"Kamizelka" opracowanie lektury

Bolesław Prus „Kamizelka” – omówienie lektury.

I
TEMAT: Nowela – charakterystyka gatunku.

1. Nowela – charakterystyka gatunku.
Nowela – to prozaiczny utwór epicki, wywodzący się ze starożytności, ponowny rozkwit gatunku nastąpił w epoce renesansu za sprawą włoskiego twórcy Giovanniego Boccaccia i jego „Dekameronu”.

Cechy noweli:
• zwięzłość
• jednowątkowa, przejrzysta fabuła obejmująca krótki odcinek czasu
• niewielka liczba bohaterów
• zagęszczenie doniosłych dla bohatera zdarzeń
• zredukowane opisy i komentarz narratora
• zwarta kompozycja (zawiązanie akcji, punkt kulminacyjny, puenta).
Nowela stała się jednym z najpopularniejszych gatunków pozytywistycznych, propagujących hasła tej epoki.

2. Biografia autora.
Bolesław Prus – właściwie Aleksander Głowacki (1847 - 1912) polski pisarz okresu pozytywizmu. Walczył w powstaniu styczniowym, był ranny, dostał się do niewoli rosyjskiej, a później został aresztowany. Studiował w Szkole Głównej w Warszawie na wydziale matematyczno – fizycznym. Od 1873 r. zaczął współpracować z różnymi pismami (m. in. „Kurierem warszawskim”). W 1895 r. odbył podróż do Niemiec, Szwajcarii i Francji. Prowadził szeroką działalność społeczną.
Autor nowel, powieści, publicysta (pisał felietony i stworzył oryginalną formę kroniki).
Był wybitnym przedstawicielem realizmu w literaturze polskiej, ale jednocześnie wprowadzał nowatorskie rozwiązania. Świetnie posługiwał się ironią, dowcipem, satyrą. W swoich utworach ukazywał panoramę społeczną, obyczajową, środowiskową określonych grup, tworzył znakomite psychologiczne analizy postaci. Poruszał tematykę społeczną i moralną, krytykując krzywdę i niesprawiedliwość.

II
TEMAT : „Kamizelka” Bolesława Prusa – omówienie wydarzeń.

3. Geneza utworu.
Pierwodruk noweli miał miejsce w „Nowinach” w 1882 r., w wydaniu książkowym została opublikowana w zbiorze „szkice i obrazki” (1885 r.). Utwór należy do częstych w okresie pozytywizmu „obrazków miejskich”, tj. szkiców z życia ubogich mieszkańców Warszawy.

4. Kompozycja utworu.
Narracja opiera się na odwróceniu toku fabularnego (inwersja czasowa fabuły). Utwór rozpoczyna się od wydarzenia końcowego (zakup kamizelki przez narratora), a następnie ukazane są zdarzenia, które rozgrywały się wcześniej (historia kamizelki). Dzięki temu zabiegowi odbiorca koncentruje się na odgadywanych przez narratora minionych wydarzeniach, nie zaś na finale utworu.

5. Kamizelka – czas i miejsce wydarzeń.
Akcja utworu toczy się w czasach współczesnych Prusowi (koniec XIX w.), w ciągu kilku miesięcy – od kwietnia do końca listopada.
Akcja rozgrywa się w Warszawie, w bliżej nieokreślonej kamienicy.

6. Omówienie wydarzeń.
Konstrukcja ramowa noweli oparta jest na wspomnieniu narratora, który, przeglądając zgromadzone przez lata pamiątki, wspomina ich dzieje. Wśród przechowywanych skarbów znajdują się: zasuszone kwiaty, młodzieńczy dramat oraz stara, zniszczona kamizelka, którą odkupił od Żyda handlującego starzyzną. Oglądając kamizelkę wspomina dzieje młodego małżeństwa mieszkającego niegdyś
w kamienicy naprzeciwko jego mieszkania (dzięki czemu mógł ich obserwować przez okno).
Wprowadzili się w kwietniu, wiedli spokojne, szczęśliwe, ustabilizowane życie. W niedzielne popołudnia chodzili na spacer i jedli na mieście. Mąż był urzędnikiem przepisującym na zlecenie dokumenty. Żona dawała lekcje i dorabiała szyjąc wieczorami.
W lipcu mąż się zaziębił i dostał krwotoku. Okazało się, że niecały rok wcześniej chorował na zapalenie płuc. Wezwany przez żonę doktor starał się ich uspokoić i kazał pacjentowi wypoczywać. Świadoma, że mąż jest nieuleczalnie chory kobieta, postanowiła ukryć przed nim prawdę. Mąż nie mógł pracować, w związku z czym pogorszyła się sytuacja materialna małżonków i musieli odprawić służącą.
Maż wychudł nadmiernie, co go zaniepokoiło, ale po jakimś czasie okazało się, że noszona przez niego kamizelka jest przyciasna. Pewnego dnia ucieszył się naprawdę i wyjawił zonie, że skracał pasek w kamizelce, ale już nie musi tego robić, bo naprawdę zrobiła się zbyt ciasna.
W październiku w mieszkaniu została już tylko pani. W listopadzie sprzedała sprzęty i wyprowadziła się.
Narrator kupił kamizelkę od Żyda. Jak się okazało oba paski były skracane, czyli nie tylko mąż przerabiał kamizelkę, ale również żona, która chciała, by uwierzył, ze zdrowieje.

Tytułowy rekwizyt (motyw przewodni) w noweli Prusa staje się pretekstem do przedstawienia relacji między bohaterami.

Plan wydarzeń:
1. Przeglądanie przez narratora zgromadzonych pamiątek.
2. Historia związana z kamizelką.
• Wprowadzenie się młodego małżeństwa.
• Szczęśliwe życie.
• Wiadomość o chorobie męża.
• Kłopoty finansowe.
• Oszustwo związane z kamizelką.
• Wyznanie prawdy przez męża.
• Śmierć pana.
• Wyprowadzenie się pani po wcześniejszym sprzedaniu sprzętów.
• Zakupienie przez narratora zniszczonej kamizelki od Żyda – handlarza.
• Wniosek o skracaniu obydwu pasków u kamizelki.
3. Refleksja narratora dotycząca kamizelki będącej symbolem wielkiej miłości.

Zapisujemy albo streszczenie, albo plan wydarzeń.
Jeśli nie zdążymy napisanie planu będzie na zadanie domowe.


III
TEMAT: „Kamizelka” – charakterystyka bohaterów, motywy obecne w utworze.

7. Charakterystyka bohaterów.
Mąż – ubogi urzędnik, kancelista, długo w nocy przepisujący dokumenty.

Żona – dawała korepetycje i dorabiała szyjąc wieczorami.

Było to młode małżeństwo żyjące spokojnie, szczęśliwie i w miarę dostatnio (o czym świadczy posiadanie służącej) do czasu, gdy pan zaczyna chorować. Wraz z upływem czasu i postępem gruźlicy pogarsza się sytuacja rodziny. Najpierw odchodzi służąca, potem mąż traci pracę i żona musi brać dodatkowe prace aby utrzymać rodzinę. Choć żona pragnie żyć nadzieją na wyleczenie męża, szybko uświadamia sobie, że sytuacja jest beznadziejna.
W obliczu ciężkiej choroby każde z nich myśli przede wszystkim o spokoju drugiego. To właśnie miłość popycha ich do kłamstwa mającego dodać otuchy i nadziei ukochanej osobie.

Narrator – posiadający różnorodne zainteresowania mężczyzna skłonny do refleksji nad ludzkim losem, wrażliwy, współczujący, ciekawski. Należy do świata przedstawionego, jego wiedza jest jednak ograniczona i subiektywna.

Żyd – handlarz starzyzną, dla którego najważniejsze jest zrobienie jak najlepszego interesu oraz zarobek.

Doktor – współczujący, nie chcąc denerwować chorego zataja prawdę o jego chorobie.

8. Motywy obecne w utworze:
• Miłość – ukazana jako uczucie pełne oddania i poświęcenia, oparte na wzajemnej odpowiedzialności i trosce.
• Kłamstwo – Spowodowane uczuciem troski o ukochaną osobę. Czy w tej sytuacji jest ono dopuszczalne pod względem moralnym?
• Śmierć – okrutna, nieodwracalna, niepokonana, niszczy szczęście młodych ludzi.

Zadanie domowe.
Wybierz i opisz jeden z motywów obecnych w noweli Bolesława Prusa „Kamizelka”.
Jak oceniasz ten motyw?