Początki życia zakonnego - scenariusz katechezy

-1-
Katecheza
Temat: Początki życia zakonnego.
Cel katechezy : Zapoznanie z powstaniem życia zakonnego w Kościele.

Podstawą życia zakonnego w Kościele jest przykład i nauka Jezusa Chrystusa. Pierwsze zarodki życia zakonnego, w odpowiedzi na rady dane przez Chrystusa ,powstają zaraz w początkach Kościoła, jeszcze w czasach apostolskich. Po wniebowstąpieniu apostołowie i uczniowie Jezusa, którzy żyli we wspólnocie z Mistrzem, zgromadzili się w Wieczerniku razem z Maryją, Jego Matką. Po otrzymaniu Ducha Świętego nadal prowadzili życie wspólnotowe ( Dz 2,42-46; 4,32-37).
Monastycyzm to najstarsza forma życia poświęconego wyłącznie Bogu. Wiemy, że św. Jan Chrzciciel mieszkał na pustyni praktykując ascezę. Sam Jezus oddalał się na miejsce pustynne – samotne i modlił się. Podobnie czynił Mojżesz, Eliasz. Pierwsi Ojcowie Kościoła św. Antoni pustelnik i św. Pachomiusz budowali pierwsze wspólnoty mnichów. Gromadziły one ludzi żyjących modlitwą, kontemplacją, i ascezą. Zarysowały się wtedy dwa nurty monastycyzmu :nurt pustelniczy (eremici, anachoreci, których pierwowzorem był św. Antoni) i nurt wspólnotowy ( cenobici, pierwowzorem był św. Pachomiusz).
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa naśladowanie Chrystusa oznaczało często męczeństwo za wiarę. Kiedy w 313 r. Edykt Mediolański cesarza Konstantego zniósł prześladowania, chrześcijaństwo mogło swobodnie się rozwijać. Poświęceni Bogu, życie w celibacie męszczyźni nazywani ascetami, kobiety dziewicami. Pierwsze wieki doskonale rozumiały, że naśladowanie Chrystusa w całej pełni to naśladowanie Go w Jego męce. Życie pustelnicze rozwinęło się w IV wieku w Egipcie, Palestynie, Syrii, Cyprze. Dużo się modlili, wykonywali prace ręczne, odprawiali czytanie duchowne, św. Antoni – największy pustelnik. Między pustelnikami pojawiło się życie wspólnotowe – cenobici, które założył św. Pachomiusz w 320 r. Napisał regułę życia pustelniczego,
klasztor jego to wioska ok. 5 tys. Życie wspólne udoskonalił św. Bazyli 358r. Sam był pustelnikiem, doszedł do wniosku, ze wspólnota była zbyt liczna. Powstawały samoistne klasztory, do których się przychodziło w tych się zostawało .

-2-

Św. Augustyn , reguły nie napisał, ale w oparciu o jego pisma napisano regułę. Życie zakonne chciał połączyć z życiem kapłańskim w 400 r. Od VI do X w przywiązuje się większą uwagę do studiowania teologii. Możni ,bogaci budują klasztory i sprowadzają zakonników. Od XI do XIV w do starych zakonów odradzających się dochodzą nowe cystersi. W XII w powstają zakony rycerskie :krzyżacy, templariusze, trynitarze. W XIII w powstają zakony żebrzące :franciszkanie i dominikanie. Do tej pory każdy klasztor miał mieć jakieś zabezpieczenie zakony żebrzące materialne swego bytu w postaci ziemi, która była jego własnością, którą mógł uprawiać lub czerpać dochody z dzierżawy. Zakony żebracze nie miały nic. św. Franciszek i św. Dominik nieśli Ewangelię ludziom potrzebującym bez żadnego zabezpieczenia materialnego. Ich wspólnoty żyły z tego co im ofiarowano., nadwyżkę otrzymywanych dóbr oddaja biednym. Zakładali zakony w miastach, gdzie nie było komu głosić Słowa – cystersi uciekali w miejsca odosobnione. Franciszkanie oczyszczali z herezji poprzez świadectwo, dominikanie przez kaznodziejstwo. Ostatnie zakony , które opierały się na jednej z trzech reguł św. Franciszka, św. Augustyna, św. Benedykta powstały w XVI w ze ślubami uroczystymi. Wszystkie te zakony łączyły życie zakonne z pracą duszpasterską.
Ostatniego kroku na drodze do osiągnięcia pełnej i bezwarunkowej kwalifikacji „osób zakonnych” dokonał papież Leon XIII konstytucją Conditae a Christo z 8.12.1900r. Został on później usankcjonowany przez Kodeks Prawa Kanonicznego ogłoszony w 1917r. przez papieża Benedykta XV. Pełne zrównanie instytutów zakonnych nastąpiło dopiero w nowym Kodeksie w którym zniknęło rozróżnienie na zakony i zgromadzenia zakonne. Zniknęło rozróżnienie między ślubami uroczystymi i publicznymi. Wszystkie Instytuty zostały potraktowane jednakowo i figurują pod jedna nazwą : instytuty zakonne. Różnice mogą być zachowane w prawodawstwie własnym instytutów.
Stowarzyszenia życia apostolskiego powstały już w średniowieczu, praktykowały życie radami ewangelicznymi ale nie składały ślubów (księża pallotyni, filipini).
Instytuty Świeckie dopiero w 1947r. zostały zatwierdzone przez Stolicę Apostolską jako życie konsekrowane ( nie prowadza życia wspólnotowego, nie składają ślubów publicznych).