Człowiek jako istota społeczna - konspekt lekcji wiedzy o społeczeństwie

Ilona Stasiołek

Konspekt lekcji wiedzy o społeczeństwie

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. Temat zajęć:
Człowiek jako istota społeczna

II. Cele zajęć. Uczeń/ uczennica:
• potrafi wyjaśnić, dlaczego człowiek jest nazywany istotą społeczną,
• rozumie pojęcia: cechy wrodzone, cechy nabyte, osobowość, wartości, socjalizacja,
• potrafi wyjaśnić, co kształtuje rozwój człowieka,
• rozumie, że człowiek jest niepowtarzalną indywidualnością, która jest obdarzona swoistymi cechami i możliwościami wzbogacania życia społecznego.
• ukazuje wyjątkowość człowieka w świecie przyrody,
• doskonali umiejętności komunikowania się w klasie,
• uzasadnia wybór wartości własnych,
• dokonuje oceny własnej osoby w kontekście wartości uniwersalnych.

III. Formy, metody, techniki uczenia oraz środki dydaktyczne:
1. Formy nauczania:
• praca zbiorowa (klasowa),
• praca jednostkowa.

2. Metody i techniki nauczania:
• metody podające – objaśnienie, pogadanka,
• metody aktywizujące – burza mózgów, dyskusja, tabela porządkująca, debata, drama,
• metody programowe – praca z podręcznikiem.

3. Środki dydaktyczne:
• karta pracy z tabelą porządkującą ,,Cechy wrodzone i nabyte”,
• karta pracy: ,,Zespół cech osobowości”,
• karta pracy przedstawiająca piramidę potrzeb wg Abrahama Maslova.

IV. Bibliografia:
a) Przedmiotowo-merytoryczna:
• Dobrzycka E., Makara K., Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik dla gimnazjum,
część 1, Warszawa 2009.
• Dubiecka A., Góralewicz Z., Piskorski P., Działam aktywnie. Wychowanie
do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, Warszawa 2002.
b) Filozoficzna, psychologiczna, socjologiczna:
• Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci
do nas mówiły, Poznań 1992.
• Marzec M., Naprzeciw trudnościom gimnazjalisty. O potrzebie wychowania
do wartości, [w:] ,,Zeszyty szkolne” nr 3/2006, s. 29-32.
• Mika S., Psychologia społeczna dla nauczycieli, Warszawa 1980.
c) Pedagogiczna i ogólno dydaktyczna:
• Arends R., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.
• Barnes D., Nauczyciel i uczniowie. Od porozumienia się do kształcenia,
Warszawa 1988.
• Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 2001.
• Buehl D., Strategie efektywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się, przeł. B. Piątek, Kraków 2004.
• Taraszkiewicz M., Jak uczyć lepiej?, czyli refleksyjny praktyk w działaniu,
Warszawa 1999.
• Rau K., Ziętkiewicz E., Jak aktywizować uczniów, Poznań 2000.

V. Tok lekcji:
1. Sprawy organizacyjne:
• powitanie uczniów klasy,
• sprawdzenie listy obecności,
• sprawdzenie pracy domowej,
• uczniowie zapisują temat do zeszytów: Człowiek jako istota społeczna.
• wychowankowie notują do zeszytu następujące podpunkty:
a) Człowiek – istota społeczna i biologiczna.
b) Rozwój człowieka – cechy wrodzone i nabyte.
c) Czynniki regulujące zachowania człowieka.
2. Nauczyciel wprowadza uczniów do tematu.

By w ogóle zacząć mówić o człowieku należy określić, kim on jest. Różne dziedziny wiedzy, jak np. filozofia, religia, biologia, antropologia, podają nam różne definicje człowieka.
W naukach społecznych definiujemy człowieka jako istotę społeczną. Twórcą tej teorii
jest Arystoteles.

3. Uczniowie metodą burzy mózgów uzasadniają, jak rozumieją Arystotelesowskie twierdzenie, że człowiek jest istotą społeczną.

Człowiek jest istotą społeczną, co oznacza, że ze swej natury dąży do tego, by funkcjonować w pewnej wspólnocie i odgrywać weń pewne role.

4. Uczniowie wyjaśniają, dlaczego człowiek jest istotą społeczną i zapisują najważniejsze informacje do zeszytu.

Człowiek jest istotą społeczną, ponieważ:
• jest istotą rozumną, tzn. myśli, przeżywa, wyraża swoje uczucia,
• kieruje swoim postępowaniem,
• dokonuje decyzji związanych z własnym życiem, np. kształceniem się, pracą zawodową, miejscem pracy czy zamieszkania itp.,
• jego rozwój jest nierozerwalnie związany ze społeczeństwem (do prawidłowego rozwoju niezbędni są inni ludzie),
• realizuje swoje potrzeby, żyjąc w społeczeństwie.

5. Uczniowie dyskutują na temat: ,,Ważne jest mieć czy być”. Wszystkie propozycje zapisywane są na tablicy.
6. Nauczyciel rozdaje uczniom kartę pracy z tabelą porządkującą. Następnie wspólnie
ją uzupełniają i wklejają do zeszytu.

Rozwój człowieka
Cechy wrodzone, czyli dziedziczone po przodkach Cechy nabyte, które człowiek zdobywa
i kształtuje w ciągu życia, może na nie wpływać
budowa ciała cechy negatywne:
• egoizm,
• brak tolerancji,
• lenistwo,
• samolubność
wzrost cechy pozytywne:
• pracowitość,
• wytrwałość,
• uczciwość,
• wyrozumiałość.
kolor oczu

7. Uczniowie metodą debaty zastanawiają się nad kwestią problemu: ,,Czy istnieją cechy uniwersalne dla każdego człowieka?”.
8. Nauczyciel zwraca uwagę na wnioski płynące z tabelki porządkującej:
a) Każdy człowiek ma indywidualne, tylko jemu właściwe cechy, które odróżniają
go od innych.
b) Każda jednostka ludzka ma określoną osobowość.
9. Uczniowie tworzą w zeszycie wykres kołowy prezentujący, co ma wpływ
na zachowania człowieka.

Postawy: 1. Ocena 2. Reakcja 3. Zachowanie
Potrzeby, czyli odczuwalny
brak czegoś w danym
momencie

Osobowość, czyli zespół cech, które decydują o stosunkach do świata i ludzi

10. Uczniowie zapoznają się z kartą pracy: ,,Zespół cech osobowości”. Następnie
ją uzupełniają i wklejają do zeszytu.

ZESPÓŁ CECH OSOBOWOŚCI
• Za kogo się człowieka uważa – tożsamość.
• Jakie człowiek ma pragnienia, dążenia – potrzeby.
• Jak wykorzystuje swoje predyspozycje umysłowe – inteligencja.
• Jaki jest względem otaczającego go świata – postawa.
• Jaką ma koncepcję życia w społeczeństwie – mentalność.
• Jakie są ludzkie priorytety – wartości.
• Co go interesuje – zainteresowania.
• Jak reaguje na różne bodźce – temperament.

11. Nauczyciel przedstawia uczniom najbardziej znaną typologię potrzeb zaproponowaną przez amerykańskiego psychologa Abrahama Maslova. Uczniowie zapisują ją
do zeszytu.

12. Uczniowie przedstawiają w formie scenek dwie sytuacje, w których, realizując swoje potrzeby mogą naruszyć prawa innych. Następnie określają, jak należy zachować się w opisanych sytuacjach, aby nie naruszyć godności osób uczestniczących w tych wydarzeniach.
13. Zadanie pracy domowej.
14. Pożegnanie uczniów.

VI. Praca domowa:
1. Kierując się własnymi potrzebami, uporządkuj wymienione poniżej potrzeby,
od najważniejszych do mniej ważnych, a następnie uzasadnij przyjęta przez Ciebie kolejność: potrzeba bezpieczeństwa, miłości, snu, informacji, szacunku, wypoczynku, czytania, opieki.
2. Wyjaśnij, czym jest proces socjalizacji.