Przemoc w rodzinie

Rodzina jest najważniejszym środowiskiem w życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy, styl życia. Rodzice czy opiekunowie są wzorem dla dzieci. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, rolę wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi.
Przemoc domowa może być zarówno skutkiem jak i przyczyna dysfunkcji w rodzinie.
Przemoc domowa jest poważnym problemem społecznym. Jej ofiary utrzymują ją w tajemnicy, ponieważ wstydzą się powiedzieć, co dzieje się w ich domu lub boją się odrzucenia przez otoczenie. Czasami też trudno im się przyznać nawet przed sobą, że najbliższa im osoba dopuszcza się na nich przemocy. Jednak udawanie, że nic się nie dzieje, nie pomaga: akty przemocy powtarzają się, cierpią z ich powodu całe rodziny, a ich członkowie powielają zachowania, jakich padli ofiarą lub byli świadkami w domu. W ten sposób przemoc domowa wciąż się odnawia.
Przemoc w domu ma różne formy. Jej ofiarą padają nie tylko kobiety. Narażeni są na nią także mężczyźni i dzieci.
Incydenty przemocy między członkami rodziny są dość łatwe do ukrycia w początkowej fazie występowania. Dla kogoś z zewnątrz stają się widoczne dopiero wówczas, gdy dochodzi do zagrożenia życia ofiary, gdy nasilają się problemy wychowawcze lub gdy proces degradacji psychicznej rodziny jest na tyle zaawansowany, że partnerom nie zależy na utrzymaniu pozytywnej opinii społecznej.
Wg ustawy o przeciwdziałaniu przemocy- ,,przemoc w rodzinie to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste (osób najbliższych lub innych wspólnie zamieszkujących) w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą,,.
Dom rodzinny, choć kojarzy się nam z ciepłem, miłością i bezpieczeństwem, często jest miejscem, w którym wiele jest cierpienia, bólu i lęku. Czasami dochodzi do tragedii. Przemoc domowa przez wiele lat nie była w Polsce nazywana po imieniu. Obecnie używa się takich określeń jak: ,,przemoc w rodzinie” lub ,,przemoc domowa”.
W świadomości społecznej funkcjonuje wiele mitów i stereotypów nt. przemocy w rodzinie, przy czym większość z nich jest używana jako argument za stosowaniem przemocy lub jako jej usprawiedliwienie. Postawa taka sprzyja sprawcy dając mu poczucie bezkarności, a ofiarę zniewala. Utrudnia świadkom reagowanie i niesienie pomocy.

Przemoc wobec dziecka
Większość dorosłych Polaków dobrze orientuje się jakie metody wychowawcze zaleca współczesna pedagogika. Jednocześnie połowa dorosłej części naszego społeczeństwa nie wyobraża sobie wychowania bez bicia. Ponad połowa Polaków uważa , że rodzice zbyt rzadko wymierzają dzieciom kary fizyczne.
Najbardziej oczywistymi skutkami przemocy są obrażenia cielesne. Należy jednak pamiętać, że znacznie bardziej niszczące są urazy psychiczne.
Różne są przyczyny stosowania przemocy wobec dziecka w rodzinie. Mogą one tkwić w samych dzieciach ( dzieci niechciane, upośledzone, trudne, chore, kalekie) , lub w rodzicach ( ich niedojrzałość i młody wiek, brak wiedzy i umiejętności wychowawczych, złe doświadczenia z dzieciństwa, niski poziom wykształcenia, bezrobocie, uzależnienia, kłopoty małżeńskie). Występowanie tych czynników zwiększa prawdopodobieństwo ryzyka występowania przemocy.
„Nadużycie dziecka to każde działanie lub bezczynność jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, który deprymuje różne prawa i swobody dzieci i/lub zakłóca ich optymalny rozwój”.
Formy przemocy
- fizyczna
- psychiczna
- seksualna
- zaniedbanie
- nadopiekuńczość (syndrom Munchausena)
-zespół dziecka potrząsanego
- alkoholowy zespół płodowy ( FAS)
- przemoc rówieśnicza
Skutki przemocy domowej
- silne napięcie emocjonalne, lęk, niepokój,
- chwiejność emocjonalna,
- płaczliwość, chroniczny smutek, depresja, apatia,
- dekoncentracja,
- wzmożona czujność , niezdolność rozluźnienia się,
- impulsywność, irytacja w przypadku trudności, niekontrolowane wybuchy złości,
- skrócona perspektywa czasowa,
- zaniżona samoocena,
- poczucie odrzucenia, osamotnienia,
- wycofanie, skłonność do izolacji,
- nieufność, wrogość,
- nieumiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktów,
- syndrom sztokholmski,
- syndrom wyuczonej bezradności,
- zespół stresu pourazowego,
To nieprawda, że :
- przemoc to sprawa prywatna i nie należy się wtrącać,
- przemoc jest wtedy, gdy są ślady na ciele ofiary,
- jeżeli ktoś jest bity, to na to zasłużył,
- gwałt w małżeństwie nie istnieje,
- przyczyną przemocy jest alkohol,
- sprawcy przemocy są chorzy psychicznie,
- przemoc zdarza się tylko w rodzinach patologicznych z marginesu społecznego.
Nie wolno:
- odmawiać pomocy osobie doświadczającej przemocy,
- kwestionować prawdziwości relacji o przemocy domowej,
- zaprzeczać i pomniejszać znaczenia przemocy,
- obwiniać osoby doświadczającej przemocy,
- sugerować osobie doświadczającej przemocy chęci zysku

PRZEMOC RÓWIEŚNICZA

Przemoc w rodzinie ma wpływ na prawidłowy rozwój dzieci . Wielu uczniów stosujących przemoc rówieśniczą pochodzi z domów, gdzie stosuje się przemoc. Dlatego tak ważna z punktu społecznego jest walka z przemocą w rodzinie.
Szkoła i nauczyciele to ważne ogniwo w przeciwdziałania przemocy.
Nauczyciel, pedagog szkolny jest pierwszą osobą zauważającą anomalia. Jeżeli przemoc rozpoznana jest wcześnie można zapobiec wielu nieszczęściom i interwencjom np. policji. Najczęściej przemocy doświadczają uczniowie szkół podstawowych i gimnazjum. Są to pobicia, kradzieże, wymuszenie. Obmawianie, krytykowanie, przezywanie to też formy przemocy.
Planując działania profilaktyczne warto pamiętać, iż jednym z podstawowych czynników wywołujących agresję jest ,, negatywna energia” i frustracja , która gromadzi się w ludziach. Wielu nauczycieli pracujących w polskich szkołach czuje się zawiedzionych, że za swą pracę są tak nisko wynagradzani. To napięcie , nawet nie zdając sobie sprawy, część z nich przenosi na uczniów. Dlatego do realizacji programów profilaktycznych dotyczących przeciwdziałaniu agresji i przemocy w szkole należy zapraszać nauczycieli otwartych na nowe pomysły, spełnionych w swej pracy.
Dyrektor i jego zastępca powinni okazywać swoje zainteresowanie problemem agresji i podkreślać osobiste zaangażowanie i pełną dostępność dla tego typu spraw ,tak wobec nauczycieli jak i uczniów. Dyrektorzy powinni udzielać wsparcia nauczycielom, którzy zgłaszają się z takimi problemami i pomóc im w znalezieniu skutecznego rozwiązania. Nauczyciel szukający pomocy i wsparcia nie może być traktowany jako osoba o niskich kompetencjach, niesamodzielna i nie dająca sobie rady w trudnych sytuacjach. Nawet nauczyciel z dużym stażem może czuć się w niektórych sytuacjach bezradny i oczekiwać pomocy i wsparcia. Jednym z zalecanych działań jest utworzenie „zespołu ds. bezpieczeństwa w szkole”, w skład którego wchodzą zarówno nauczyciele, dyrekcja szkoły jak i rodzice. Taki zespół powinien opracować szczegółowy regulamin dot. zasad postępowania w sprawie przypadków przemocy w szkole. Dokument taki powinien zawierać listę konsekwencji związanych z określonymi zachowaniami. Ważne jest aby być konsekwentnym w działaniu, podkreślać , że nie ma uczniów lepszych i gorszych, i każdy kto przekroczy ustalone reguły może spodziewać się określonych działań.
Integralną częścią przeciwdziałania przemocy w szkole jest monitorowanie zachowań uczniów. Należy zadbać o stworzenie podstawowych zasad obowiązujących na poziomie klasy ( kontrakt) . Warto także uczyć i pokazywać uczniom konstruktywne sposoby wyrażania gniewu, negocjowania i poszukiwania kompromisu.