Poznajemy prawa dziecka - scenariusz zajęć

Cele główne:
- zapoznanie z tematyką praw dziecka;
- poznawanie ważnych terminów, związanych z omawianą tematyką - ich definicji na podstawie słownika języka polskiego;
- układanie rozsypanki sylabowej.

Cele operacyjne:
Uczeń:
- wymienia podstawowe prawa dziecka.
- wyjaśnia, co oznaczają wybrane prawa dziecka.
- rozumie pojęcia: Konwencja Praw Dziecka; Rzecznik Praw Dziecka; Organizacja Narodów Zjednoczonych.
- jest świadomy, że prawa łączą się z obowiązkami.
- rozumie, że przestrzeganie praw jest konieczne.
- umie bawić się i zgodnie współdziałać w grupie.

Metody pracy:
- asymilacji wiedzy: pogadanka, dyskusja
- samodzielnego dochodzenia do wiedzy: problemowa, gry dydaktyczne
- waloryzacyjna: ekspresyjna
- praktyczna: ćwiczeniowa, realizacji zadań wytwórczych

Formy pracy:
- indywidualna jednolita
- zbiorowa
- grupowa jednolita

Środki dydaktyczne:
- kartki papieru
- słownik języka polskiego
- plansze z nazwami praw dziecka
- plansze z wyjaśnieniami praw dziecka
- zdjęcia dzieci z innych krajów
- rozsypanka sylabowa


Przebieg zajęć:
1. Przywitanie nauczyciela z uczniami.
Nauczyciel wita się z uczniami. Prosi uczniów, aby podeszli do stolika i wybrali spośród leżących na nim plakietek z imionami znaczek ze swoim imieniem. Znaczki te są różnych kolorów i dzielą tym samym uczniów na grupy.
Uczniowie siadają w grupach przy stolikach zgodnie z kolorami plakietek.
2. Zapoznanie uczniów z odzewem dyscyplinującym: „Gaduły – sza”
Nauczyciel zapoznaje uczniów z odzewem dyscyplinującym: „Gaduły - sza, gaduły – sza, gaduły - sza, sza, sza”
Tłumaczy dzieciom, że w momencie, kiedy będą za głośno, krzyknie do nich „Gaduły” ich zadaniem będzie odpowiedzieć „Sza”. Po tym odzewie dzieci uspokajają się i skupiają na tym, co mówi nauczyciel.

3. Rozsypanka sylabowa
Nauczyciel odwraca zawieszone wcześniej na tablicy sylaby. Zadaniem uczniów jest ułożenie sylab w odpowiedniej kolejności. Na tablicy powinno pojawić się hasło: "Poznajemy prawa dziecka".
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, poprzez uświadomienie dzieciom, iż mają swoje prawa, a zadaniem osób dorosłych jest poinformowanie o tym dzieci (pojawia się tu pierwsze prawo - mówiące o znajomości swoich praw). Odwołuje się do tego, iż dzieci na całym świecie mają swoje prawa, bez względu na kraj, w którym mieszkają, czy narodowość.

4. „WYSPA” (wprowadzenie do zapoznania praw dziecka)

Nauczyciel zaprasza dzieci na dywan. Prosi dzieci, aby wyobraziły sobie, że znajdują się na statku i wypływają w morze. Niestety nagle zrywa się huragan i nasz statek rozbija się o skałę. Aby uratować się przed utonięciem wszyscy wskakujemy do wody. Następnie każdy uczeń „dopływa” do wyspy (stolików ustawionych w grupy) zgodnej z kolorem plakietki. Nauczyciel krótko wyjaśnia, że każdy człowiek ma prawa, które stworzone są do tego, aby ułatwiać nam życie. Następnie rozdaje kartki papieru każdej grupie, prosi o nazwanie wyspy i wybranie jej przywódcy. Zadaniem każdej grupy jest zapisanie praw, które będą im ułatwiały życie na wyspie, np.: prawo do jedzenia, do zabawy...itp.
Uczniowie siadają na dywanie, po rozbiciu się statku siadają do odpowiednich stolików. Ustalają nazwę wyspy i wybierają jej przywódcę. Zapisują na rozdanych kartkach wymyślone przez siebie prawa. Po zakończeniu pracy przywódcy wysp prezentują prawa - uświadomienie dzieciom, iż bez określenia pewnych praw, niemożliwe byłoby zgodne życie na wyspie.

5. Zapoznanie dzieci z pojęciami: Konwencja Praw Dziecka, Rzecznik Praw Dziecka, Organizacja Narodów Zjednoczonych.
Nauczyciel mówi: Teraz wiem, jakie prawa chcielibyście mieć, a wy pewnie chcecie się dowiedzieć, jakie prawa macie w rzeczywistości i czy są one choć trochę podobne do praw, które wymyśliliście na swoich wyspach.
Jak myślicie gdzie mogą być zapisane wasze prawa? Czym jest Konwencja Praw Dziecka? Kto stoi na straży waszych praw? Kim jest Rzecznik Praw Dziecka? (szukanie definicji w słowniku języka polskiego przez wybranego, dobrze czytającego ucznia - zapoznanie ze sposobem poszukiwania informacji w słowniku)

Wyjaśnienie pojęć:
Konwencja praw dziecka: (międzynarodowa umowa) Uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1989 roku, dotyczy wyłącznie osób, które nie ukończyły 18. roku życia powstała w trosce o najmłodszych obywateli – ich zdrowie, bezpieczeństwo, wszechstronny i szczęśliwy rozwój.
Rzecznik- ten, kto występuje, przemawia w czyimś imieniu, ten kto jest wyrazicielem pewnych poglądów, ktoś kto występuje w obronie kogoś lub czegoś, kto popiera jakąś sprawę
Rzecznik Praw Dziecka: czuwa nad tym, aby przestrzegano postanowień zawartych w Konwencji Praw Dziecka. Podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości.
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czy chciałbyś, chciałabyś zostać w przyszłości rzecznikiem praw dziecka? Powiedz, co zrobiłbyś (-biłabyś) dla dzieci, pracując na tym stanowisku?
Organizacja Narodów Zjednoczonych: została powołana w celu utrzymania pokoju na świecie w 1945 roku, aby przyszłe pokolenia nie przeżyły „piekła wojny”. Należy do niej 191 państw, w tym Polska.
6. Zapoznanie dzieci z ich prawami.
Nauczyciel przyczepia do tablicy paski papieru, z nazwami różnych praw dziecka. Obok zawiesza wyjaśnienia poszczególnych praw. Zadaniem dzieci jest dopasowanie opisów do nazw praw.
Wywieszone prawa:
PRAWO do prywatności - oznacza, że możesz dysponować własnymi rzeczami, masz prawo do tajemnicy korespondencji, nikomu nie wolno bez bardzo ważnych powodów wkraczać w twoje sprawy osobiste i rodzinne.
PRAWO do wychowania w rodzinie - oznacza, że nikomu nie wolno zabrać cię od rodziców, chyba, że z bardzo ważnych powodów, gdyby zdarzyło się, że rodzice będą osobno masz prawo do kontaktów z obojgiem rodziców.
PRAWO do życia i rozwoju - oznacza, że nikogo nie wolno bezprawnie pozbawiać życia.
PRAWO do informacji - oznacza, że powinieneś poznać swoje prawa, powinieneś mieć dostęp do różnych źródeł wiedzy.
PRAWO do tożsamości - oznacza, że musisz mieć nazwisko, obywatelstwo, poznać swoje pochodzenie: mając 13 lat musisz być zapytany o zgodę gdybyś miał być adoptowany, a także gdybyś miał mieć zmienione nazwisko
PRAWO do życia bez przemocy i poniżania – oznacza, że bicie, znęcanie, okrutne i poniżające traktowanie są niedopuszczalne i karalne.
PRAWO do nauki - oznacza, że możesz uczyć się tak długo, jak pozwalają na to twoje zdolności; jeśli masz 6 lat możesz zacząć naukę w kl. 0; pracować możesz, gdy skończysz 15 lat.
PRAWO do stowarzyszania - oznacza, że możesz należeć do organizacji młodzieżowych, jeśli masz 16 lat sam decydujesz o swojej przynależności
PRAWO do swobody myśli, sumienia i wyboru religii – oznacza, że możesz decydować o swoim sposobie myślenia o świecie, gdy jesteś już wystarczająco dojrzały, wcześniej kierują Tobą rodzice.
PRAWO do wypowiedzi - oznacza, że w różnych sprawach dotyczących ciebie, możesz wygłosić swoje zdanie, opinię, oświadczyć własną wolę.
PRAWO do wypoczynku – oznacza, że masz prawo odpocząć, kiedy masz na to ochotę.

Chętne dzieci podchodzą do tablicy i dopasowują opisy do nazw praw.

7. Podsumowanie zajęć:

Nauczyciel zaprasza uczniów na dywan. Każdy uczeń kończy zdanie: "Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się, dowiedziałam się, że ....."
Nauczyciel układa na dywanie ilustrację dzieci różnych narodowości - po to, aby uświadomić uczniom, iż dzieci na całym świecie mają swoje prawa, bez względu na kraj, w którym mieszkają, kolor skóry, czy wyznawaną religię i powinny być one przestrzegane.
Zaprasza wszystkich do nauki prostego pląsu zuchowego.

8.Pląs zuchowy

Nauczyciel zaprasza dzieci do nauki ciekawego pląsu, w celu zapamiętania, iż wszystkie dzieci na całej ziemi mają te same prawa. Słowa pląsu:
A czika bum czik bum
A czika bum czik bum
A czika bum czika raka czika raka czik bum
Oł je - aha
Polak też prawa ma (...Chinka też prawa ma; ... Indianin też prawa ma; ... Murzynek też prawa ma; ... Hiszpan też prawa ma; ... Eskimos też prawa... itd.)
Pamiętaj, że każdy prawa ma.
Dzieci wraz z nauczycielem zastanawiają się, w jaki sposób pokazać człowieka z danego kontynentu (Polak - stoimy; Chinka - skośne oczy; Indianin - pióropusz stworzony z rąk lub ręce przed ustami jak do okrzyku indiańskiego - wszystko zależy od inwencji nauczyciela i uczniów, Murzynek - stworzenie spódniczki z rąk, Eskimos - utworzenie koła wokół głowy - na kształt futra itd).