Program "Edukacja prozdrowotna"

1. Wstęp
Edukacja prozdrowotna jest ważnym zagadnieniem dla każdego, a zwłaszcza dla młodego człowieka. To podstawa, która prowadzi do zmian w życiu na lepsze. Zdrowie jest elementem ważnym dla każdego, a zwłaszcza wpojone odpowiednie zasady postępowania, na co dzień pomagają utrzymać nasz organizm w dobrej kondycji. Edukacja prozdrowotna przekazuje treści prozdrowotne, kształtuje przekonanie o możliwości wpływania na własne zdrowie, a także na zdrowie innych, poprzez podejmowanie odpowiednich decyzji. To pozwala na rozwijanie pożądanych cech osobowości, tj. odpowiedzialności za siebie i innych, czy życzliwości wobec drugiej osoby. Cechy te są bardzo ważne w życiu, zapoczątkowane w młodości procentują w wieku dorosłym. Te przemyślenia skłoniły mnie do napisania tego programu. Program ten wspomaga program wychowawczy szkoły.
2. Cele
Cel ogólny
Ukształtowanie w młodym pokoleniu umiejętności zdrowego stylu życia
Cele szczegółowe
• Ukształtowanie sposobu myślenia o zdrowiu w szerszym zakresie, jako zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne
• Ukierunkowanie zachowań zdrowotnych ucznia w taki sposób, aby sprzyjały zdrowiu.
• Przygotowanie ucznia do roli dorosłego człowieka, który sam lub z innymi ludźmi może podjąć działania dla tworzenia zdrowszego życia i środowiska.
• Promowanie zasad zdrowego stylu życia.

3. Procedury osiągania celów

W celu osiągnięcia założonych celów zostaną wykorzystane w pracy z uczniem następujące elementy:
1. Środki dydaktyczne – broszury, Internet, plansze dydaktyczne, ćwiczeniowe modele człowieka
2. Metody pracy – praktyczne (pokaz pierwszej pomocy), podające (pogadanki, objaśnienia), problemowe (metody aktywizujące np: burza mózgów, mapa pojęciowa, drama, grupy ekspertów).
3. Formy pracy – zespołowa, indywidualna, praca z literaturą fachową, praca z Internetem.

4. Realizacja treści programowych

Treści edukacji prozdrowotnej realizowane będą na lekcjach wychowawczych i lekcjach biologii w klasach I, II i III. Zajęcia prowadzone będą w formie pogadanek, dyskusji, pracy w grupach z zastosowaniem metod aktywizujących, pokazu udzielania pierwszej pomocy. Dodatkowo uczniowie prowadzić będą gazetkę szkolną, na której zaprezentują swoje prace.

5. Tematyka zajęć i sposoby jej realizacji

1. Przepisy BHP.
Cele
- zapoznanie z podstawowymi przepisami bhp

Formy realizacji
- pogadanka
- praca w grupach - na podstawie poznanych informacji uczniowie usystematyzują wiadomości
Osiągnięcia ucznia
- uczeń zna i stosuje przepisy bhp w życiu codziennym

2. Choroby zakaźne wywoływane przez bakterie i wirusy

Cele
- zapoznanie z terminologią – choroba zakaźna
- zapoznanie z rodzajami chorób zakaźnych, ich przyczynami, sposobem rozprzestrzeniania i sposobem ich zwalczania.
Formy realizacji
- wyjaśnienie terminu choroby zakaźne przy pomocy metody burzy mózgów
- prezentacja multimedialna choroby zakaźne ( bakteryjne: szkarlatyna, błonica, krztusiec; wirusowe – ospa, różyczka, odra)
- ukierunkowana dyskusja
Osiągnięcia ucznia
- uczeń wie co to są choroby zakaźne
- zna rodzaje chorób zakaźnych
- zna przyczyny i rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych
- uczeń potrafi wskazać sposoby zwalczania tych chorób

3. Choroby wywoływane przez pasożyty i sposoby ich zapobiegania.

Cele
- zapoznanie z rodzajem chorób wywołanych przez pasożyty
-zapoznanie ze sposobem zapobiegania tym chorobą
Formy realizacji
-objaśnienie przyczyn powstawania chorób wywołanych przez pasożyty tj. tasiemiec, włosień kręty, glista ludzka, owsik,
-podanie sposobów ochrony przed tymi chorobami
-praca grupowa wykonanie mapy pojęciowej chorób pasożytniczych
Osiągnięcia ucznia
- uczeń zna przyczyny chorób pasożytniczych i potrafi im zapobiegać

4. Borelioza i odkleszczowe zapalenie mózgu.

Cele
- zapoznanie z przyczyną wystąpienia odkleszczowego zapalenia mózgu
-rola szczepienia w zapobieganiu zapalenia mózgu spowodowanego przez kleszcze
Formy realizacji
- objaśnienie przyczyn zachorowania na odkleszczowe zapalenie mózgu i boreliozę (plansze dydaktyczne)
- wskazanie roli szczepień ochronnych jako formy zapobiegania – praca grupowa
Osiągnięcia ucznia
-uczeń zna przyczyny boreliozy i odkleszczowego zapalenia mózgu
-potrafi zapobiegać wystąpieniu tych chorób

5. Higiena osobista – czysta skóra.

Cele
- poznanie sposobów dbania o higienę własnego ciała
Formy realizacji
- zapoznanie z higiena osobista ciała – praca metodą grup ekspertów
- wykonywanie plakatów
Osiągnięcia ucznia
- uczeń wie jak dbać o higienę swojego ciała

6. Pierwsza pomoc – oparzenia i odmrożenia.

Cele
- przedstawienie sposobów udzielania pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia oparzeń lub odmrożenia ciała
-zapoznanie z klasyfikowaniem oparzeń i odmrożenia ciała pod względem ich rozległości
Formy realizacji
- burza mózgów dotycząca terminów odmrożenia, oparzenia,
- przedstawienie sposobów udzielania pierwszej pomocy - mapa pojęciowa
Osiągnięcia ucznia
- zna sposoby udzielania pierwszej pomocy w przypadku oparzenia lub odmrożenia


7. Prawidłowa postawa ciała, płaskostopie.

Cele
- przedstawienie przyczyn wystąpienia wad postawy
- zapoznanie z rodzajem wad postawy i przyczyną ich powstawania
Formy realizacji
- praca metodą grup ekspertów: skolioza, lordoza lędźwiowa, kifoza piersiowa, płaskostopie
- sposoby zapobiegania wadą postawy – burza mózgów
Osiągnięcia ucznia
-zna przyczyny występowania nieprawidłowej postawy ciała
-potrafi w życiu codzienny dbać o prawidłową postawę ciała

8. Pierwsza pomoc – złamania, zwichnięcia.

Cele
- zapoznanie z pojęciami: złamanie, zwichnięcie
- przedstawienie sposobów pierwszej pomocy w przypadki złamania zwichnięcia
Formy realizacji
- burza mózgów – złamania i zwichnięcia
pokaz pomocy przy złamaniach i zwichnięciach (otwartych i zamkniętych)
Osiągnięcia ucznia
- uczeń zna sposoby udzielania pierwszej pomocy w przypadki złamań i zwichnięć


9. Twój piękny uśmiech – jak zapobiegać powstawaniu próchnicy.

Cele
- przybliżenie zasad dbania o zęby
- choroby jamy ustnej – wskazanie negatywnego aspektu zaniedbania higieny jamy ustnej
Formy realizacji
- wykonywanie plakatów dotyczących sposobów dbania o zdrowe zęby, przedstawienie chorób jamy ustnej - pogadanka
Osiągnięcia ucznia
- zna sposoby dbania o zęby i potrafi je zastosować w praktyce

10. Wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C.

Cele
- przybliżenie zagadnienia żółtaczki jako choroby zakaźnej
- wskazanie sposobów zapobiegania zakażeniu wirusowym zapaleniem wątroby typu A, B, C
- zapoznanie z celowością wykonywania szczepień ochronnych
Formy realizacji
- dyskusja dydaktyczna dotycząca zakażenia żółtaczką
- wykonanie plakatów informacyjnych na temat WZW typ A, B, C
- szczepienia ochronne -dyskusja
Osiągnięcia ucznia
- zna przyczyny i skutki zakażenia wirusowym zakażeniem wątroby typu A, B, C,
- rozumie cel szczepień ochronnych


11. Alkohol twój wróg.

Cele
- zapoznanie z negatywnym wpływem alkoholu na organizm człowieka
- zapoznanie z terminem uzależnienia od alkoholu
Formy realizacji
- pogadanka kończąca się wykonaniem plakatów dotyczących negatywnego wpływu alkoholu na zdrowie człowieka i uzależnienia od alkoholu
Osiągnięcia ucznia
- uczeń wie jak negatywny wpływ na zdrowie ma picie alkoholu,
- uczeń zna termin uzależnienie od alkoholu

12. Zdrowe odżywianie się – prawidłowy jadłospis.

Cele
- zapoznanie z piramidą żywieniową
- określenie prawidłowego sposobu odżywiania
Formy realizacji
- pogadanka – prawidłowy sposób odżywiania
- plansza – piramida żywieniowa
- układanie jadłospisów
Osiągnięcia ucznia
- uczeń zna sposoby prawidłowego odżywiania
- umie układać jadłospis zawierający odpowiednie proporcje składników

13. Otyłość, anoreksja, bulimia.

Cele
- zapoznanie z terminami: otyłości, anoreksją i bulimią
- wskazanie negatywnych skutków wystąpienia tych chorób
Formy realizacji
- praca z zastosowaniem metody aktywizującej - metoda 66 dotycząca tych chorób
- praca z tekstem źródłowym
Osiągnięcia ucznia
- zna terminy: anoreksja, bulimia, otyłość
-potrafi wskazać negatywne skutki wystąpienia tych chorób

14. Choroby nowotworowe.

Cele
- zapoznanie z przyczynami powstania chorób nowotworowych,
- ukazanie znaczenia badań kontrolnych w celu zapobiegania wystąpienia nowotworów
Formy realizacji
- pogadanka na temat rodzaju chorób nowotworowych i celowości robieni badań kontrolnych
- praca grupowa
Osiągnięcia ucznia
- zna przyczyny powstania chorób nowotworowych,
- rozumie jakie jest znaczenia badań kontrolnych w celu zapobiegania wystąpienia nowotworów

15. Pierwsza pomoc – krwawienie z nosa, skaleczenie.

Cele
- zapoznanie ze sposobem udzielania pierwszej pomocy w przypadku krwawienia z nosa, skaleczenia
Formy realizacji
- pokaz pierwszej pomocy – skaleczenie, krwawienie z nosa
Osiągnięcia ucznia
- zna sposoby udzielania pierwszej pomocy w przypadku krwawienia z nosa, skaleczenia

16. Gruźlica – niebezpieczna choroba.

Cele
- ukazanie niebezpieczeństwa wystąpienia tej choroby
- poznanie aspektu rozprzestrzeniania się tej choroby i celowości stosowania szczepienie ochronnego
Formy realizacji
- dyskusja dydaktyczna na temat niebezpieczeństwa jakie niesie choroba gruźlica, wykonywanie plakatów
Osiągnięcia ucznia
- zna skutki wystąpienia tej choroby
- rozumie pozytywne znaczenia szczepienia ochronnego

17. Negatywny wpływ palenia papierosów na organizm człowieka.

Cele
- zapoznanie z negatywnym wpływem palenia papierosów na organizm człowieka
- zapoznanie z substancjami uzależniającymi i nowotworowymi znajdującymi się w dymie z papierosów
Formy realizacji
- praca z tekstem źródłowym, wykonywanie plakatów i pogadanek, plansze dydaktyczne
Osiągnięcia ucznia
- uczeń zna szkodliwy wpływ dymu z papierosów na organizm człowieka
- wie jakie związki znajdują się w papierosach i jak negatywnie wpływają na organizm człowieka

18. Pierwsza pomoc – sztuczne oddychanie, masaż serca.

Cele
- praktyczne zaprezentowanie udzielania pomocy - sztuczne oddychanie, masaż serca
Formy realizacji
- pokaz pierwszej pomocy przy użyciu fantoma
Osiągnięcia ucznia
- zna sposób udzielania pierwszej pomocy – sztuczne oddychanie, masaż serca

19. Odporność organizmu a szczepienia ochronne.

Cele
- zapoznanie z zagadnieniem odporności a szczepienia ochronne
Formy realizacji
- dyskusja dydaktyczna – szczepienia ochronne, ich cel
- wyjaśnienie co to jest odporność organizmy i jej rodzaje (wrodzona, nabyta)
Osiągnięcia ucznia
- zna celowość wykonywania szczepień ochronnych w zapobieganiu ciężkim chorobą


20. AIDS, co to za choroba, profilaktyka przeciw wirusowi HIV.

Cele
- ukazanie celu profilaktyki przeciwko wirusowi HIV
- przedstawienie konsekwencji zachorowania na AIDS
Formy realizacji
- burza mózgów – HIV a AIDS; pogadanka zakończona wykonaniem plakatów informacyjnych
Osiągnięcia ucznia
- zna celu profilaktyki przeciwko wirusowi HIV
- zna konsekwencji zachorowania na AIDS

21. Cukrzyca, jako przykład niewłaściwego działania układu hormonalnego.

Cele
- przybliżenie cukrzycy , jej rodzaju jako jednej z chorób nurtujących społeczeństwo w dzisiejszych czasach
Formy realizacji
- pogadanka
- praca w grupach - na podstawie poznanych informacji o cukrzycy uczniowie usystematyzują wiadomości
Osiągnięcia ucznia
- uczeń zna rodzaje cukrzycy
- wie jak postępować w przypadku zachorowania na cukrzycę

22. Słuch, negatywny wpływ hałasu.

Cele
- ukazanie wpływu hałasu na funkcjonowanie słuchu człowieka
Formy realizacji
- dyskusja dydaktyczna
-praca z tekstem źródłowym
Osiągnięcia ucznia
- zna negatywny wpływ hałasu na funkcjonowanie słuchu człowieka


23. Choroby przenoszone drogą płciową.

Cele
- zapoznanie z chorobami przenoszonymi drogą płciową i ich negatywnych skutkach
Formy realizacji
- pogadanka
- praca w grupach - na podstawie poznanych informacji dotyczących chorób przenoszonych drogą płciową uczniowie usystematyzują wiadomości
Osiągnięcia ucznia
- zna negatywne skutki występowania chorób przenoszonych drogą płciową

24. Rola kwasu foliowego w profilaktyce tworzenia cewy nerwowej.

Cele
- ukazanie roli kwasu foliowego w profilaktyce tworzenia się cewy nerwowej u płodu
Formy realizacji
- objaśnienie roli kwasu foliowego w zapobieganiu złego wytworzenia cewy nerwowej u płodu
Osiągnięcia ucznia
- zna negatywny wpływ na płód człowieka jaki ma niedobór kwasu foliowego w diecie kobiety w ciąży

25. Uzależnienia.

Cele
- co to są uzależnienia, jakie mamy ich rodzaje
Formy realizacji
- pogadanka kończąca się wykonaniem plakatów dotyczących rodzaju uzależnień
Osiągnięcia ucznia
- zna rodzaje uzależnień człowieka


Przedstawione treści realizowane będą podczas zajęć biologii i lekcji wychowawczych w trakcie 3 – letniego cyklu kształcenia. Zajęcia prowadzone będą w formie pogadanek z wykorzystaniem aktywizujących metod pracy.
Dodatkowo każda klasa będzie prezentowała swoje zagadnie edukacji prozdrowotnej w formie plakatów, artykułów na gazetce szkolnej przez wyznaczony okres czasu. (np. 1 tydzień/miesiąc).

Zagadnienia dla klas:
Klasy I
• Higiena wieku dojrzewania – „Jak dbać o skórę”.
• „Twój piękny uśmiech”.
• „Sprawność dla zdrowia i zdrowy styl życia”.
• Choroby wywołane przez pasożyty.
Klasy II
• Zapobieganie chorobą zakaźnym: WZW-TYP „A”, „B”, „C”, świnka, różyczka, ospa.
• Walka z Rakiem.
• Profilaktyka tworzenia cewy nerwowej.
• Cukrzyca.
• Pierwsza pomoc: złamania, zwichnięcia, krwotok z nosa.
Klasy III
• Palenie papierosów szkodzi zdrowiu Twojemu i Twoich bliskich.
• Alkoholizm.
• Profilaktyka przeciw wirusowi HIV wywołującemu chorobę AIDS.
• Narkomania – uzależnienia.

W ramach programu obchodzone są ważne wydarzenia. Realizacja ich przebiega następująco w poszczególnych miesiącach:

Wrzesień
Higiena wieku dojrzewania – „Jak dbać o skórę” - uczniowie klasy I gimnazjum.

Październik
„Twój piękny uśmiech” - uczniowie klasy I i II gimnazjum.

Listopad
14 listopad – Światowy Dzień Chorych na Cukrzycę – wszystkie klasy.
3–ci czwartek listopada – Światowy Dzień bez Papierosa – wszystkie klasy.

Grudzień
1 grudnia „Światowy Dzień Walki z AIDS” – wszystkie klasy.
1 - 10 grudnia – Dni Walki z Gruźlicą - uczniowie z kalendarza szczepień (II klasa).

Styczeń
Profilaktyka przeciw HIV/AIDS – klasy I II.

Marzec
Dni Walki z Gruźlicą – wszyscy uczniowie.

Kwiecień
7 kwiecień – Światowy Dzień Zdrowia – wszyscy uczniowie.
Miesiące KWIECIEŃ – MAJ - Światowy Dzień Zdrowia „Sprawność dla zdrowia i zdrowy styl życia”.

Maj
WZW – TYP „B” – klasa II.
31 maj Światowym Dniem bez Papierosa – wszyscy uczniowie.

Czerwiec
26 czerwiec Światowym Dniem Walki z Narkomanią – życie bez nałogu.
Dni Walki z Rakiem.

6. Przewidywane osiągnięcia
Uczeń:
• Zna przepisy bhp,
• Wie jak dbać o higienę ciała, oraz piękne zęby,
• Rozumie, co to są choroby cywilizacyjne, społeczne, genetyczne, zakaźne, pasożytnicze i jak się przed nimi chronić,
• Zna negatywny wpływ alkoholu, narkotyków i palenia papierosów na zdrowie człowieka,
• Zna zasady udzielania pierwszej pomocy,
• Wie, czym jest zdrowe odżywianie,
• Wie kiedy obchodzimy ważne dni związane z profilaktyką prozdrowotną,
• Rozumie terminy zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne.

7. Ewaluacja
Ewaluacja programu będzie przebiegać na bieżąco w trakcie realizacji programu i w zależności od potrzeb zgłaszanych przez uczniów. Będzie dokonywana na zajęciach poprzez obserwację pracy uczniów i ich zaangażowanie, twórcze myślenie, organizację oraz planowanie pracy. Uczniowie będą też mieli okazję wypowiedzieć się w anonimowej ankiecie na zakończenie półrocznej pracy i na jej podstawie nastąpi modyfikacja programu ze względu na ich zainteresowania.

8. Literatura

• Edukacja Prozdrowotna, J. Gromadzka – Ostrowska, D. Włodarek, Z Toeplitz, SGGW, Warszawa 2003, wyd. 1.
• Edukacja Zdrowotna, pedagogika wobec współczesności, E. Syrek, K. Borzucka – Sitkiewicz, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, rok wydania 2009r, wyd. 1.
• Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna, Katarzyna Borzucka – Sitkiewicz, Kraków 2006r, wyd. 1.
• Edukacja prozdrowotna, K. Zajączkowski, wydawnictwo Jedność, 2001r.