Bibliotekarz zawód o wielu obliczach - referat na sesji popularnonaukowej

SESJA POPULARNONAUKOWA
„Misja biblioteki szkolnej w XXI wieku
czyli jak podnieść popularność biblioteki szkolnej w nowoczesnym świecie.”
24 listopad 2011

REFERAT P.T.: „BIBLIOTEKARZ ZAWÓD O WIELU OBLICZACH

Przypuszczam, że większość tu obecnych należy do pokoleń, które podobnie jak moje pokolenie- samodzielnej bez szczególnej zachęty odwiedzało biblioteki. Wtedy młodzi ludzie nie będący nawet takimi molami książkowymi ja my- korzystali z bibliotek i sięgali po książki znajdując drogę do biblioteki bez przyciągania chwytami marketingowymi czy kolorową reklamą. Wtedy istotne było aby biblioteka była i to wystarczyło. Teraz już nie.

Współczesny młody czytelnik wymaga. On ma postawę konsumpcyjną, jemu trzeba ZAREKLAMOWAĆ , podać tak, aby zechciał wejść do biblioteki, zaproponować takim trickiem aby zechciał przeczytać w książce, a nie „wrzucić w google” i wydrukować nie czytając nawet. A to wszystko trzeba stopniowo i sposobem. To nie my, którzy kochaliśmy ten zapach pożółkłych książek, półmrok wielkich sal pełnych starych foliałów. Młodym czytelnikom trzeba podać nowość, świeżość, szybko łatwo i przyjemnie- aby nie tracili za dużo czasu.
A do tego potrzebny jest bibliotekarz uniwersalny- czyli bibliotekarz, który nie tylko potrafi wybrać właściwą książkę i podać czytelnikowi, ale taki, który potrafi mu pokazać jak znaleźć to co właściwe w Internecie, pokazać, że Internet to nie tylko n-k fb i google, a komputer to nie tylko Internet i gry, że w książce można znaleźć coś innego niż w necie, co też się przyda. Aby czytelnik to zaakceptował- musi nas postrzegać jako wiedzącego więcej o komputerze niż on sam. Musimy uzyskać pozycję autorytetu wśród nowoczesnej młodzieży. Więc bibliotekarz XXI jest tak naprawdę zawodem o wielu obliczach.
Jest stricte bibliotekarzem, jest informatykiem, administratorem strony www, administratorem pracowni multimedialnej, fachowcem edukacji filmowej, fotografem, plastykiem animatorem kultury, organizatorem wycieczek, instruktorem teatralnym, itp itd.

Przejdę do konkretów, czyli jak w temacie sesji propozycji działań zmierzających do popularyzacji biblioteki
Spróbuje tą moja wizje usystematyzować:
Slajd2
Specyfikę pracy z współczesnym młodym czytelnikiem można podzielić na 3 zasadnicze aspekty
- Różnorodne formy dokumentów.
- Uniwersalność bibliotekarza.
- Różnorodność oferty bibliotecznej.
Slajd 3
- Różnorodne formy dokumentów.
Umożliwienie młodemu czytelnikowi dostępu nie tylko do książki ale do czasopism, filmu, płyty CD, wydruków komputerowych, audio-book’ów, e-book’ów.
Slajd 4
- Uniwersalność bibliotekarza.
Aby przyciągnąć do biblioteki młodzież- bibliotekarz musi być postrzegany jako autorytet- ktoś kto zna się na „przedmiocie” lubianym przez młodzież czyli powinien znać się na:
Informatyce
Administrowaniu pracowni multimedialnej
Edukacji filmowej
Organizacji wycieczek
Sztuce (plastyce, fotografii, teatrze, muzyce itp.)
Organizacji imprez (koncertów, przedstawień, konkursów, akademii, akcji charytatywnych itp.

Slajd 5
Różnorodność oferty bibliotecznej
- dokumenty podstawowe narzędzie biblioteczne- książkowy i nie książkowy
- komputer
- film
- sztuka
- imprezy
- wycieczki
- wystawy
- konkursy
- kluby zainteresowań
- sport

Skupię się na tych działaniach, które wykonuję osobiście i które odniosły zamierzony skutek.
Chciałabym aby przedstawienie przykładów posłużyło jako źródło inspiracji do państwa własnych pomysłów. Te działania faktycznie przyciągnęły młodzież do biblioteki i w efekcie do książki.

Slajd 6
1. Komputer
Oczywiście magiczne słowo, które uczniów przyciąga. Szczęśliwie udało się i mamy pracownię multimedialną, chociaż pamiętam bardzo niedawne czasy kiedy tej pracowni nie było, kiedy komputer dla uczniów w bibliotekach nie był tak powszechny. Chciałam zachęcić konserwatystów, bibliotekarzy, którzy pracowali przez kilkanaście lat bez komputerów i uważają, że nie jest on niezbędny w bibliotece, którzy obawiają się nowości, lub nieokiełznania uczniów w takiej pracowni. Naprawdę warto. Korzyści jest wiele pomijając korzyści merytoryczne, przyczyniają się do popularyzacji biblioteki, do wzrostu naszej pozycji w oczach młodzieży. Oczywiście aby to działało tak jak powinno- nie zostawiajmy uczniów samopas, tylko aktywnie nadzorujmy i asystujmy przy pracy a nawet zabawie uczniów komputerami jednocześnie utrzymując dyscyplinę. A w tym celu wystarczy używać regulaminu, sprawdzać historię przeglądania stron, kontrolować zapisy w zeszycie odwiedzin i uświadamiać uczniów, że wiemy co próbowali zrobić lub na jakie strony zaglądali. Dając uczniom do zrozumienia,że jednak wiemy więcej od nich w dziedzinie informatyki.

Slajd 7
2. Film
Organizowanie warsztatów filmowych, które mają na celu nie wyłącznie przyciągnięcie uczniów, ale wpływanie edukacyjnie i terapeutycznie na młodego widza.
konkretnie edukacja medialna, to moje najnowsze narzędzie, ponieważ niedawno otrzymałam do biblioteki piękny telewizor odtwarzający wszelkie typy nośników i formatów zapisu. Jestem na świeżo po zajęciach i wrażeniach- jak bardzo to działa na młodzież.

Slajd 8
Atuty biblioteki w edukacji filmowej
o możliwość pracy z małymi grupkami nie całą klasą- co daje lepsze efekty podczas pracy z filmem czyli dyskusji analizowaniu zadań itp.
o Elastyczność czasowa- mogę dostosować projekcje filmu do wybranej grupy uczniów.
o Elastyczność lokalowa- nie musze dostosowywać się do tego kiedy akurat sala z telewizorem jest wolna.
o Możliwość pokazania uczniom innych filmów niż te puszczane na lekcjach (najczęściej lektur lub profilaktycznych filmów) oraz takich filmów, których nie zobaczą w kinie ani nie wypożyczą w wypożyczalni- tzw. kina ambitnego, dokumentalnego a także fabularnego ale spoza lektur.

Slajd 9
3. Sztuka
Warsztaty teatralne, muzyczne, fotografia, sztuki plastyczne, czyli to wszystko, w czym ludzie (dzieci, młodzież i dorośli) realizują swoje hobby, a zarazem to wszystko czego w szkole ponadgimnazjalnej już nie ma na lekcjach, a co młodzież uwielbia realizować, prezentować i na co często w domu nie ma czasów, warunków lub motywacji.
Fotografią i rysunkiem fascynuję się osobiście i nieskromnie wprawdzie, ale uważam,ze potrafię w tej dziedzinie dać uczniom jakieś wskazówki i popracować z nimi w tym kierunku. Słuchu nie mam zupełnie i śpiewać nie potrafię,ale to wcale nie znaczy,że nie mogę w tej dziedzinie działać. Młodzi są wdzięczni i chętni do działania jeśli zorganizuje im się możliwości, miejsce na próby, możliwość występu i asystowanie w próbach, które spokojnie możemy nadzorować, być reżyserem muzycznym takiej próby nawet nie mając słuchu. Nie nauczę ich zaśpiewać czy zagrać, ale podpowiadam im z pozycji słuchacza np, że solistka jest zagłuszana przez instrumenty, kontroluję kolejność śpiewania poszczególnych uczniów.
Warsztaty i występy teatralne. Początkowo organizowałam uczniom profesjonalnego instruktora, z czasem sama nauczyłam się jak młodzież poprowadzić, aby mieli pozytywne efekty w występach scenicznych. Wszystko to przyciąga do biblioteki i kończy się na książce, a często i od książki się zaczyna- kiedy młodzież opracowuje scenariusze czy wiersze do występów, kiedy czyta książki fachowe dotyczące swego hobby.

Slajd 10
4. Imprezy.
o Spotkania poetyckie
o Obchody święta ksiązki i święta biblioteki uroczystości szkolnych.
o Koncerty.
o Przedstawienia teatralne.
o Akademie.
o Akcje charytatywne.

Slajd 11

a) Spotkania poetyckie.
Organizuję w formie kawiarenki artystycznej – dla rodziców i nauczycieli. W formie dosłownie kawiarenki, gdzie uczestnicy siedzą przy stolikach, piją kawę i w otoczeniu płonących świec młodzież recytuje wiersze, śpiewa, czyta fragmenty literatury.

Slajd 12
b) Obchody święta biblioteki i dnia książki.
Na pewno każdy ma swoje sposoby, ale myślę,że jak podzielimy się nimi to może coś się komuś przyda. Podzielę się moimi pomysłami na obchody. Oczywiście tradycyjne, czyli świąteczne udekorowanie biblioteki, konkursy czytelnicze, czy plastyczne o tematyce bibliotecznej, strzałki z zabawnymi cytatami prowadzące do biblioteki czy słodkie poczęstunki. Z takich, myślę moich autorskich, to organizacja koncertów dla młodzieży- z muzyką lubianą przez młodzież. Na koncertach występują wykonawcy młodzieżowi, najpierw nasi uczniowie z własnej szkoły, ostatnio w ramach współpracy międzyszkolnej z innych szkół. Imprezy, na których prezentujemy skecze kabaretowe dotyczące bibliotek, konkursy karaoke, czytelnicze turnieje na żywo, imprezy, na których publiczność bawi sie razem z występującymi.

Slajd 13
c) Akcje charytatywne.
W ramach akcji organizujemy klasyczne zbiórki darów rzeczowych czy finansowych, a także koncerty charytatywne. Zbieranie datków w zamian za cegiełki w postaci zakładek do książek. Kiermasz książek

Slajd 14
5. Wycieczki –
Atutem biblioteki jest fakt, że na wycieczkę można zebrać uczniów z całej szkoły nie musi być to cała konkretna klasa. Co z jednej strony umożliwia- niełatwe zebranie odpowiednio dużej grupy chętnych do płacenia uczniów, a z drugiej strony jest świetna integracja między klasowa szczególnie dla pierwszoklasistów.
Slajd 15
Slajd 16
Slajd 18
6. Wystawy.
Uważam, że to jedne z łatwiejszych sposobów ponieważ nie potrzebujemy do jej organizacji udziału uczniów, ani zasadniczo niczyjej pomocy. Jedyne zadanie zgromadzenie lub pożyczenie eksponatów. A poprzez przyciągniecie widza na wystawę przyciągamy również potencjalnego czytelnika. Jeśli uczniowie są chętni można ich oczywiście zaangażować we współtworzenie wystawy (przynoszenie eksponatów).

Ponieważ uczniowie, szczególnie jak są przyprowadzeni przez nauczyciela na obowiązkowe oglądanie wystawy, często omiatają ja wzrokiem praktycznie w biegu, nie zwracając uwagi co na niej tak faktycznie jest. Wymyśliłam funkcję kustosza bibliotecznego muzeum- ucznia, który prezentuje wystawę omawiając poszczególne jej eksponaty i przeprowadzającego quiz sprawdzający czy widzowie uważnie słuchali i oglądali wystawę.

Slajd 19,20

7. Konkursy.
Jeden z popularniejszych sposobów reklamy biblioteki, ale bardzo skuteczny.
- są lubiane przez uczniów
- umożliwiają wygranie nagrody
- zachęcają do czytania książek o tematyce konkursu
- umożliwiają prezentację swoich umiejętności, zdolności, talentu

Szczególnie kiedy zachęcam uczniów zainteresowanych udziałem w konkursie aby zwiększyli swoje szanse wygranej i przyszli przed konkursem przeczytać materiały, na podstawie których są ułożone pytania konkursowe.

Slajd 21
8. Kółko biblioteczne. Moja kolejna ulubiona forma przyciągania uczniów i w zasadzie zawierająca większość pozostałych. Prowadzę od lat Klub Aktywnej Młodzieży, który rozpoczynał swoja działalność jako typowe kółko biblioteczne i z czasem przekształcił się klub zainteresowań, który jest podzielony na kilka sekcji zainteresowań. W ramach tych sekcji każdy uczeń znajduje coś co chce robić- a robi to właśnie w bibliotece. Jest sekcja typowo biblioteczna, gdzie uczniowie pomagają w pracach bibliotecznych, ale również w pracach organizacyjno- technicznych rożnych przedsięwzięć, sekcja artystyczna, teatralna , filmowa etc. W ramach zajęć klubu organizujemy przedstawienia, występy, akademie, wystawy, wycieczki. Program zajęć i forma kółka co roku trochę ewaluuje. Powiem szczerze, ze zaczynając prace w szkole zawodowej nie wierzyłam, że uda mi się stworzyć takie kółko biblioteczne. Z całą stanowczością stwierdzam, że nieprawdą jest panująca opinia, iż młodzież nie chce pracować poza lekcjami, a kółko biblioteczne współczesnej młodzieży nie zainteresuje.
Działania w ramach klubów przy bibliotecznych
a) organizacja imprez i akcji szkolnych oraz pozaszkolnych
b) tworzenie gazetek ściennych (w gablotach)
c) redagowanie i drukowanie gazetki szkolnej „Od Nas dla Was”
d) prowadzenie kroniki szkolnej
e) prace bibliotekarskie
f) zajęcia teatralne:
g) zajęcia taneczne
h) rozwijanie zainteresowań artystycznych (np. fotograficznych, plastycznych, muzycznych)
i) uczestnictwo w wycieczkach rekreacyjnych, krajoznawczych, dydaktycznych

Slajd 22

Slajd 23
Sport.
Na koniec najbardziej nietypowa forma działań w ramach przyciągania do biblioteki, czyli sport. Pewnie państwo są zaskoczeni, ale temat referatu brzmi: bibliotekarz zawód o wielu obliczach.
A właśnie sportowcy, uczniowie zorientowani na sport- najczęściej nie przepadają za spokojem jaki panuje z założenia w bibliotece, nie mają cierpliwości da książki. Kiedyś zrobiłam eksperyment, zresztą za namowa uczniów i zorganizowałam sekcję sportową, dziedziną była konkretnie jazda konna , miałam wówczas możliwość załatwienia uczniom jazd za pracę i osobiście mogłam prowadzić zajęcia praktyczne z jeździectwa oraz hodowli. Sekcja wspaniale prosperowała i oczywiście uczniowie oprócz zajęć praktycznych odbywali w bibliotece zajęcia teoretyczne i czytali książki o sporcie.

Slajd 24
Mam nadzieję, że komuś przyda się choć jeden z moich pomysłów. Dziękuję za uwagę i zapraszam kolejnego prelegenta.