Program adaptacyjny dla dzieci 3 letnich

Program opracowany przez:
mgr Małgorzatę Jankowską
nauczyciela mianowanego
Miejskiego Przedszkola Nr 4
w Oławie


Spis treści:
I. Wstęp........................................2
II. Charakterystyka programu...........................2
III. Cele programu........................................3
IV. Formy realizacji celów..................................4
V. Ewaluacja programu....................................6
VI. Literatura........................................6


I. Wstęp:
Moment przyjścia dziecka do przedszkola jest bardzo ważnym wydarzeniem życiu małego człowieka. Po raz pierwszy, niejednokrotnie, spotyka się tu z rówieśnikami. Otacza go nowe, nieznane. Przystosowanie się do obcego środowiska bywa czasem bardzo trudne. Proces adaptacyjny może być korzystny dla rozwoju małego dziecka pod warunkiem, że będzie przebiegał na miarę możliwości małego człowieka. Może zaistnieć potrzeba wsparcia tego procesu poprzez działania intencjonalne stworzone przez środowisko wychowawcze.
Rozpoznanie trudności zakłócających proces adaptacyjny, próby wyeliminowania ich pomogą dziecku szybciej i łagodniej przystosować się do środowiska przedszkolnego. Najczęściej są to:
- zmiana sposobów zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych,
- nawiązywanie kontaktów interpersonalnych z nieznajomymi (rówieśnicy, dorośli),
- zdobywanie orientacji w nowym otoczeniu,
- nabywanie poczucia przynależności do grupy społecznej,
- zmiana rytmu życia,
- inna pozycja dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie.
Celem niniejszego programu jest zminimalizowanie negatywnych doznań dziecka związanych z nową sytuacją. Program adaptacyjny jest działaniem pedagogicznym wspierającym dziecko oraz rodzica w poznaniu i przystosowaniu się do nowego środowiska. Włączenie najbliższych do działań edukacyjnych ułatwi dziecku wejście w nowe środowisko optymalnie zmniejszając stres.

II. Charakterystyka programu:
Wieloletnie doświadczenia wskazują na trudności z jakimi spotykają się dzieci, rodzice a także personel przedszkola, kiedy młody człowiek przekracza próg placówki. Nieznanego mu miejsca, budzącego czasem lęk. Program adaptacyjny jest zamierzeniem stworzenia takich działań edukacyjnych, które zniwelują stres w kontakcie dziecka z nowym otoczeniem i nowymi osobami. Pomoże mu możliwie z najmniejszym lękiem znaleźć się w nowej sytuacji, czerpać radość z kontaktów z rówieśnikami.
Program adaptacyjny może być realizowany z dziećmi 3-, 4- letnimi po raz pierwszy wstępujących w progi przedszkola.

III. Cele programu:

- pomoc dzieciom w adaptacji do nowych warunków w środowisku przedszkolnym,
- włączenie rodziców w działania edukacyjne,
- integracja środowiska rodzinnego i przedszkolnego.
Osiągnięcie tych celów pomoże zrealizować zadania wytyczone w tym programie:
* ograniczyć lęk i zachęcić dzieci do przebywania w grupie rówieśniczej,
* złagodzić trudności w procesie adaptacyjnym,
* przystosować dzieci do nowych warunków w sposób łagodny i bezstresowy,
* włączyć rodziców do udzielenia dziecku wsparcia psychicznego,
* wzmacnianie pozytywnych doświadczeń związanych z przedszkolem.

IV. Formy realizacji:

1. Rozmowy indywidualne z rodzicami i dziećmi, zachęcanie do oglądania przedszkola, wspólnych zabaw podczas Festynu Rodzinnego – Dzień Otwarty dla nowych przedszkolaków.

Cel:
- nawiązanie kontaktu,
- obserwowanie dzieci podczas pobytu,
- włączanie dzieci do zabaw.

2. Zebranie informacyjne z rodzicami.

Cel:
- zapoznanie z programem adaptacji dziecka w przedszkolu,
- poznanie oferty edukacyjnej przedszkola.

3. Ankieta dla rodziców.
Cel:
- zebranie informacji o dziecku,
- zebranie informacji o oczekiwaniach rodziców.
4. Poznawanie pomieszczeń pod opieką nauczycielek.
Cel:
- poznanie, oswajanie się z nowymi miejscami.
5. Wspólne wykonanie „Drzewka grupowego”.
Cel:
- wzmacnianie poczucia przynależności do grupy,
- wzmacnianie więzi koleżeńskich,
- zachęcenie do współudziału w zabawie.
6. Kontakty indywidualne z rodzicami, konsultacje.
Cel:
- wymiana informacji dotyczących dziecka,
- wspólne podejmowanie działań wychowawczych.
7. Proponowanie rodzicom literatury, sposobów docierania do wiedzy na temat rozwoju dziecka, problemów wychowawczych i sposobów ich rozwiązywania.
Cel:
- dostarczanie wiedzy na nurtujące rodziców problemy.
8. Prowadzenie kącika dla rodziców.
Cel:
- udostępnianie rodzicom wierszy, piosenek,
- informowanie o aktualnych sprawach grupy i przedszkola,
- dostarczanie wiedzy na wybrane tematy.
9. Zajęcia otwarte z udziałem rodziców. (wykorzystanie m. in. metody pedagogiki zabawy, ruchu rozwijającego W. Sherborne)
Cel:
- wzajemne poznanie się grupy,
- obserwowanie swojego dziecka na tle grupy,
- włączenie rodziców do wspólnej zabawy.
10. Organizowanie uroczystości i spotkań z udziałem rodziców.
Cel:
- integracja grupy,
- wzajemne poznanie się.
11. Badanie opinii rodziców na temat realizacji podjętych działań.
¬¬Cel:
- dokonanie ewaluacji.
-poprawa jakości działań edukacyjnych.

W czasie działań zmierzających do ułatwienia zaadoptowania dziecka do przedszkola można napotkać trudności. Wynikają one z nadopiekuńczości rodziców, braku zaufania do personelu, negatywnego nastawienia dziecka (straszenie przedszkolem), małego usamodzielnienia dziecka, braku zrozumienia dla trudnej dla dziecka sytuacji itp. Trzeba jednak pokonać te przeszkody i wzmacniać pozytywny obraz przedszkola. Należy także wspierać dziecko w trudnych dla niego chwilach, zdobyć zaufanie w stosunku do personelu, umożliwić dziecku kontakt z rówieśnikami, okazać spokój i poczucie bezpieczeństwa podczas rozstania z dzieckiem. Warto także spędzić po przedszkolu wspólnie z dzieckiem czas. Poświęcić go na zabawę, rozmowę, spacer.

V. Ewaluacja programu:
Ewaluacja tego programu na celu pozyskanie informacji jak przebiegał proces adaptacyjny. Czy działania edukacyjne wynikające z założeń programu złagodziły trudności adaptacyjne. W tym celu należy obserwować zachowania dzieci podczas pobytu w przedszkolu, prowadzić rozmowy indywidualne z rodzicami uzyskać informacje od rodziców za pomocą ankiety. Informacje o wynikach ewaluacji pozwolą na określenie przydatności programu, będą także wskazówką do jego uzupełnienia lub modyfikacji.

VI. Literatura:
1. Cyrulik P. „Pomagamy przekroczyć próg przedszkola”, Wychowanie w Przedszkolu, Nr 6, Warszawa, 2004,
2. Skalska M., Srokowska M. „Łagodny start”, Edukacja w Przedszkolu, dr Joseff Raabe, Warszawa 2001,
3. Gruszczyk – Kolczyńska E. „Płaczę i rozpaczam, gdy muszę iść do przedszkola”, Wychowanie w Przedszkolu, 2/1998