Scenariusz lekcji biologii w klasie II gimnazjum: "Ruchy roślin są przejawem ich wrażliwości na bodźce"

Cel ogólny: Zrozumienie istoty oraz znaczenia biologicznego ruchów roślinnych.

1. Cele operacyjne: Po zajęciach uczeń powinien :
-objaśnić technikę ruchów roślin i ilustrować je przykładami
- wnioskować o wpływie auksyn na nierównomierny wzrost łodygi i korzenia (w zależności od oświetlenia)
- definiować termin auksyna
- interpretować wyniki obserwacji
- wskazać związek między ruchami tropicznymi a życiem organizmów roślinnych.
- definiować terminy: fototropizm, geotropizm, nastia

2. Środki dydaktyczne:
• Roślinna uprawa doniczkowa (Mimosa pudlica)
• Roślina doniczkowa z parapetu okiennego
• Film edukacyjny „Pobudliwość roślin”
• Słownik encyklopedyczny „Biologia”
• Podręcznik, zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń
3. Metody: pogadanka, obserwacja, samodzielna praca ucznia, demonstracja
4. Tok lekcji:
I. Faza wprowadzająca

Zagadnienia: Zdolność organizmów do reagowania na bodźce.
Nauczyciel wprowadza uczniów w treści nowego podrozdziału oraz informuje o tematyce najbliższych lekcji. Pyta o znaczenie terminu „wrażliwość” odwołując się do pracy domowej uczniów. Zwraca uwagę na możliwość wykonywania ruchów przez rośliny. Podaje temat i określa cel lekcji. Uczniowie prezentują pracę domową. Porównują własne wyjaśnienia terminu „wrażliwość” z definicją podaną w słowniku encyklopedycznym.

II. Faza realizacyjna

Zagadnienia: Wpływ auksyn na komórki roślinne. Ruchy wzrostowe roślin: fototropizm, geotropizm.
Nauczyciel wyznacza cel lekcji oraz poleca wykonanie ćw.nr.2.str.46 z zeszytu ćwiczeń. Uczniowie obserwują wyginanie się roślin oświetlonych jednostronnie np. z parapetu okiennego. Wymieniają przyczyny tego zjawiska. Weryfikują poprawność wypowiedzi korzystając ze schematu (str. 60 w podręczniku). Wskazują miejsce wytwarzania auksyn oraz wyjaśniają ich wpływ na komórki roślinne łodygi i korzenia.
Nauczyciel wyznacza kolejne zadania – prosi o zapisanie nazw ruchów roślin usłyszanych podczas projekcji filmu. Inicjuje na tablicy schemat: „Podział ruchów roślinnych”. Uczniowie obserwują fragment filmu z pokratkowaną rejestracją kiełkowania i rozwoju korzenia grochu. Zapisują zasłyszane nazwy ruchów innych roślin. Uzupełniają schemat. Podają przykłady geotropizmu i fototropizmu. Prowadzący kontroluje poprawność wykonania zadania.

III. Faza podsumowująca

Zagadnienia: Ruchy nastyczne organów roślinnych.
Uczniowie słuchają krótkiego podsumowania i obserwują pokaz przeprowadzony przez nauczyciela. Prowadzący podkreśla znaczenie biologiczne tropizmów. Demonstruje specyficzne składanie się liści mimozy pod wpływem dotyku. Wyjaśnia, że ruchy nastyczne powodowane są gwałtowna zmianą turgoru komórek. Przypomina o znaczeniu ruchów nastycznych dla roślin owadożernych. Poleca wykonanie pracy domowej – obowiązkową i dla chętnych (hodowla groszku pnącego).

Bibliografia: Biologia I wyd. Operon, Słownik encyklopedyczny wyd. Europa