Wiem, co jem i dlaczego - referat do rodziców

Referat na temat „Wiem co jem i dlaczego”
wygłoszony na spotkaniu
z rodzicami

Zawsze aktualne jest stare ludowe przysłowie „dobra wieść, gdy niosą jeść”. Jednak zaspokojenie głodu to nie wszystko. Dzisiaj problemem jest zbyt obfite jedzenie ubogie w składniki odżywcze. A więc - nie wystarczy jeść – należy się odżywiać. Racjonalne odżywianie to dostarczenie organizmowi potrzebnych do życia i funkcjonowania składników odżywczych w ilościach i proporcjach odpowiadających zalecanym normom oraz uwzględniających indywidualne potrzeby ludzi.
Prawidłowe odżywianie ważne jest przede wszystkim u dzieci i młodzieży dorastającej. Te grupy znajdują się bowiem w okresie intensywnego rozwoju fizycznego i umysłowego, a co za tym idzie wykazują zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze.
Organizm ludzki potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania następujących składników: białka, węglowodanów, tłuszczów, składników mineralnych i witamin. Składniki te są wykorzystane przez organizm jako źródło energii, materiał budulcowy i czynniki regulujące różnorakie procesy życiowe. Energia powstała w wyniku „spalania” węglowodanów, tłuszczów, białka, konieczna jest do przebiegu wszelkich życiowych funkcji: oddychania, trawienia, pracy serca, krążenia płynów w organizmie, budowy i odbudowy komórek, wzrostu ciała.
Zbyt mała wartość energetyczna pożywienia prowadzi do niedowagi różnego stopnia i coraz bardziej zagraża zdrowiu powodując pogłębiające się osłabienie i apatię. Niedożywiony organizm, po szybkim wykorzystaniu zapasów energii z wątroby i mięśni, czerpie ja ze spalania tkanki tłuszczowej, a potem tkanki mięśniowej. W razie długotrwałego głodzenia może dojść do znacznego wychudzenia i wyniszczenia organizmu. Niedoborem energetycznym towarzyszą niedobory pokarmowe objawiające się m.in. zmianom skórnym, pogorszeniem wzroku, próchnicą zębów czy wypadaniem włosów. Dzieci i młodzież spożywając produkty o zbyt niskiej wartości energetycznej rozwijają się wolniej i gorzej. Słabiej się uczą, trudniej jest im skoncentrować się na lekcji, mają trudności z pamięcią. Niedożywienie może też być przyczyną agresji, pesymizmu a nawet depresji.
Natomiast zbyt duża wartość energetyczna posiłków prowadzi do tycia. Długotrwały nadmiar pożywienia bez względu na skład posiłków powoduje odkładanie się tłuszczu w tkance podskórnej. Osoby ze znaczną nadwagą mają często problemy zdrowotne i towarzyskie – trudno im nawiązać kontakt z rówieśnikami, są nieśmiałe, apatyczne, bierne.
W ostatnich latach pojawiły się wśród młodzieży, a także osób dorosłych ( głównie do 30 lat ) nowe zaburzenia w odżywianiu. Są to anoreksja i bulimia.
Bulimia objawia się przyjmowaniem nadmiernej ilości pokarmu, poczuciem ciągłego głodu i pochłanianiem ogromnych ilości jedzenia, które następnie są wydalane z organizmu poprzez sprowokowane wymioty.
Natomiast anoreksja to długotrwały brak apetytu, jadłowstręt prowadzący do całkowitego wychudzenia organizmu i zaburzeń jego pracy często kończących się leczeniem szpitalnym. Obie te choroby mają podłoże psychiczne, są wynikiem kłopotów domowych, rodzinnych czy szkolnych, z którymi młody człowiek nie umie sobie poradzić. Obie wymagają długotrwałego i specjalistycznego leczenia.
Dlatego też rolą rodziców jest dokładna obserwacja zachowań dziecka podczas posiłków oraz jego reakcji na jedzenie, aby jak najszybciej udzielić mu potrzebnej pomocy.
Punktem wyjścia do racjonalnego żywienia powinna być znajomość dziennego zapotrzebowania energetycznego człowieka i jego dzienne zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Zapotrzebowanie to jest zróżnicowane, zależy od wieku, płci, aktywności fizycznej oraz rodzaju wykonywanej pracy. Młodzież w wieku szkolnym ma duże zapotrzebowanie energetyczne wynikające z jej wszechstronnego rozwoju. Chłopcy w wieku 15 – 16 lat, uprawiający sport, potrzebują niemal dwa razy więcej energii niż ich ojcowie. Dziewczęta natomiast mają dużo niższe potrzeby żywieniowe.
W prawidłowym odżywianiu się młodego człowieka duże znaczenie ma dom oraz sposób odżywiania się rodziny. Tu bowiem kształtują się dobre i złe nawyki żywieniowe, które później zaowocują w dorosłym życiu młodzieży. Ważne jest też w jakich warunkach i w jakim nastroju przystępujemy do przygotowywania i spożywania posiłków.
W komponowaniu codziennych, urozmaiconych posiłków pomaga korzystanie z prostego uniwersalnego podziału produktów na pięć grup: ( wg tzw. piramidy zalecanego spożycia )
1.Produkty zbożowe oraz ziemniaki,
2.Warzywa i owoce,
3.Mleko i jego przetwory,
4.Mięso, drób, ryby oraz rośliny strączkowe,
5.Tłuszcze i słodycze.
Prawidłowo zaplanowane żywienie powinno zawierać w przeważającej ilości pro-dukty znajdujące się w grupie 1 ( dół piramidy ). Powinno się spożywać ok. 5-6 porcji dziennie tych produktów. W grupie 2 zalecane spożycie to 3-5 porcji. W grupie 4 dzienne zapotrzebowanie organizmu to 1-2 porcji.
Tłuszcze i cukry znajdujące się na szczycie piramidy powinny być tylko dodatkiem do potraw w ilościach 1-2 porcji dziennie. Młodzież powinna spożywać 4-5 posiłków dziennie.
Zadaniem dorosłych ( rodziców, nauczycieli ) jest nauczanie młodzieży prawidłowego podejścia do jedzenia, uświadomienie ważności zdrowego odżywiania, a przede wszystkim kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych.
Problemem w odżywianiu się dzisiejszej młodzieży są tzw. „fost foody”, czyli szybkie jedzenie oraz żywność sklepikowa. Zapiekanki, frytki, hamburgery są może smaczne, ale na pewno tuczące i niezdrowe. Należy zastępować je sałatkami, kanapkami, owocami. Natomiast produkty ze sklepiku to chipsy – zawierające ogromne ilości soli, barwników i rakotwórczych syntetyków; kolorowe gazowane napoje oraz słodycze pod wszelkimi postaciami. Codzienne, długotrwałe spożywanie tych produktów prowadzić może do utrwalenia złych nawyków, a przede wszystkim zaburzeń w odżywianiu i chorób. Trzeba pamiętać, że to co młody człowiek zje dziś odbije się echem na jego kondycji fizycznej i zdrowotnej za kilkanaście lat.
Rodzice powinni zwracać uwagę baczniejszą na to, co kupują ich dzieci za otrzymane kieszonkowe. Należy uczulić dziecko by była to bułka, drożdżówka lub jabłko, a nie paczka chipsów czy batonik.
Ważna rolę w zdrowym żywieniu odgrywa codzienne spożywanie śniadań. Człowiek, który zje śniadanie jest aktywny, pogodny, ma siły i energię do działania. Dlatego każdy uczeń powinien zjadać w domu pełnowartościowe śniadanie, a do szkoły przynosić kanapki, najlepiej z dodatkiem jakiegoś owoca, co uzupełni jego potrzeby energetyczne do obiadu.
Wpajanie dzieciom zasad zdrowego żywienia najłatwiej wychodzi poprzez anga-żowanie ich do pomocy w przyrządzaniu smacznych i zdrowych posiłków. Niech przykład będzie najlepszym nauczycielem.
Na koniec pragnę podać państwu 5 zasad racjonalnego żywienia wg których należy przygotowywać posiłki oraz prowadzić racjonalny styl życia:
1.Urozmaicanie ( w każdym posiłku stosować produkty ze wszystkich grup ).
2.Umiarkowanie ( jedzenie zgodne z indywidualnymi potrzebami, utrzymanie odpowiedniej masy ciała ).
3.Uregulowanie ( odpowiednia częstotliwość i regularność spożywania posił-ków ).
4.Uprawianie ( różnych form aktywności fizycznej ).
5.Unikanie ( spożycia nadmiaru tłuszczów, soli, cukru ).


opracowała Teresa Majkut