Rola gimnastyki korekcyjnej w kształtowaniu prawidłowej postawy przedszkolaka

Rola gimnastyki korekcyjnej w kształtowaniu prawidłowej postawy przedszkolaka.
Według wytycznych Kuratorium Oświaty gimnastyka korekcyjna jest skierowana głównie do dzieci młodszych, nie wymagających jeszcze postępowania rehabilitacyjnego, u których wady postawy są wynikiem słabego umięśnienia lub nieprawidłowego nawyku utrzymania postawy ciała. Zgodnie z tym postępowanie wyrównawczo-korekcyjne ma na celu likwidację wady lub zahamowanie jej dalszego rozwoju, a tym samym przywrócenia prawidłowej postawy ciała.
W postępowaniu zasadniczą rolę odgrywają:
- ćwiczenia,
- właściwa organizacja warunków życia,
- przestrzeganie zasad higieny pracy ,wypoczynku i żywienia,
- ogólna ruchliwość dziecka.
O ile pierwszy czynnik uzależniony jest od prowadzenia zajęć korekcyjnych i przekazywania odpowiedniej wiedzy przez specjalistę o tyle pozostałe czynniki związane są z rodzinnym środowiskiem dziecka. Niezależnie od tego dziecko zawsze jest podmiotem oddziaływań wychowawczych i korekcyjnych.
Podczas zajęć gimnastyki korekcyjnej dzieci:
- uczą się przyjmowania prawidłowej postawy w różnych warunkach życia codziennego,
- korygują wady postawy poprzez przyswajanie korekcji lokalnych i globalnych,
- ćwiczą pamięć, koncentrację i uwagę w trakcie przyswajania ćwiczeń,
- rozbudzają motywację do wszechstronnej aktywności stanowiącej niezbędny warunek rozwoju,
- wprowadzane są w świat wartości uniwersalnych(szacunku wobec innych, odpowiedzialności za bezpieczeństwo innych, zgodne współdziałanie).
Mając na uwadze fakt, iż naturalną formą przyswajania sobie nowych umiejętności przez dziecko jest zabawa można wykorzystać ją również prowadząc zajęcia z gimnastyki korekcyjnej. Jednak z uwagi na terapeutyczny charakter zajęć należy pamiętać o zasadach, które będą wpływać na kształtowanie prawidłowej postawy. Należą do nich:
- utrzymanie prawidłowej postawy
- nie pogłębianie istniejącej wady
- wzmacnianie mięśni osłabionych
-rozciąganie mięśni przykurczonych
Dzieciom w wieku przedszkolnym łatwiej jest przyswoić treści korekcyjne właśnie poprzez odpowiednio skonstruowaną zabawę przeplataną właściwymi ćwiczeniami niwelującymi nieprawidłową postawę oraz wpływającymi na ogólny rozwój dziecka. Należy również uwzględnić fakt, że dziecko mocniej angażuje się w zajęcia jeśli ćwiczenia przedstawiane są w formie opowieści ruchowej, bądź mają elementy zabawowo- naśladowcze, z którymi dzieci łatwiej się identyfikują. Musimy też uwzględnić poziom koncentracji dziecka, które w wieku przedszkolnym nie jest zbyt wysoki, a tym samym wykazać się kreatywnością w tworzeniu ćwiczeń korekcyjnych angażujących daną grupę mięśniową na różne sposoby pamiętając jednocześnie o rozluźnieniu odpoczynku mięśni ćwiczonych, jak i zachowaniu równowagi między agonistami a antagonistami. Niemniej jednak, aby podnieść efektywność ćwiczęń przerwy te nie powinny być zbyt długie. Istotnym warunkiem postępowania korekcyjnego powinno być też przestrzeganie zasady indywidualizacji ćwiczeń, np. w formie stacyjnej, o odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej w zależności od realizowanych zadań korekcyjnych i możliwości ćwiczącego. Oprócz ćwiczeń dynamicznych należy stosować ćwiczenia izometryczne, które kształtują osłabione mięśnie, jak również wpływają na wytrzymałość posturalną istotną w całym procesie korekcyjnym.
Najważniejszą rolą gimnastyki korekcyjnej jest kształtowanie nawyku prawidłowej postawy.
Cel ten osiągamy poprzez :
- uświadomieniu dziecku jego wady
- korygowaniu wady
- wykształceniu wytrzymałości posturalnej
- utrwaleniu prawidłowej postawy.
Aby dziecko uświadomiło sobie wadę należy wskazać nie tylko jej przyczyny i konsekwencję zaniechania ćwiczeń. Ważna jest tu zasada aktywności i świadomości. Odpowiednia motywacja dziecka i świadomość wykonywanego ruchu ma kluczowe znaczenie w dążeniu do osiągnięcia celów korekcyjnych. Nie bez znaczenia jest też świadomość własnego ciała, często niedoceniana, istotnie wpływająca na umiejętność znalezienia równowagi między napięciem mięśni a podświadomym utrzymaniem prawidłowej postawy. Można tu posiłkować się np. elementami metody W. Sherborne, które nie tylko prowadzą do poznania własnego ciała, ale pomagają zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu, tym samym ułatwiając prawidłowe wykonanie ćwiczenia.
Korygowanie postawy, a więc przyswajanie korekcji lokalnych, obejmujących konkretną wadę, a następnie globalnych czyli przeniesienie tych umiejętności na całą postawę, związana jest ze wszystkimi zasadami i metodami i formami stosowanymi w postępowaniu korekcyjnym. Istotą w tym procesie jest wygaszanie nieprawidłowych nawyków i tworzenie ich prawidłowych wzorców. Dopełniając ten etap zasadą wszechstronności i zdrowotności, poglądowości i dostępności, jak również systematyczności i trwałości mamy przesłanki do skuteczności działania korekcyjno- kompensacyjnego.
Wykształcanie wytrzymałości posturalnej czyli zdolność do długotrwałego utrzymywania prawidłowej postawy związane jest z umiejętnością autokontroli ustawienia kończyn, tułowia i głowy względem siebie w różnych pozycjach wyjściowych. Zgodnie z zasadą stopniowania trudności przechodzimy od ćwiczeń łatwiejszych do trudniejszych. Możemy osiągać to wspomnianymi wcześniej metodami zabawowymi i naśladowczymi, poprzez metodę oddziaływania proprioceptywnego i sensorycznego.
Ostatnim elementem, który wieńczy pracę korekcyjną jest utrwalenie prawidłowej postawy w warunkach zbliżonych do życia codziennego. Poprzez metody proaktywne(usamodzielniające), kreatywne i praktyczne działanie dziecko przekształca swoje umiejętności w czynność automatyczną i nawykową, która daje gwarancję właściwy jego rozwój.
Aby te wszystkie zasady oraz stosowane metody i środki miały działanie długofalowe niezbędne jest zaangażowanie rodziców w proces korekcyjny. Musimy sobie zdawać sprawę,iż w większości przedszkoli zajęcia z gimnastyki korekcyjnej odbywają się raz w tygodniu. Jest to wysoce niewystarczająca ilość czasu na to, aby dziecko poznało i utrwaliło zasady istotne dla jego procesu korekcyjnego. Dlatego też wydaje się niezbędnym przygotowanie zestawu ćwiczeń domowych, przeprowadzenie ich w obecności rodziców, ze zwróceniem uwagi na strategiczne elementy każdego z ćwiczeń( pozycje wyjściowe, korekcja, wytrzymanie pozycji, itp.)oraz okresową ewaluację bądź kontynuację ćwiczeń w zależności od poczynionych postępów i współpracy z rodzicami.

Bibliografia
Bogdanowicz M., Okrzesik D, „Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne” Wydawnictwo „Harmonia”, Gdańsk2011, wydanie V
Kutzner – Kozińska M., Wlaźnik K. „Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10letnich”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988
Owczarek S. „Atlas ćwiczeń korekcyjnych” Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna,Warszawa 1998
Romanowska A., „Gimnastyka korekcyjno- kompensacyjna. Konspekty zajęć.”, Wydawnictwo Korepetytor, Płock 2000
Trzcińska D. „Gimnastyka kompensacyjno- korekcyjna w przedszkolu” Zeszyty naukowo- metodyczne. Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2005
Wilczyński J. „Korekcja wad postawy”. Wydawnictwo Anthropos. Starachowice 2001