych dziecka, nauczanie może być skuteczne tylko wówczas, gdy są one uwzględniane w zajęciach, prościej mówiąc dostosowywane do poziomu i możliwości małego dziecka.
Realizacja założeń programu powinna odbywać się poprzez zorganizowaną przez nauczyciela zabawę trwającą w zależności od wieku dziecka 15 – 25 min. raz lub dwa razy w tygodniu
Nauczyciel powinien pamiętać, iż dla większości dzieci „Zabawy z językiem angielskim” będą pierwszym kontaktem dziecka z językiem obcym, także istotne jest, by owy kontakt był inspirujący do dalszej nauki, wzbudzał ciekawość dzieci i spełniał ich oczekiwania. Systematycznie prowadzone zajęcia będą doskonałym wprowadzeniem dzieci w świat języka angielskiego i punktem wyjścia do jego nauki w szkole podstawowej podczas zajęć obowiązkowych i podlegających ocenie. „Zabawy z językiem angielskim” to jak sama nazwa wskazuje rodzaj aktywności nie podlegającej ocenie, bazującej na spontaniczności dzieci, nagradzaniu pozytywnych efektów nauczania, możliwości popełniania błędów, a przede wszystkim dającej możliwość reagowania w sposób bardzo emocjonalny. Ogólnie rzecz ujmując zajęcia mają dostarczać dzieciom radość i poczucie sukcesu.
III. CELE PROGRAMU

Cele ogólne
Nadrzędnym celem „Zabaw z językiem angielskim” jest stwarzanie możliwości osłuchania z językiem obcym, rozróżniania języka obcego od ojczystego, oraz rozwijanie zdolności i umiejętności językowych na poziomie adekwatnym do możliwości dzieci w wieku przedszkolnym poprzez inspirującą wyobraźnię i umysł dziecka zabawę oraz stymulowanie ciekawości i tolerancji wobec innych ludzi i kultur.
Proces uczenia się języka angielskiego u małych dzieci to głównie wprowadzenie do rozwijania takich umiejętności jak: słuchanie, mówienie oraz śpiewanie i recytowanie. Tak więc, nauczyciel podejmujący pracę na podstawie niniejszego programu powinien uwzględnić następujące cele szczegółowe.

Cele szczegółowe
Dziecko:
- potrafi przedstawić się w języku angielskim
- rozumie proste polecenia
- nazywa podstawowe kolory
- zna przynajmniej 3 słówka w zakresie jednego kręgu tematycznego
- rozpoznaje wprowadzane piosenki i wierszyki, próbuje je śpiewać/ recytować
- aktywnie i chętnie bierze udział w zabawach i grach
-.reaguje na język gestem i słowem
- liczy w zakresie 1- 5 lub od 1-10 w zależności od wieku
- chętnie słucha bajek, opowiadań i piosenek
- rozumie proste polecenia nauczyciela


IV. TREŚCI NAUCZANIA

Zakres treści nauczania opiera się na specyficznych cechach rozwojowych dzieci, które zostały już wymienione w punkcie II. „O programie”
Treści wprowadzane do zajęć muszą wiązać się z konkretnymi przedmiotami i sytuacjami, znajdującymi się w zasięgu wzroku dziecka. W centrum nauki znajdują się nazwy przedmiotów i osób, proste polecenia i zwroty, a więc nauka słownictwa, w żadnym wypadku nie formalna nauka gramatyki. Wobec powyższego nieprzydatne będą określenia, terminy gramatyczne i diagramy, a wyłącznie stale powtarzane przykłady, sensownych, prawdziwych i znaczących dla dziecka zdań. Nauczanie musi odbywać się poprzez atrakcyjne dla dzieci powtarzanie, najlepiej przy pomocy wierszyków, piosenek, rymowanek, których doboru musi dokonać sam nauczyciel, kierując się zainteresowaniami dzieci.
Poniżej przedstawiono kręgi tematyczne oraz proponowany materiał leksykalny, który należy dostosować do grupy wiekowej dzieci. Oczywiste jest, iż dziecko 3- letnie niekoniecznie będzie liczyło w zakresie 1-10, wobec powyższego nauczyciel ma obowiązek skorelować treści nauczania wychowania przedszkolnego z treściami nauczania języka angielskiego.
KRĘGI TEMATYCZNE PROPONOWANY MATERIAŁ LEKSYKALNY
1. Hi, hello – powitania i pożegnania Hi, Hello, Good Morning, Bye, Goodbye, My name is..., I‘m....
What‘s your name?,

2. Colours -white, black, yellow, blue, green, red, orange, pink, purple, brown

3. My family -mother, father, grandmother, grandfather, sister, brother, skróty i zdrobnienia powyższych rzeczowników np mumm, daddy etc.

4. Animals -cat, dog, rabbit, horse, fish, snake, bear, elephant, frog, sheep, crocodile, duck, lion, mouse, giraffe, hippo, snake

5. Parts of the body- head, hair, eye, nose, mouth, ear, neck, shoulder, leg, hand, toe, finger

6. Numbers -1-10

7. Toys- train, car, dolly, teddy, puzzle, blocks, skipping-rope, ball, pencils, plane, kite
balloon
8. Clothes- dress, skirt, coat, sock, jumper, blouse, jacket, pants, pair of shorts, boots, trousers, shirt,

9. Food -bread, sandwich, egg apple, pear, cherry, plum, orange, carrot, lettuce,
cabbage, potato, cake, cucumber

Konstrukcje zdaniowe: What`s your name?, My name is.., I`m..(four/girl/boy/Susan), How are you?,I`m fine..., This is..., I can..,
I can`t..., Thank you., Sorry, Yes, No, Hello, Good Morning, Bye, Goodbye.
I like.., I don`t like..., I have got...,


V. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

W doborze odpowiednich procedur osiągania celów, należy powtórnie zapoznać się z cechami rozwojowymi dziecka. Pozwoli to dojść do wniosku, iż podstawową formą nauki jest zabawa, specyficzna dla wieku przedszkolnego. Nauka więc, musi być oparta na aktywności, ruchu, elementach metody TPR – reagowania całym ciałem oraz z wykorzystaniem różnych form ekspresji. Istotne jest, by nauczyciel nie zmuszał dziecka do niczego zwłaszcza mówienia, powtarzania, jeśli dziecko samo tego nie chce. Należy zachęcać dziecko do mówienia nie wskazując błędów, a raczej samemu powtarzać wielokrotnie zdanie, zwrot, słowo w poprawnej formie.
Niezbędna okaże się również różnorodność bodźców, której celem będzie podtrzymanie uwagi dziecka, a więc obraz można przeplatać dźwiękiem, ruchem itp. Konieczne jest również stałe powracanie do już przerobionych partii materiału, gdyż dzieci mają dużą łatwość do szybkiego zapamiętywania jednakże równie szybko zapominają. Nauczanie musi się opierać głównie na wielokrotnych powtórzeniach, krótkich zdań, zwrotów, wyrazów podanych dziecku w formie atrakcyjnej, co więcej najlepiej powtórzeniach chóralnych, w których dziecko czuje się bezpiecznie i pewnie.
W wieku przedszkolnym ważną rolę odgrywają rytuały. Wobec powyższego podczas zabaw z językiem angielskim warto wprowadzić na stałe rytuały., które są powtarzanymi wzorcami zachowań, które powodują określone konsekwencje społeczne. Ułatwiają one orientację dziecka w czasie i przestrzeni i zmniejszają stres wywołany pojawieniem się języka niezrozumiałego dla dziecka. Można tutaj wprowadzić rytuał powitania i pożegnania poprzez daną piosenkę lub wierszyk, bądź inny według gestii nauczyciela.

1. METODY NAUCZANIA
a) Metoda Total Physical Response (TPR). –metoda, zakłada uczenie się poprzez wykonywanie poleceń, instrukcji nauczyciela, które najpierw wykonuje sam nauczyciel. W konsekwencji dziecko samo potrafi wydać polecenie instrukcję innym dzieciom. W tej metodzie angażuje się ruch całego ciała. Następują tu po sobie: zrozumienie, wykonanie, a następnie samodzielne wypowiedzenie polecenia.
b) Metoda audiowizualna Audiovisual Metod – nauka następuje poprzez połączenie obrazu z dźwiękiem
c) Metoda audiolingwalna Audiolingual Metod – Metoda opiera się na wielokrotnym powtarzaniu słów, zwrotów itd. chórem bądź indywidualnie
d) Metoda komunikacyjna – metoda będąca wypadkową wielu metod. Zakłada, iż każda sytuacja mająca miejsce na zajęciach jest pretekstem do komunikowania się. Wykorzystuje się tutaj najbliższe, najbardziej znane otoczenie dziecka, więc nauczyciel może przygotowywać materiał osadzony w kontekście bliskim dziecięcej rzeczywistości, dostosowanego do możliwości intelektualnych i emocjonalnych uczących się.

Bez względu na zastosowaną metodę zadaniem nauczyciela jest wykluczenie z procesu dydaktycznego stresu oraz respektowanie prawa dziecka do ciszy, gdyż nie każde od razu wykaże gotowość do działania.
2. TECHNIKI NAUCZANIA
a) nauka przez zabawę- gry i zabawy językowe
Istotne jest, by nauczyciel dysponował bogatym zestawem środków dydaktycznych, które umożliwią prowadzenie zabaw językowych. Warto również zastanowić się nad ich różnorodnością, aby w sposób ciągły rozbudzać zainteresowanie i ciekawość dzieci, a co za tym idzie aktywne ich uczestniczenie z zabawach.
b) nauka przez piosenkę, rymowankę, wiersz
Piosenki, wierszyki i rymowanki są doskonałym punktem wyjścia do wprowadzania i utrwalania zwrotów, wyrazów a nawet struktur gramatycznych. Piosenki najlepiej łączyć z aktywnością fizyczną, by zaspokoić dzieciom ich naturalną potrzebę ruchu. Teksty śpiewane czy mówione są doskonałym pomocą w przyswajaniu języka.
c) nauka przez działanie
Nauczyciel powinien założyć, iż na każdych zajęciach dzieci wykonują jakieś zadania, czynności, prace, eksperymenty, odgrywanie ról, drama itp.. Wszelkie podejmowane czynności stwarzają możliwości do komunikowania się dzieci ze sobą czyli wprowadzenia tzw „Social language”, ale równocześnie uczą współdziałania, współpracy, kompromisów, pomocy innym, dzielenia się itp.
d) techniki multimedialne ( wykorzystywanie video- łączenie obrazu z dźwiękiem)
Podążając za rozwijającą się technologią, którą zewsząd otoczone są również dzieci przedszkolne, warto wprowadzić do zajęć komputer, Internet, gry i programy edukacyjne oczywiście w zakresie możliwości przedszkola. Warto wprowadzić video/ dvd do „Zabaw z językiem angielskim”, które będzie doskonałą formą łączenia obrazu z dźwiękiem, co znacznie poszerza możliwości przyswajania języka.


3. FORMY PRACY

a) praca z całą grupą
b) praca indywidualna np. kolorowanie, gra Bingo, wycinanie etc
c) praca w zespołach, drużynach.

4. MATERIAŁY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE

Jako, iż nauka języka w przedszkolu odbywa się z wyłączeniem umiejętności czytania i pisania, do zabaw z językiem nie wykorzystuje się podręcznika. Dziecko nie potrzebuje żadnych materiałów, natomiast niewątpliwie nauczyciel musi uposażyć się w szereg środków i materiałów, stanowiących podstawę do realizacji zajęć.
W podstawowym wyposażeniu nauczyciela powinny się znaleźć:
- plansze tematyczne,
- flashcards – kartoniki obrazkowe
- płyty z nagraniami piosenek
- bingo obrazkowe
- książki bogato ilustrowane z wprowadzanymi bajkami, opowiadaniami
- płyty dvd z filmami, krótkimi bajeczkami, teledyskami itp.

Oczywiście wybór środków powinien pozostać w gestii nauczyciela, który dokonuje wyboru zgodnie z tematyką, rodzajem aktywności i zainteresowaniami dzieci. Im większa kreatywność nauczyciela, tym lepsze efekty w nauczaniu.

Przykładowe bajki do wykorzystania na zajęciach:
-„Goldilocks and the three bears”- bajka opowiadana przez nauczyciela
- “Brown bear what do you see?”. Bill Martin, Eric Carle. Wydawnictwo Prodoks.
- “The very hungry caterpillar”. Eric Carl. Wydawnictwo Prodoks.

Przykładowe zabawy do wykorzystania na zajęciach:

-„Head and shoulders” – śpiewanie piosenki znanej w polskiej wersji Pt.”Głowa – ramiona, kolana..” i pokazywanie poszczególnych części ciała.
-„One, two, three, four, more”- Dzieci siedzą w kole. Kolejno odliczają one, two, three, four, piąte dziecko zamiast five powinno powiedzieć more. Jeśli się pomyli i powie five, siada w środku koła. Po kilku rundach dzieci siedzące w kole muszą wykonać jakieś polecenie, aby wydostać się z koła np. Please, jump 5 times”.

- “Ten green bottles” – Zabawa do znanej piosenki. Nauczyciel ustawia w rzędzie 10 osób czyli 10 zielonych buteleczek. Dzieci stojące śpiewają piosenkę, w pod koniec zwrotki, gdzie tekst stanowi, iż butelka upada i rozbija się, dziesiąte dziecko w najśmieszniejszy sposób przewraca się na dywan, następnie dziewiąte, ósme itd.... Jeśli grupa liczy więcej niż 10 osób, nauczyciel wybiera następne 10 osób.

Przykładowe piosenki do wykorzystania na zajęciach:
-„Dolly says `hello`” – piosenka do wykorzystania podczas rytuału powitania i pożegnania.
Dolly says ` Hello`
Teddy says `Hello`
The dog says `Woof`
And the cat says `Miaow

- “My Family” piosenka pochodzi ze zbioru płyt z piosenkami angielskimi dla dzieci wydawnictwa Readers Digest.
This is my mummy
This is my daddy
This is my grandma
And this is her dog

This is my brother
This is my sister
This is her rabbit
And there`s my brother`s frog

I love my mummy
I love my daddy
I love my grandma
And I love my dog.

VI. EWALUACJA PROGRAMU

Diagnozowanie osiągnięć dzieci powinno odbywać się systematycznie w czasie każdych zajęć podczas ich obserwacji. Jednakże, by dokładnie i rzetelnie zbadać ich rzeczywiste umiejętności, nauczyciel powinien opracować karty diagnozujące osiągnięcia dzieci po każdym semestrze. Jako, iż program zakłada dowolność w kolejności wprowadzania tematyki zajęć, należy tak skonstruować karty obserwacji, by zawierały umiejętności, które dziecko powinno nabyć po wprowadzeniu danej tematyki przez nauczyciela.
Diagnozowanie może odbywać się również na bieżąco i wówczas karty obserwacji powinny składać się z kilku części lub punktów, a każda z nich ma zawierać wyszczególnione umiejętności dzieci związane z każdym z kręgów tematycznych. Pod koniec każdego semestru, wypełniane na bieżąco karty obserwacji dadzą pełen obraz efektów nauczania a nauczycielowi pozwolą na zaplanowanie dalszej pracy i wyciągnięcie odpowiednich wniosków.


VII. BIBLIOGRAFIA
-H.Komorowska: Metodyka nauczania języków obcych. Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna. Warszawa 2005.
-M. Pamuła: Metodyka nauczania języków obcych w kształceniu zintegrowanym. Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna. Warszawa 2004