Modele, projekty, eksperymenty

„Daj człowiekowi rybę,
a nie będzie głodny przez cały dzień,
naucz go łowić ryby,
a nie zazna głodu przez całe życie.”

Zhou Chang, azjatycki folozof, VII w. p.n.e.

Dzieci eksperymentują, jeśli wiedzą, że zdarzyć się może coś ciekawego. Wspólne prowadzenie doświadczeń z osobą dorosłą przedłuża proces poznawania świata, a zarazem zapewnia dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Odpowiednia postawa nauczyciela może zainspirować dzieci do kontynuowania samodzielnych doświadczeń, może pobudzać do myślenia i do podążania za tym co jest ciekawe. Dziecięce eksperymentowanie to nie tylko dobra zabawa, ale także uczenie się świata. Jest naturalne i wynika z potrzeby poznania. Powyższy cytat podkreśla znaczenie ciągłego uczenia się, rozwijania własnych pomysłów, interpretowania informacji i dochodzenia do prawdy.
Przedsięwzięcie „Modele, projekty, eksperymenty” jest kontynuacją zrealizowanego w ubiegłym roku szkolnym przedsięwzięcia pod hasłem „Moje pierwsze odkrycia”, które dzieci przyjęły z wielką radością i ciekawością. Ubiegłoroczne przedsięwzięcie zmobilizowało dzieci do zadawania wielu pytań dotyczących otaczającego świata i poszukiwania odpowiedzi na nie. A nas zachęciło do stworzenia kolejnego projektu. Obecne przedsięwzięcie również opiera się na prostych eksperymentach, pokazach i obserwacjach przy użyciu przedmiotów codziennego użytku i wykorzystaniu prostych przyrządów w niecodzienny sposób. Tegoroczny projekt dotyczy jednak zmian związanych z porami roku. Realizując go pragniemy, aby dzieci zwróciły uwagę na zależność zjawisk przyrody od pór roku i cykliczność zmian zachodzących wokół nas. A ponadto chcemy, aby dzieci czerpały radość z eksperymentowania.

Cel główny:

Rozbudzanie w dzieciach ciekawości i radości z poznawania nowych rzeczy;
Wspieranie uczniów w odkrywaniu otaczającego nas świata.

Cele szczegółowe:

Przeprowadzanie doświadczeń zgodnie z instruktażem nauczyciela;
Znajomość zasad obowiązujących podczas prowadzenia doświadczeń;
Podejmowanie prób przewidzenia wyniku doświadczenia oraz wytłumaczenia go;
Czerpanie radości z doświadczania i eksperymentowania;
Metody:

Słowna; oglądowa; czynna.

Formy pracy:

Zbiorowa, grupowa, indywidualna.

Środki dydaktyczne:

„Odciski owoców”: kilka twardych owoców, takich jak jabłka i gruszki; papier; nóż, farby, pędzel.
„Model lunety”: duża tekturowa tuleja; kilka okrągłych kawałków czarnego papieru, nieco większych od średnicy tulei; biała kredka; gumka recepturka; szpilka.
„Obserwacja drożdży”: niewielki woreczek foliowy; taśma klejąca, trochę drożdży, woda, trochę cukru.
„Harmonijkowy rozkład pór roku”: długi pasek papieru; flamastry.
„Zamarzanie roślin”: dwa surowe ziemniaki; miska; nóż.
„Model termometru”: trzy arkusze kartonu: dwa o wymiarach 21 cm x 30 cm, jeden 15cm x 30 cm; klej lub zszywacz; flamastry; nożyczki.
„Chmura w butelce”: duża plastikowa butelka z zakrętką; ostry nóż; ciepła woda; kostki lodu, lampa stołowa albo nasłonecznione miejsce.
„Model latawca”: duży plastikowy worek na śmieci; nożyczki; dwie cienkie tyczki; mocna taśma samoprzylepna; sznurek namotany na gładki, krótki patyk; linijka.
„Eksperyment z glebą”: plastikowe pojemniki na sadzonki; ziemia i suchy piasek; nasiona.
„Kiełkujące nasiona”: duża plastikowa butelka; bibuła; woda; ziarnko fasoli; ziarnko kukurydzy.

Główne założenia przedsięwzięcia „Modele, projekty, eksperymenty”.

Przedsięwzięcie przeznaczone jest do realizacji podczas zajęć w świetlicy szkolnej przy Szkole Podstawowej Nr 19 w Białymstoku w okresie od października 2012r. do maja 2013r. Zajęcia będą odbywały się według harmonogramu i trwały 1 godzinę.
W przedsięwzięciu wezmą udział dzieci uczęszczające do świetlicy szkolnej. Zostaną wykonane następujące modele, projekty, eksperymenty:
„Odciski owoców”
„Model lunety”;
„Obserwacja drożdży”;
„Harmonijkowy rozkład pór roku”;
„Zamarzanie roślin”;
„Model termometru”;
„Chmura w butelce”;
„Model latawca”;
„Eksperyment z glebą”;
„Kiełkujące nasiona”.

Miesiąc
Temat zajęć
Przebieg zajęć
Październik
„Odciski owoców”

1. Rozetnij owoce wzdłuż na dwie połowy.
2. Pokryj rozciętą połówkę farbą i przyciśnij do papieru. Zrób to na całej kartce, aby powstał wzór. Spróbuj użyć farb o różnych kolorach.

Listopad
„Model lunety”

1. Obrysuj koniec tulei na kawałku czarnego papieru.
2. Zrób szpilką w obrysowanym kole dziurki tworzące kształt jednego z gwiazdozbiorów.
3. Zrób kilka nacięć przy brzegu większego koła. 4. Przymocuj koło z czarnego papieru do końca tulei za pomocą gumki.
Listopad
„Obserwacja drożdży”
1. Wymieszaj drożdże z wodą według wskazówek na opakowaniu. Warto dodać odrobinę cukru.
2. Wlej mieszaninę do foliowego woreczka.
3. Zalep woreczek taśmą klejącą, żeby powietrze nie dostawało się do środka.
4. Połóż woreczek blisko kaloryfera w ciepłym pokoju.
5. Obserwuj co się dzieje z drożdżową mieszanką? Co się dzieje z foliowym woreczkiem?
Grudzień

„Harmonijkowy rozkład pór roku”

1. Złóż karton w „harmonijkę” z czterech równych części.
2. Obmyśl kilka prostych, symbolicznych obrazków dla każdej pory roku. Narysuj symbole we właściwej kolejności na każdej części książeczki. Zacznij od zimy.
3. Odwróć karton na drugą stronę, tak aby obrazki z pierwszej strony znalazły się do góry nogami.
4. Narysuj symbole jeszcze raz, ale tym razem zacznij od lata.
5. Wpisz na pierwszej stronie książeczki miesiące przypadające na poszczególne pory roku półkuli północnej. Po drugiej stronie zrób to samo, lecz tym razem dla półkuli południowej.
Styczeń
„Zamarzanie roślin”
1. Włóż jeden ziemniak na co najmniej jeden dzień do zamrażarki.
2. Wyjmij ziemniak z zamrażarki i umieść go w misce. Poczekaj, aż odtaje.
3. Porównaj odmarznięty ziemniak z tym, który nie został zamrożony. Spróbuj obydwa ziemniaki przeciąć na pół.
Luty
„Model termometru”
1. W jednym z większych arkuszy wytnij długi, wąski otwór.
2. Sklej lub połącz zszywaczem oba dłuższe i jeden krótszy bok tego arkusza z drugim arkuszem o tych samych wymiarach.
3. Pomaluj środek węższego arkusza na czerwono i wsuń go między tamte dwa. Czerwień powinna być widoczna w otworze.
4. Oznacz skale temperatury.
Marzec
„Chmura w butelce”
Ostrożnie obetnij górną część butelki (1/3 wysokości).
Wlej do dolnej części butelki ciepłą wodę, a do górnej z zakrętką – wrzuć kostki lodu.
Włóż górną część butelki do dolnej, kapslem w dół.
Postaw butelkę na nasłonecznionym parapecie albo pod lampą. Obserwuj przez chwilę, a zobaczysz, jak na dole utworzy się niby – chmura.
Marzec
„Model latawca”
Rozetnij worek i rozłóż go płasko. Obetnij dwa patyczki tak, aby pasowały do krótszego boku worka. Przyklej je do niego.
Obetnij boki latawca.
Utnij 4 m sznurka i zrób supły na obu jego końcach. Przyklej mocno supły do rogów latawca po jego wewnętrznej stronie. Powstaną jakby cugle.
Kwiecień
„Eksperyment z glebą”
1. Napełnij jeden pojemnik piaskiem, a drugi ziemią.
2. Włóż nasiona do pojemników. Przykryj je piaskiem lub ziemią.
3. Podlej nasiona. Ustaw pojemniki w ciepłym, przewiewnym miejscu.
4. Zanotuj, kiedy nasiona zaczynają kiełkować.
Kwiecień
„Kiełkujące nasiona”
Odetnij górną część butelki. Wyściel butelkę bibułą.
Ułóż nasiona pomiędzy ścianą butelki a papierem.
Nalej do butelki trochę wody.
Obserwuj, co się dzieje z nasionami. Po jakim czasie następuje zmiana? Co rośnie najpierw – korzonek czy łodyga? Czy roślinki różnią się od siebie?