"Mali ekolodzy" - program własny

PUBLICZNE PRZEDSZKOLE NR 5 IM. WANDY CHOTOMSKIEJ
W KOZIENICACH


PROGRAM WŁASNY
„MALI EKOLODZY”

PROGRAM OPRACOWAŁA: mgr Monika Pyc


SPIS TREŚCI


• WSTĘP
• CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
• CELE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
• FORMY I METODY PRACY
• ETAPY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ
• EWALUACJA PROGRAMU
• LITERATURA

„Dzieci są kwiatami , które
oświecamy , ale to one same rozkwitają
pełnią swojej wolności i piękna”
Sebastian Stec

Wstęp
Wszyscy pragniemy zieleni łąk, czystego powietrza, zapachu lasów, świergotu ptaków, słowem odpoczynku na łonie przyrody. Jednocześnie jednak, to my – ludzie jesteśmy największymi niszczycielami przyrody. W dobie gwałtownych zmian i szybkiego rozwoju cywilizacji coraz większego znaczenia nabierają pojęcia: ekologia, edukacja ekologiczna, ochrona środowiska. Człowiek już od zarania dziejów korzystając z naturalnych bogactw ziemi, wyrządził jej wiele krzywd, które stanowią poważne zagrożenia równowagi biologicznej. Problem ten dotyczy wszystkich mieszkańców naszej ziemi. Z dnia na dzień zatruwamy atmosferę, zanieczyszczamy gleby, wody, a przecież dzięki temu niszczymy samych siebie. Powinniśmy walczyć z tymi procesami, które powodują zachwianie tej równowagi biologicznej. Współczesny człowiek zatem, chcąc zdrowo żyć i cieszyć się pięknem przyrody powinien pogłębiać swoja wiedzę ekologiczną i dbać o środowisko już od najmłodszych lat. Przyroda od wczesnego dzieciństwa jest najbliższa i najbardziej dostępna dziecku, powinna więc stanowić źródło jego przeżyć i wiedzy. Już w wieku przedszkolnym należy ukazywać dzieciom piękno otaczającego świata. Należy uświadamiać, że zasoby przyrody, takie jak: gleba, woda, las stanowią organicznie powiązaną całość, że każdy owad, płaz, gad czy nawet grzyb trujący ma swoją rację bytu w przyrodzie i bez potrzeby nie wolno go niszczyć. Edukacja ekologiczna dzieci, już od najmłodszych lat ich życia jest podstawą i warunkiem do racjonalnego postępowania w duchu szacunku do przyrody i jej ochrony tu i teraz i w przyszłości. Mogą oni stać się pełnowartościowymi partnerami dorosłych. Są bowiem bacznymi obserwatorami tego wszystkiego, co się wokół nich dzieje. Edukacja z zakresu ochrony i kształtowania środowiska człowieka powinna więc stanowić składową część działalności opiekuńczo – rozwojowo – wychowawczo – dydaktycznej nauczyciela i rodziców.

I Charakterystyka programu – „Mali ekolodzy”
Program „Mali ekolodzy” przeznaczony jest do realizacji w grupie dzieci 4, 5, 6-letnich i został opracowany w oparciu o Podstawę Programową Wychowania Przedszkolnego . Myślą przewodnią oraz podstawą doboru i układu treści było poznawanie ekologicznych aspektów własnego domu, przedszkola i najbliższego otoczenia, samodzielne zdobywanie wiedzy przyrodniczej poprzez rozwiązywanie problemów, dokonywanie bezpośrednich obserwacji i przeprowadzanie eksperymentów. Prowadzi to do rozwoju zainteresowań przyrodniczych (środowiskowych) dzieci, motywowania ich do działania oraz kształtowania postaw i umiejętności badawczych w stosunku do przyrody. Zajęcia w terenie to szczególnie wartościowe formy patrzenia, słuchania, mówienia i myślenia. Zbliżają one dzieci do natury, przy czym dzieci poznają praktyczną wiedzę, doświadczają emocji, radości i zaspokajają swą ciekawość.
Opracowany program realizowany będzie w ciągu całego roku przedszkolnego w toku zabaw i zajęć. Pragnę włączyć rodziców do współpracy z przedszkolem poprzez zaangażowanie ich do realizacji niniejszego programu.
Realizacja programu ma pomóc w kształtowaniu u dzieci umiejętności, postaw i zachowań mających na celu zrozumienie świata przyrody oraz problemu środowiska. Poprzez jego realizację dziecko zdobędzie umiejętności:
- obserwowania i opisywania składników środowiska i współzależności między nimi,
- projektowania działań mających na celu właściwe korzystanie z zasobów przyrody oraz poprawę stanu najbliższego środowiska,
- przeprowadzania i prezentowania prac badawczych,
- podejmowania decyzji i działań na rzecz środowiska naturalnego, w tym aktywnego uczestnictwa w akcjach sprzątania świata,
- wynikające z uczestnictwa w konkursach przyrodniczych, ekologicznych, organizowanych przez placówki oświatowe i inne.
Efektem realizacji programu powinno być ukształtowanie takiej jednostki, która nie będzie bezmyślna, samolubna i konsumpcyjna wobec przyrody i jej zagrożeń.

II CELE PROGRAMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W PRZEDSZKOLU

Edukacja dzieci przedszkolnych z zakresu ochrony i kształtowania środowiska człowieka to świadomie zamierzona (celowa, planowana, systematyczna i stopniowa) działalność nauczyciela względem dzieci i przy ich aktywnym udziale.

CELE OGÓLNE PROGRAMU:
• Poznanie motywów i sposobów ochrony i kształtowania środowiska.
• Kształtowanie emocjonalnego stosunku do określonych zjawisk i obiektów w środowisku człowieka.
• Wyrabianie umiejętności dostrzegania zjawisk w ekosystemach, przewidywania i oceny pewnych następstw obserwowanych zjawisk przyrodniczych i czynów człowieka.
• Formowanie i umacnianie pozytywnych przekonań wobec określonych zjawisk i obiektów przyrodniczych, a także względem czynów podejmowanych przez ludzi.

CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:
• Budzenie wrażliwości na piękno otaczającej nas przyrody.
• Zdobywanie, poszerzanie i utrwalanie wiadomości o przyrodzie w bezpośrednim zetknięciu z poszczególnymi ekosystemami.
• Aktywne uczestnictwo w poznawaniu przyrody poprzez oglądanie, szukanie, obserwacje, badanie i eksperymentowanie; formułowanie wniosków i spostrzeżeń.
• Gospodarka odpadami – segregowanie, recykling, utylizacja

III FORMY I METODY PRACY

Formy i metody pracy są różnorodne, dostosowane do poziomu, wiedzy i możliwości dzieci, wieku, ich doświadczeń życiowych, nawyków itp.
Formy:
• zajęcia z całą grupą z zastosowaniem aktywnych metod pracy
• zajęcia w zespołach
• zajęcia indywidualne wyzwalające swobodną ekspresję
Metody:
• metoda oglądowa: obserwacja, pokaz, prezentacje multimedialne
• metoda słowna: pogadanka , dyskusja , opis, opowiadanie , wiersz, gry dydaktyczne, spotkania
• metoda praktyczna (badawcza): spacery, wycieczki, zajęcia w terenie, doświadczenia i eksperymenty.

By sprawnie i efektywnie realizować program „Mali ekolodzy” nauczyciel powinien stosować odpowiednie i urozmaicone formy prowadzonych zajęć z uwzględnieniem predyspozycji indywidualnych dzieci.

IV ETAPY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ

M-c Temat Cele operacyjne dziecko: Realizowane treści
Wrzesień

Moje spotkanie z lasem

• Obserwuje wzrost roślin, pielęgnuje je, systematycznie podlewa
• Rozumie potrzebę ochrony przyrody
• Nie niszczy drzew, nie łamie gałęzi, nie krzyczy w lesie
• Rozpoznaje i nazywa niektóre drzewa które rosną na terenie parku

• Założenie w sali zielonego kącika przyrody
• Wycieczka do Nadleśnictwa w Augustowie –spotkanie z leśnikiem
• Współtworzenie wraz z rodzicami materiałów ekologicznych na gazetkę przedszkolną pt. ,,Przyjaciel przyrody”
• Odwiedzenie w pieszej wycieczce wybranych pomników przyrody w naszej okolicy
• Wykonanie zielnika z dziećmi z zasuszonych liści, kwiatów i ziół

Październik

Świat woła o pomoc

• Wie o konieczności segregowania odpadów
• Rozumie potrzebę ograniczania ilości śmieci np. przez opakowania wielokrotnego użytku
• Rozumie skutki złego zachowania w lesie – nie śmiećmy
• Potrafi wykorzystać surowce wtórne w pracach konstrukcyjno- plastycznych

• Rozmowa z dziećmi nt. Czy mój dom jest ekologiczny? – zorganizowanie zbiórki odpadów
• Warsztaty z rodzicami pt..,,Zabawka z odpadów’’- prace konstrukcyjno -plastyczne
• Założenie skrzyni skarbów z materiałów przyrodniczych
• Wykonanie instrumentów muzycznych z darów jesieni
• Spacery ulicami miast-obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie jesienią


Listopad

Kochajmy i opiekujmy się zwierzętami w lesie

• Wie o konieczności dokarmiania zwierząt w czasie zimy

• Wykonanie przez rodziców karmników na rzecz przedszkola
• Obserwowanie i dokarmianie przez dzieci ptaków zimą
• Założenie kalendarza obserwacji ptaków w czasie zimy
• Rozmowa z przedszkolnym ogrodnikiem (zamiatanie suchych liści, utrzymanie porządku w ogrodzie)


Grudzień

Ekologiczna choinka

• Rozumie konieczność poszanowania drzewostanu leśnego poprzez promowanie sztucznych drzewek bożonarodzeniowych

• Wykonywanie ekologiczych ozdób na choinkę
• Udział w konkursie pt. ,,ekologiczny stroik świąteczny’’ -nawiązanie współpracy z PSPnr1 w Kozienicach


Styczeń , luty

Oszczędzanie energii i wody • Potrafi oszczędzać energię i wodę poprzez np. gaszenie zbędnego oświetlenia, zakręcanie wody podczas mycia zębów
• Wie o skutkach zanieczyszczenia środowiska naturalnego przez człowieka
• Potrafi przedstawić w formie wierszy i piosenek treści ekologiczne

• Kształtowanie nawyków oszczędzania energii i wody np. poprzez umieszczenie przy włącznikach światła lub kranach informacji wykonanych przez dzieci,
• Opracowanie i rozprowadzenie wśród rodziców gazetki informacyjnej na temat sposobów oszczędzania energii oraz wody,
• Poznajemy alternatywne źródła energii ( wiatraki - energia wiatru, kolektory słoneczne - energia słoneczna, biomasa - energia biopaliwa, koło wodne - energia wodna ).
• Zorganizowanie przeglądu teatrzyków lub inscenizacji w przedszkolu o tematyce ekologicznej.
• Zaproszenie na przedstawienie rodziców
• Występ artystyczny dla całego przedszkola
• Nawiązanie współpracy z PP nr.4 –wymiana doświadczeń ekologicznych


Marzec

Kochajmy naszą Ziemię jej czyste powietrze i wodę

• Wie że powietrze jest niezbędnych do życia składnikiem środowiska i dlatego musi być czyste
• Posiada wiadomości o szkodliwym wpływie gazów przemysłowych na środowisko przyrodnicze,
• Wie o konieczności częstego przebywania na świeżym powietrzu,
• Nabywa przekonania że woda jest niezbędnym czynnikiem dla życia na ziemi
• Dostrzega znaczenie wody dla najbliższego środowiska zwierzęcego i roślinnego
• Rozumie skutki wypuszczania ścieków do rzeki-zanieczyszczanie

• Spacery ulicami miasta-obserwacja budzącej się do życia przyrody
• Słuchanie literatury dziecięcej o tematyce zanieczyszczeń powietrza, np.,, Pan komin był chory”,
• Tworzenie pogodnych i zanieczyszczonych krajobrazów poprzez malowanie i wyklejanie
• ,, Czy powietrze potrzebne jest nam do oddychania?”- cykl doświadczeń
• Wycieczka nad rzekę-zapoznanie ze środowiskiem rzecznym, obserwacja rzeki, jej
charakterystycznej barwy i zapachu- cykl doświadczeń


Kwiecień

Święto Ziemi

• Dba o porządek wokół przedszkola
• Zbiera i segreguje śmieci
• Rozumie potrzebę ochrony przyrody
• Rozumie że zużyte baterie mają wpływ na degradację środowiska
• Potrafi zbierać makulaturę

• Akcja ,,Sprzątanie Świata’’ zorganizowanie sprzątania przedszkolnego ogrodu lub wybranego terenu wokół przedszkola
• Zbiórka zużytych baterii- współpraca z Fundacją GAP
• Zbiórka makulatury –współpraca z Zarządem Województwa Mazowieckiego
• Współpraca z kołem ekologicznym SZEK działającym przy UM w Kozienicach
• Nawiązanie współpracy z PP nr 1,,Pod Topolą’’
-udział w konkursie piosenki ekologicznej


Maj

Bezpieczny las, zielone przedszkole

• Wie o zagrożeniach pożarowych w lasach w okresie letnim
• Wie o sposobach utylizacji odpadów – co dzieje się w ZGK
• Rozumie konieczność zdrowego odżywiania się
• Potrafi korzystać z zabaw na łonie natury

• Wycieczka do Straży Pożarnej
• Pogadanka nt.,, dlaczego nie należy wypalać traw?”-
spotkanie ze strażakiem
• Spotkanie z pracownikiem ZGK
nt. ,,co dalej z tymi
odpadami
• Spotkanie z pielęgniarką nt. ,,Co należy robić aby uniknąć chorób’’
• Próba samodzielnego sporządzania kanapek w przedszkolu
• Piknik na łonie natury- zabawy, konkursy, konsumpcja owoców i warzyw przez dzieci
• Prelekcja nauczyciela lub pedagoga nt. nieumiejętnego korzystania z TV i komputera przez dziecko


Czerwiec

Festyn ekologiczny

• Wie że troska o przyrodę jest troską o nas samych i nasze spokojne życie

• Zorganizowanie festynu dla dzieci i rodziców pod hasłem ,, Żyje zdrowo, wesoło i czysto w zgodzie z otaczającym mnie światem” – podsumowanie działań w przedszkolu


V EWALUACJA PROGRAMU

Celem ewaluacji programu jest pozyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie edukacji ekologicznej oraz skuteczności metod i technik aktywności wprowadzanych do zajęć z dziećmi.
Należy przede wszystkim skupić się na ocenie trzech aspektów:
- poziom wiedzy i umiejętności przedszkolaków
- aktywna postawa wobec ochrony przyrody
- postrzeganie koncepcji programu przez rodziców

Oceny można dokonać na podstawie:
- obserwacji dzieci w czasie zajęć i zabaw
- rozmowy indywidualnej
- zaangażowanie i udział w akcjach proekologicznych
- informacji zwrotnej od rodziców dotyczącej wpływu programu na zachowania ekologiczne dzieci w życiu codziennym

Wyniki ewaluacji pozwolą na określenie przydatności programu oraz dadzą wskazówki do jego uzupełnienia czy zmodyfikowania.

VI LITERATURA:

- Campbell B., - Ekologia człowieka, PWN 1995, Warszawa 1995;
- Dudzikowa M., -Wychowanie przez aktywne uczestnictwo, WSiP, Warszawa 1987;
- Elbanowska S.,- Przyroda nieożywiona w wychowaniu przedszkolnym, Warszawa 1983;
- Frątczak E. i J., - „Edukacja ekologiczna przedszkolaka”, Bydgoszcz 1996r.
Frątczak E. i J., - Ochrona i kształtowanie środowiska w edukacji dzieci przedszkolnych, LOP, Warszawa 1987;
- Frątczak E. i J., - Kącik przyrody w wychowaniu przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1979;
- Gałczyńska T., -Ten piękny tajemniczy świat. Edukacja ekologiczna w przedszkolu, Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID, Warszawa 1997;
- Kawa G., -Edukacja ekologiczna dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym,WOM, Piła 1995;
- Kielar-Turska M., -Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata, WSiP, Warszawa 1992;
- Kutyłowska G.-, Ekologia w przedszkolu, Didasko, Warszawa1996;
- Sojda D., -Bądź mistrzem-przyjacielem czyli edukacja ekologiczna na wesoło, Ośrodek Edukacji Ekologicznej, Kraków 1993.