Konspekt do lekcji historii i społeczeństwa w kl. VI

KONSPEKT DO LEKCJI HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W KL. VI

DZIAŁ: MIĘDZY DEMOKRACJĄ A DYKTATURĄ.

TEMAT: POWSTANIE WARSZAWSKIE.

CELE OGÓLNE: Przekazanie uczniom wiedzy na temat Powstania Warszawskiego.

CELE OPERACYJNE:
UCZEŃ:
-wymienia przyczyny wybuchu Powstania Warszawskiego,
-pamięta, kiedy wybuchło powstanie ?
-wyjaśnia, co to jest godzina „W” ?
-pamięta, jak długo trwało powstanie ?
-wskazuje przyczyny jego upadku,
-opowiada o znaczeniu powstania dla mieszkańców stolicy,
- wymienia komendantów AK,
- wskazuje dzielnice objęte powstaniem,
- opowiada, jak żyła ludność w czasie walk ?

METODY PRACY:

- praca z tekstem
- praca z mapą
- elementy burzy mózgów
- analizowanie ilustracji

FORMY PRACY:
- praca indywidualna i zbiorowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

- podręcznik: Grzegorz Wojciechowski, „Historia i społeczeństwo kl. VI. Człowiek i jego cywilizacja”, mapa, ilustracje, tekst piosenki „Warszawskie dzieci”, atlas historyczny.


TOK LEKCJI:

CZYNNOŚCI ORGANIZACYJNE

NAUCZYCIEL: Powitanie i sprawdzenie listy obecności.

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI

NAUCZYCIEL: Kiedy wybuchła II wojna światowa ?
Które państwo zostało jako pierwsze zaatakowane ?

UCZNIOWIE: 1.09.1939 r. Niemcy zaatakowały Polskę bez wypowiedzenia wojny.

NAUCZYCIEL: Jak wyglądała okupacja niemiecka w Polsce ?

UCZNIOWIE: Opowiadają o różnych formach prześladowania Polaków i Żydów.

NAUCZYCIEL: Po zajęciu Polski, na kogo Niemcy skierowali swoją agresję ?

UCZNIOWIE: Na Danię, Norwegię, Belgię, Holandię, Jugosławię, Grecję i Francję.

NAUCZYCIEL: Czy udało się zająć Niemcom W. Brytanię ?

UCZNIOWIE: Niemcy nie zajęli Anglii dzięki zaciętej i bohaterskiej obronie m.in. polskich lotników.

NAUCZYCIEL: Kiedy Niemcy zaatakowali ZSRR ?

UCZNIOWIE: W 1941 r.

NAUCZYCIEL: Co utworzył W. Sikorski na emigracji ?

UCZNIOWIE: We Francji powstał rząd na czele z W. Sikorskim, który rozpoczął tworzenie armii polskiej.

NAUCZYCIEL: Co wiecie o Katyniu ?

UCZNIOWIE: W Katyniu władze stalinowskie wymordowały polskich oficerów, inteligencję – jeńców wojennych.

NAUCZYCIEL: Gdzie jeszcze walczyli Polacy w czasie II wojny światowej ?

UCZNIOWIE: Walczyli w Narwiku, Tobruku, Monte Cassino.

NAUCZYCIEL: Kiedy zakończyła się II wojna św. i w jakich okolicznościach ?

UCZNIOWIE: 8.05.1945 r. zdobyciem Berlina.

NAUCZYCIEL: Proszę zapisać temat dzisiejszej lekcji.

TEMAT: POWSTANIE WARSZAWSKIE.

UCZNIOWIE: Zapisują.

WPROWADZENIE

NAUCZYCIEL: W 1942 r. rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych,
g. W. Sikorskiego powstała Armia Krajowa.
Rozwiązana została w styczniu 1945 r.
Głównym zadaniem AK było – prowadzenie zbrojnego oporu przeciwko okupantowi hitlerowskiemu i przygotowanie do mającego wybuchnąć w odpowiedniej chwili powstania w całym kraju. W wolnej Polsce utworzenie niepodległego rządu.

REALIZACJA TEMATU

NAUCZYCIEL: Proszę przeczytać tekst z podręcznika s. 147, „ Niemcy...”.

UCZNIOWIE: Czytają.

NAUCZYCIEL: W jaki sposób przeciwstawiano się rządom okupantów ?

UCZNIOWIE: Walczono z bronią w ręku i innymi sposobami. Na dużą skalę rozwinięto tajne nauczanie. W konspiracji odbywały się też przedstawienia i koncerty. Gazety i książki Polacy wydawali w tajnych drukarniach. Ratowano polskie zabytki przed zniszczeniem i rabunkiem.
Ukryty został obraz Jana Matejki „ Bitwa pod Grunwaldem”.

NAUCZYCIEL: Armia Krajowa zaopatrywała się w broń – w czasie akcji zbrojnych, z własnej produkcji, ( karabin maszynowy „Błyskawica”, samochód pancerny „ Kubuś” ) i ze zrzutów alianckich.
Komendantami AK byli: g. Stefan Rowecki „Grot”, g. Tadeusz Komorowski „Bór” i g. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”.

Przyczyny wybuchu Powstania Warszawskiego:

Plan „ Burza” – zakładał wzmożenie akcji dywersyjnej i zorganizowanie powstania w końcowej fazie okupacji niemieckiej, kiedy Niemcy będą wycofywały się ze wschodu pod naporem Sowietów i zanim ZSRR wkroczy na ziemie polskie.

22 lipca 1944 – radio Moskwa informuje o powstaniu PKWN.
Stalin zawarł umowę z PKWN:
- zezwalała ona na organizowanie administracji na zachód od tzw. Linii Curzona. Odcinała ona od Polski 1/3 jej przedwojennego terytorium: Galicję z Lwowem, Polesie i Wileńszczyznę.
Sowieci wezwali ludność Warszawy do walki przeciwko Niemcom.

Od 22 lipca – trwała ewakuacja niemieckiej administracji i części sił policyjnych.
27 lipca – Niemcy opanowali panikę. Do miasta wkroczyły oddziały policji i SS.

W końcu lipca – wojska I Frontu Białoruskiego marszałka Konstantego Rokossowskiego dotarły na przedpola Warszawy. I Armia Wojska Polskiego g. Zygmunta Berlinga zbliżała się do Puław.

W Warszawie Niemcy przygotowywali się do obrony miasta.

Dowództwo AK postanawia włączyć Warszawę w plan „ Burza” – uderzyć na Niemców i uwolnić miasto zanim wkroczą wojska radzieckie.

31 lipca 1944 – g. „ Bór” Komorowski daje rozkaz akcji zbrojnej w Warszawie !

Godzina „ W” – 1 sierpnia 1944 godz. 17.00.
Zaszyfrowany rozkaz dociera do łączników następnego dnia rano.
Brakuje czasu na wydobycie broni i dotarcie na miejsce zbiórki.

Jednostki polskie: - ok. 48 tys. żołnierzy.

Siły niemieckie: - ok. 25 tys., bardzo dobrze uzbrojonych żołnierzy.

W godzinie „W” uzbrojonych powstańców było ok. 3 500 tys.

Dzielnice objęte powstaniem - 7 obwodów :
- Śródmieście, Mokotów, Żoliborz, Wola, Ochota, Praga, obwód „ Obroża”- mający w zasięgu powiat warszawski i samodzielny rejon „ Okęcie”.

Zajęte przez powstańców punkty miasta: najwyższy budynek w mieście „ Prudential”, gmach Sądu Apelacyjnego, Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, Pocztę Główną, Elektrownię na Powiślu, całe Stare Miasto ( Arsenał, Pałac Mostowskich ), obóz koncentracyjny Gęsiówka.

Niemcy przystępują do kontrataku. Dzielą miasto na dzielnice nie mające ze sobą kontaktu.
Zrzucają bomby zapalne. Niszczą wszystko co znajduje się na ich drodze, mordują jeńców
i ludność cywilną.
Padają Wola i Ochota. Ewakuacja powstańców następuje kanałami. Stare Miasto atakują Niemcy z trzech stron.

Życie w powstaniu: W opanowanych przez powstańców dzielnicach wydawana jest prasa, funkcjonują organizacje państwowe, działa powstańcze radio „Błyskawica”.
Ludność buduje barykady, pomaga powstańcom. Brakuje żywności , wody i elektryczności.
Samoloty brytyjskie i polskie dokonują zrzutów zaopatrzenia ( broni, amunicji, żywności ).
Do walki przystępuje młodzież i dzieci, ważną rolę odegrali harcerze z Szarych Szeregów.
Byli łącznikami, roznosili pocztę, wysyłano ich do zadań specjalnych.

NAUCZYCIEL: Rozdaje teksty piosenki, „Warszawskie dzieci...”. Proszę przeczytać i spróbować zaśpiewać piosenkę żołnierską.

UCZNIOWIE: Śpiewają.

NAUCZYCIEL: 2.X.1944 r. po 63 dniach zaciętych walk powstanie upada.
Niemcy wysiedlają ludność Warszawy, a miasto zostaje zburzone.
Po stronie polskiej – ok. 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych żołnierzy.
ok. 120 – 150 tys. ofiar ludności cywilnej.

Po stronie niemieckiej – ok. 10 tys. zabitych i ok. 15 tys. rannych.

Warszawa leżała w gruzach. Rozkazem H. Himmlera miała być zrównana z ziemią.

NAUCZYCIEL: Proszę zanalizować mapę Powstania Warszawskiego.

UCZNIOWIE: Analizują.

NAUCZYCIEL: Czy powstanie miało sens ?

UCZNIOWIE: Wyrażają swoje zdanie.

NAUCZYCIEL: W Warszawie znajduje się Muzeum Powstania Warszawskiego, przy ul. Przyokopowej 28.
Pomnik „ Małego Powstańca”, przy Podwalu koło murów miejskich.

NAUCZYCIEL: Proszę utrwalić wiadomości z lekcji. Dziękuję.


OPRACOWAŁA
Marzena Lorkowska