Metoda projektu

Metoda projektu Williama Kilpatricka
O twórcy
- Filozof, tłumacz prac Johna Deweya, ale przede wszystkim wspaniały pedagog i wykładowca.

- Urodził się 20 listopada 1871 roku w White Plains w stanie Georgia w Stanach Zjednoczonych.

- Początkowo kształcił się w szkole wiejskiej, a następnie na Mercer University w Macon w stanie Georgia. W wieku 17 lat rozpoczął studia matematyczne i fizyczne na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa. W 1892 roku otrzymał tytuł magistra.

- Rozpoczął pracę w szkole, jako nauczyciel matematyki w Gimnazjum w Blakely. W tym czasie zaczął rozwijać swoje zainteresowania procesem nauczania i uczenia się.

- Angażował się w wielu organizacjach edukacyjnych i obywatelskich. W latach 1920-1930 Kilpatrick stał się jednym z najbardziej wpływowych nauczycieli w Stanach Zjednoczonych.

- Zasłynął jako twórca teorii „celowego działania” i autor projektów. Swoje metodologiczne poglądy przedstawił w „Metodzie projektu”, eseju, który pojawił się w Nauczycielskim Kolegium Record w 1918 roku, a rozwinął w książce „Podstawy metody” z 1925 roku. Napisał 14 książek i setki artykułów.

- Jego wielki wpływ na amerykańską edukację spowodowany był niezwykłymi umiejętnościami jako nauczyciela i wykładowcy. Jego zdolności do pobudzania klas składających się z setek studentów stały się legendą, a szacuje się, że uczył blisko 35 tysięcy studentów Kolegium Nauczycielskiego.

- Zmarł 13 lutego 1965 roku.

Idea integracji wg.Kilpatricka

- Wspólnie ze Stevensonem stworzył „metodę projektów” i przedstawił ją w książce „The Project Metod” w 1918r. Wywołało to poruszenie, gdyż nie była to pojedyncza metoda, ale swoisty system dydaktyczny, rodzaj pedagogiki progresywistycznej przygotowujący do wychowania w demokracji.
- Metoda była reakcją na nauczanie tradycyjne, nauczanie przedmiotowe systemu klasowo-lekcyjnego.

- Nowy system nauczania zrywał z przedmiotowym układem treści nauczania. Koncentrował naukę z różnych dziedzin wiedzy wokół projektów, tj. zadań praktycznych i ćwiczeń tematycznych.
- Projekty miały odpowiadać zainteresowaniom dzieci i wiązać działalność praktyczną z pracą umysłową. Obecnie nawiązuje do tej metody idea nauczania zintegrowanego.

Charakterystycznymi cechami wg Kilpatricka powinny być:

- Orientacja na ucznia
- Orientacja na rzeczywistość
- Orientacja na produkt
O metodzie

- Metoda polega na samodzielnej i aktywnej pracy uczniów przy wykonywaniu zadań, obejmujących określoną część materiału.

- Metoda projektu jest taką formą dydaktyczną, która pomaga grupie samodzielnie rozwiązywać kompleksowe zadania w praktyce.

- Uczenie się i działanie w tej metodzie są ze sobą nierozerwalnie połączone. Projekt ma charakter interdyscyplinarny, jest metodą aktywizującą.
Podział metody
projekty badawcze-polegają na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach. Jego rezultaty mają charakter różnego rodzaju opracowań (esejów, wywiadów, rysunków, albumów, gier itp.), które uczniowie przygotowują, by zaprezentować je klasie szkolnej.
Należy do grupy metod nauczania, których celem jest inicjowanie samodzielnego uczenia się. Jego cel dydaktyczny polega na rozbudzaniu w uczącym się umiejętności dostrzegania luk we własnej wiedzy, stawianiu pytań, poszukiwaniu na nie odpowiedzi oraz prezentacji wyników własnych dociekań

projekty działania lokalnego- Polegają na podjęciu jakiejś akcji w środowisku lokalnym lub w szkole. W projekcie działania lokalnego prezentacja jest możliwa bezpośrednio w miejscu działania (np. w terenie), natomiast w szkole, placówce można zaprezentować zdjęcia, ilustracje pokazujące zmiany, jakie zaszły w wyniku podjętych działań.
Głównym założeniem jest samodzielność dzieci/uczniów na etapie planowania, realizacji i prezentacji. Efektem takich działań może być posadzenie drzew, zasianie trawy, wizyty w domu opieki, dokarmianie zwierząt.
- projekty grupowe
- projekty indywidualne
Rola ucznia w projekcie
- Stają w centrum.
- Podejmują decyzje, sami wybierają temat lub problem do rozwiązania, co powoduje w nich zaciekawienie, zadawanie pytań.
- Wytrwale dążą do realizacji celów. Metoda wspiera rozwój i aktywność ucznia.
- Integrują się w grupie rówieśniczej. Uczą się pracować z różnymi osobami nie tylko z takimi, których lubią.
- Prezentują swoją pracę innym.
- Oceniają swoją pracę i innych. Uczą się samokrytycyzmu, stają w prawdzie wobec siebie i własnego wkładu pracy.
- Sami zdobywają nowe wiadomości z innych dziedzin, potrzebne do projektu. Mogą kontaktować się z nauczycielami z innych przedmiotów.
- Wiedzę tę wykorzystują w praktyce.
- Uczeń czuje się ważny i dowartościowany. Zwłaszcza uczeń z problemami np. wychowawczymi, mogący wykazać się wiedzą i zdolnościami z innych dziedzin.
Rola nauczyciela
- Zachęca uczniów do samodzielności bez podawania gotowych rozwiązań.
- Dostosowanie samodzielności do możliwości ucznia, wspierać zwłaszcza w początkowej fazie projektu.
- Monitorowanie projektu, regularne spotkania z uczniami nadzorujące przebieg, pomoc ale nie wyręczanie.
- Systematyczne ocenianie postępów ucznia, czuwanie nad projektem.
- Motywowanie do realizacji celów, aby je doprowadzili do końca. Zaprezentowanie sposobu dokumentowania przebiegu projektu. Np. protokoły
- Współpraca z innymi nauczycielami, projekt ma charakter interdyscyplinarny.
- Zachęta do analizy błędów i wyciąganie z nich wniosków na przyszłość.
- Ułatwia dotarcie do zdobycia informacji.
- Rola nauczyciela jest dyskretna, uczeń wie, że ma swobodę działania a z drugiej strony w razie problemów może liczyć na nauczyciela.
Planowanie projektu.
Prostą metodą planowania projektu jest tzw. gwiazda pytań- składająca się z pięciu pytań na ramionach gwiazdy i jednego w środku. Kto? Co? Po co? Jak? Gdzie? Kiedy?
- Po co – cele, które zamierzamy osiągnąć (organizacja wycieczki lub zielonej szkoły, organizacja roku.
- Kto – wykonawcy, realizatorzy (dzieci, pracownicy placówki, rodzice, instytucje wspierające poświęconego znanej postaci itp.)
- Co – zadania, które chcemy podjąć (rozpisanie zadań dla poszczególnych grup)
- Gdzie – miejsce realizacji (szkoła, muzeum, galeria)
- Kiedy – terminy realizacji poszczególnych zadań (określenie terminów realizacji poszczególnych zadań oraz terminów konsultacji z innymi nauczycielami)
- Jak – metody, formy, sposoby działania (np. metody aktywizujące, pojedyncze, grupowe

Etapy realizacji projektu

1. Wybór tematu projektu. Konkretny, jasno określony, sformułowany w formie efektu, ambitny ale realistyczny.
2. Określenie celów projektu oraz zaplanowanie czasu jego realizacji. Edukacyjne: zakładają czego uczniowie się dowiedzą, czego się nauczą. Cele praktyczne: jakie umiejętności rozwiną podczas realiz. projektu, co chcą osiągnąć. Wypracowując cele uczniowie odkrywają sens swojego działania: co chcą osiągnąć i jak to zrobić?
3. Wykonanie zaplanowanych działań.
4. Źródła, które powinni wykorzystać. Uczniowie szukają sami.
5. Termin prezentacji poprzedzony konsultacją z nauczycielem koordynującym projekt. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy.
6. Publiczne przedstawienie rezultatu projektu (środowisko szkolne, lokalne).
7. Ocena projektu. W ocenianiu bierzemy pod uwagę: samodzielność, oryginalność, pomysłowość, współpraca w zespole, właściwa struktura sprawozdania, raportu, karty projektu, karty oceny prezentacji, sposób prezentacji, ocena efektu pracy. W ocenie projektu powinni brać udział uczestnicy projektu samoocena i nauczyciel koordynujący projekt.

Publiczna prezentacja
- Jedna z ważniejszych etapów w projekcie.
- Daje szansę wykazania przez uczniów czego dokonali, czego się nauczyli i co potrafią, podnosi ich wartość.
- Wyzwala w uczniach nową-twórczą energię do dalszego działania.
- Ułatwia nauczycielowi samodyscyplinę uczniów, zwiększa ich poczucie odpowiedzialności.
- Uczy zachowania przed publicznością.

Formy publicznej prezentacji
- Album z ilustracjami, wykresami, mapkami itp.
- Forma plastyczna - plakat, collage.
- Wydanie drukowane - książka, gazetka, ulotka.
- Prezentacja multimedialna, zamieszczona w Internecie.
- Nagranie dźwiękowe - film.
- Piknik.
- Inscenizacja.
- Apel szkolny.
- Gazetka szkolna - ścienna.
- Wykonanie pomocy dydaktycznych np. map.
- Organizacja wystaw i konkursów.
- Przygotowanie i przeprowadzenie zajęć lekcyjnych.

Uwagi
- Projekt może być sposobem na realizację podstawy programowej.
- Tematyka ma być bliska uczniowi i jego otoczeniu.
- Stawiamy na samodzielność uczniów przy sprecyzowaniu tematu i przy realizacji projektu.
- Dyskretna rola nauczyciela, wsparcie i zachęta.
- Cele muszą być realne, możemy zacząć od mniejszego projektu.
- Zmieniamy rolę nauczyciela, uczeń w centrum.
- Uczniowie uczą się prezentowania sposobu i efektu swojej pracy w sposób interesujący.
- Nie wykluczamy nikogo z projektu. Każdy ma sposobność wykazania się, nie dzielimy uczniów na lepszych i gorszych..

Bibliografia
- Agnieszka Mikinia, Jak wykonywać zadania metodą projektów, Warszawa 1997.
- Bogusława Dorota Gołębniak, Uczenie metodą projektów, Warszawa 2000.
- Krystyna Chałas, Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce, Warszawa 2000.
- Mirosław S. Szymański, O metodzie projektów : z historii, teorii i praktyki pewnej metody kształcenia, Warszawa 2000.

Opracowanie: Sławomira Basiura