Raport ewaluacji wewnętrznej: Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli

Ewaluacji poddano obszar dotyczący procesów zachodzących w szkole oraz dbanie o ich prawidłowy przebieg i doskonalenie. W trakcie ewaluacji zbierano informacje pochodzące od nauczycieli oraz dyrektora szkoły. Badaniem objęto 18 nauczycieli, co stanowi 100% nauczycieli Szkoły Podstawowej w Racławicach (ankieta, rozmowa). Z dyrektorem szkoły została przeprowadzona rozmowa. Dokonano również analizy dokumentów. Badanie odbywało się według ściśle opracowanego we wrześniu 2012r. harmonogramu określającego daty, grupę badawczą, narzędzia badawcze. Badanie zostało zrealizowane w terminie od 4.02.2013r. do 10.06.2013r. przez zespół nauczycieli do spraw ewaluacji.
Na podstawie zebranych danych sporządzony został poniższy raport dotyczący wymagania 2.4: „ Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli ”. Celem ewaluacji było sprawdzenie, które procesy są efektem współdziałania nauczycieli.

Przystępując do badania postawiliśmy 7 pytań kluczowych:

1. Który ze sposobów współpracy poza funkcjonowaniem zespołów wpływa na kreatywność nauczycieli?
2. Jakie zmiany w pracy zespołów zostały wprowadzone w ostatnim czasie?
3. Które z nich były efektem wspólnych ustaleń?
4. Które sposoby pracy zespołowej są najskuteczniejsze w warunkach naszej szkoły?
5. Jaki są tego wymierne efekty?
6. Jaki jest stopień zadowolenia nauczycieli z pracy zespołowej?
7. Co należałoby zmienić w ustalonych sposobach współdziałania nauczycieli?

Do nauczycieli Szkoły Podstawowej w Racławicach skierowana została anonimowa ankieta składająca się z 2 pytań otwartych, 1 zamkniętego oraz 1 półotwartego. Wypełniło ją 18 respondentów, co stanowi 100% nauczycieli naszej szkoły.

Na pytanie 1- Jakie formy współpracy między nauczycielami Pan/Pani preferuje?

Ankietowani podali:
- rozmowy indywidualne: 17 nauczycieli tj. 94%
- dyskusje w grupach: 15 nauczycieli tj. 83%
- prace w zespołach: 10 nauczycieli tj. 56%
- lekcje otwarte: 1 nauczyciel tj. 6%
Nikt z nauczycieli nie zaproponował „innej” formy współpracy.

Na pytanie 2- Które sposoby pracy zespołowej są najskuteczniejsze w warunkach naszej szkoły i jakie są tego wymierne efekty?

Za najskuteczniejsze sposoby pracy zespołowej w warunkach naszej szkoły nauczyciele uznali:
- rozmowy indywidualne
- dyskusje w grupach
- prace w zespołach

Efektami tej pracy są:
- wyłanianie problemu, ustalanie przyczyny i wykluczanie negatywnych skutków,
- wybór podręczników,
- omawianie programów nauczania,
- ustalanie wycieczek, konkursów, imprez i uroczystości szkolnych,
- omawianie zachowań uczniów,
- opracowanie konkretnych działań dla potrzebującego ucznia,
- wymiana spostrzeżeń i doświadczeń między nauczycielami,
- ustalenie wspólnych metod postępowania oraz opracowanie konkretnych form pracy,
- doskonalenie przez nauczycieli warsztatu pracy,
- opracowanie i aktualizacja dokumentacji szkolnej,
- wytyczenie kierunków pracy na dany okres nauki,
- realizacja programu wychowawczego i profilaktycznego szkoły,
- wytyczanie i ewaluacja kierunków pracy
- podejmowanie działań zmierzających do podniesienia jakości pracy szkoły,
- bieżące omawianie problemów dydaktyczno – wychowawczych i rozwiązywanie ich,
- wymiana własnego dorobku metodycznego między nauczycielami,
- planowanie pracy nauczycieli ramach istniejących zespołów,
- tworzenie wniosków do dalszej pracy,
- błyskawiczne rozwiązywanie problemu wychowawczego w danej klasie, czy z danym uczniem,
- udział nauczycieli w szkoleniach i warsztatach,
- opracowanie sposobu i narzędzi mierzenia osiągnięć edukacyjnych uczniów,
- poszerzenie oferty edukacyjnej,
- realizacja kalendarza uroczystości szkolnych Szkoły Podstawowej w Racławicach,
- dzielenie się wiedzą na temat efektywnych sposobów przekazania uczniom trudnych treści dydaktycznych oraz motywowania ich do pracy,
- przygotowanie i realizacja zajęć otwartych dla rodziców.

Na pytanie 3- Jaki jest stopień zadowolenia z pracy zespołowej? Oceń w skali 6:1, gdzie 6 oznacza najwyższy stopień, a 1 najniższy.

Nauczyciele dokonali następującej oceny:
• 6 - postawił 1 nauczyciel, co stanowi 6%
• 5 - postawiło 13 nauczycieli, co stanowi 70%
• 4 - postawili 2 nauczyciele, co stanowi 12%
• 3 - postawił 1 nauczyciel, co stanowi 6%
• 2 - postawił 1 nauczyciel, co stanowi 6%

Na pytanie 4- Co należałoby zmienić w ustalonych sposobach współdziałania nauczycieli?

Ankietowani odpowiadali następująco:
- bardziej zaangażować osoby bierne,
- częściej szukać pomocy w pracy zespołu, nie starać się rozwiązywać problemów samemu,
- znaleźć czas na dłuższe spotkania, spokojne przedyskutowanie problemu, opracowanie potrzebnych materiałów,
- ograniczyć tworzenie różnego rodzaju dokumentacji na rzecz pracy z dzieckiem,
- zatrudnić pedagoga i psychologa, aby pomogli nauczycielom i wychowawcom w rozwiązywaniu coraz większych problemów z uczniami,
- częściej spotykać się w zespołach,
- natychmiast reagować na sytuację problemową,
- wspólnie planować i podejmować działania naprawcze odnośnie danej sytuacji problemowej,
- współpraca przebiega harmonijnie i zadowalająco,
- nie trzeba wprowadzać żadnych zmian.

Na podstawie analizy dokumentów i rozmowy z dyrektorem szkoły ustalono, że w Szkole Podstawowej w Racławicach funkcjonują następujące zespoły:

1. Zespół wychowawców klas IV-VI
Przewodniczącą zespołu jest p. Teresa Członkami zespołu są:
- p. Joanna
- p. Alicja
- p. Elżbieta
- p. Beata
- p. Beata

Spotkania zespołu odbywają się w miarę potrzeb, nawet codziennie. Są to rozmowy indywidualne i dyskusje w grupach. Mają one na celu planowanie pracy na dłuższy okres i sprawdzanie stopnia realizacji tej pracy w roku szkolnym.
W sprawozdaniu zespołu wychowawczego za rok szkolny 2011/2012 zawarte zostały następujące wnioski do pracy w roku szkolnym 2012/2013:
- przeprowadzić cykl pogadanek n/t relacji między uczniami w szkole i poza nią,
- w dalszym ciągu pracować nad problemem radzenia sobie ze stresem,
- uwrażliwiać na potrzeby innych – młodszych, słabszych – poprzez udział w akcjach wolontariackich, zorganizowanie pomocy koleżeńskiej w klasach,
- nadal organizować uczniom sytuacje wymagające od nich sprawdzania swoich możliwości ( udział w konkursach, zawodach, akademiach itp.),
- rozwijać w uczniach ciekawość poznawczą poprzez organizowanie wycieczek.
Powyższe wnioski zostały uwzględnione w planie pracy zespołu wychowawczego na rok szkolny 2012/2013 i zrealizowane w bieżącym roku szkolnym.

2. Zespół kształcenia zintegrowanego
Przewodniczącą zespołu jest p. Małgorzata
Członkami zespołu są:
- p. Aneta
- p. Elżbieta
- p. Ewa
- p. Halina
- p. Lidia
- p. Katarzyna

Spotkania zespołu odbywają się raz w miesiącu. Rozmowy indywidualne i dyskusje w grupach mają miejsce częściej, w zależności od potrzeb.
W sprawozdaniu z działalności zespołu za rok szkolny 2011/2012 zawarte zostały następujące wnioski do pracy w roku szkolnym 2012/2013:
- zorganizować więcej konkursów,
- doskonalić u uczniów umiejętność rozwiązywania zadań tekstowych,
- wprowadzić dni otwarte dla rodziców,
- organizować zajęcia otwarte dla rodziców.
Wszystkie wymienione wnioski zostały uwzględnione w planie pracy zespołu na rok szkolny 2012/2013 i zrealizowane w bieżącym roku szkolnym.

3. Zespół do spraw ewaluacji
Przewodniczącą zespołu jest p. Agnieszka
Członkami zespołu są:
- p. Elżbieta
- p. Aneta

Zespół do spraw ewaluacji spotyka się raz w miesiącu, a w miarę potrzeb częściej.

Oprócz wyżej wymienionych zespołów w szkole funkcjonują jeszcze zespoły pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów. Przewodniczącym każdego z nich jest wychowawca klasy, do której uczęszcza uczeń z takimi problemami, a członkami są wszyscy nauczyciele uczący w danej klasie.

Podsumowanie

Ewaluacja przeprowadzona w oparciu o weryfikację danych uzyskanych w anonimowych ankietach skierowanych do nauczycieli, rozmów z nauczycielami i dyrektorem szkoły oraz analizę dokumentów ( plany pracy zespołów działających w szkole, sprawozdania z ich działalności ) dała odpowiedź na zadane pytania kluczowe, jak również pozwoliła na zrealizowanie celu ewaluacji, czyli sprawdzenie, które procesy są efektem współdziałania nauczycieli.
Z uwagi na fakt, że praca w zespole wynika niejako z funkcji, jaką nauczyciel pełni w szkole ( nauczyciel nauczania zintegrowanego, wychowawca świetlicy, wychowawca klasy ) postanowiłyśmy sprawdzić, jak inne sposoby współpracy wpływają na kreatywność nauczycieli.
Okazało się, że prawie wszyscy nauczyciele preferują rozmowy indywidualne – 94%. Niewiele mniej – 83% opowiedziało się za dyskusjami w grupach. 56% nauczycieli doceniło pracę w zespołach.
W związku z powyższym właśnie te sposoby współpracy najbardziej wpływają na kreatywność nauczycieli. Wymiernymi efektami tej współpracy są przykłady konkretnych procesów podane przez nauczycieli w punkcie 2 ankiety ( strona 3 raportu ).
Potwierdzeniem owocnej współpracy nauczycieli w naszej szkole jest stopień zadowolenia z pracy zespołowej. Aż 70% ankietowanych oceniło tę współpracę na 5, a 6% na 6 w skali 1:6.
Natomiast 12 z 18 ankietowanych nauczycieli, czyli 66% stwierdziło, że w ustalonych sposobach współdziałania nie ma potrzeby wprowadzania żadnych zmian, ponieważ współpraca układa się harmonijnie i zadowalająco.
Wynika to ze specyfiki pracy w tak małej szkole, jak nasza, gdzie żaden uczeń nie jest anonimowy, a nauczyciele mają wiele okazji do wymiany spostrzeżeń, ustalenia wspólnych metod i form pracy z danym dzieckiem.
Sprzyjającym warunkiem jest też praca na jedną zmianę, gdyż w ten sposób żadnego problemu nie odkłada się na później, lecz rozwiązywany jest on na bieżąco.
Na podstawie zebranych informacji zespół do spraw ewaluacji sformułował następujące wnioski do dalszej pracy:
- w rozwiązywaniu problemów szukać pomocy w pracy zespołów,
- starać się, aby wszyscy nauczyciele byli zaangażowani w prawidłowy przebieg i doskonalenie procesów edukacyjnych,
- zatrudnić pedagoga i psychologa, aby pomogli nauczycielom w rozwiązywaniu problemów dydaktyczno-wychowawczych,
- wspólnie planować i podejmować działania naprawcze odnośnie danej sytuacji problemowej.