Konspekt lekcji z przyrody w klasie V "Poznajemy porosty"

Data: 20.05.2008 r.
Dział programu: Krajobraz gór.
Temat: Poznajemy porosty

Zakres treści: Budowa porostu
Organizmy symbiotyczne
Znaczenie porostów

Cele nauczania
Wiadomości:
Uczeń:
• wymienia miejsca występowania porostów;
• określa organizmy budujące porost ( grzyb i glon);
• wyjaśnia rolę glonu i grzyba w życiu porostów;
• wyjaśnia rolę porostów w przyrodzie;
• podaje definicję symbiozy;

Umiejętności:
Uczeń:
• wskazuje przykłady porostów skorupiastych, krzaczkowatych, listkowatych;
• ocenia rolę glona i grzyba w życiu porostów;
• opisuje zjawisko symbiozy na przykładzie porostów;
• rysuje schemat budowy porostu;
• dokonuje analizy rysunku i wyciąga właściwe wnioski;
• wyjaśnia związek budowy z miejscem występowania i udowadnia, że porosty to organizmy pionierskie;
• potrafi wytłumaczyć związek między zanieczyszczeniem powietrza a występowaniem porostów;
• czyta tekst ze zrozumieniem;
• potrafi wyciągnąć wnioski z lekcji;
• doskonali umiejętność wypowiadanie się;
• uzupełnia kartę pracy;
Postawy:
• uczeń rozwija zainteresowania przyrodnicze i pogłębia zdobytą wiedzę;
• uczeń pracuje aktywnie na lekcji.
• uczeń jest zaangażowany w wykonywanie poleceń nauczyciela;
• uczeń stara się prawidłowo wypowiadać;
• uczeń przestrzega zasad dyscypliny pracy.
• uczeń potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce;
• współpracuje w grupie i jest odpowiedzialny za efekt pracy w grupie;
• uczeń dostrzega rolę porostów w przyrodzie;

Metody: pogadanka, praca tekstem, obserwacyjna, karta pracy.
Forma pracy: indywidualna, grupowa
Środki dydaktyczne: podręcznik, zeszyt ćwiczeń, zeszyt, lupa, okazy
naturalnych przykładowych porostów; plansza, tekst
źródłowy;
Typ lekcji: w klasie

Tok lekcji

Czynności wstępne
1. Nauczyciel wita uczniów i sprawdza listę obecności.

Faza wprowadzająca
1. Nauczyciel jako forma sprawdzająca wiadomości z ostatnich lekcji i zarazem forma wprowadzająca do nowej lekcji zadaje uczniom następujące pytania:
Przez kilka ostatnich lekcji zajmowaliśmy się glonami i grzybami. Przypomnijcie proszę:
• W jakim środowisku żyją glony?
• Biorąc pod uwagę budowę, jak możemy podzielić glony?
• Jakich przedstawicieli glonów jednokomórkowych znacie?
• Jak dzielimy glony wielokomórkowe?
• Jaką rolę pełnią glony?
• Ze względu na budowę jak możemy podzielić grzyby?
• Co to znaczy, że organizm jest jednokomórkowy?
• Czy znacie jakiegoś przedstawiciela grzybów jednokomórkowych?
• Jak zbudowana jest komórka grzybów?
• W jaki sposób odżywiają się grzyby?
• Co to znaczy organizmy cudzożywnie?
• Czy znasz jakiś przedstawicieli grzybów wielokomórkowych?
• Jaką rolę odgrywają grzyby w przyrodzie?

2. Nauczyciel na ostatniej lekcji mówiliśmy o pogodzie w Tatrach,
przypomnijcie krótko jaka jest tam pogoda?
3. Uczniowie odpowiadają na pytanie.
4. Nauczyciel informuje uczniów, że na dzisiejszej lekcji poznamy
organizmy, które mają ścisły związek z glonami i grzybami oraz w pierwszej kolejności zasiedlają tereny o tak surowych warunkach pogodowych.
5. Nauczyciel rozdaje uczniom eliminatkę (zał. 1). Uczniowie czytają hasło eliminatki.

6. Nauczyciel: Hasło eliminatki jest hasłem dzisiejszej lekcji, proszę zapisać
taki temat lekcji. Nauczyciel pisze temat na tablicy oraz zagadnienia.

Budowa porostów
Występowanie porostów
Symbioza
Znaczeni porostów w przyrodzie i dla człowieka

Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zadaje uczniom następujące pytanie:
• Czy ktoś już z was widział kiedyś porosty?
• Co to za organizmy? Jak wyglądają?
2. Nauczyciel prezentuje okazy porostów. Uczniowie oglądają przez lupę i ustalają gdzie mogli spotkać takie organizmy.
3. Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy. Rozdaje grupom zagadnienia do opracowania w zależności od ich zdolności i umiejętności oraz teksty źródłowe.
4. Uczniowie opracowują zadanie 1 z karty pracy, po czym liderzy grup na polecenie nauczyciela je omawiają.
5. Nauczyciel w trakcie omawiania budowy porostu pokazuje planszę oraz prosi uczniów o narysowanie i podpisanie w zeszycie schematu jego budowy wykorzystując rysunki w tekście źródłowym czy też z planszy.
6. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie zadania 2 w karcie pracy.

Faza podsumowująca
1.Nauczcyiel prosi o wykonanie ćwiczenia 13 str. 58 15, 16 str. 59
2. Nauczyciel ocenia uczniów za pracę na lekcji.

Praca domowa
1.Nauczcyiel prosi o wykonanie ćwiczenia 12, 14 str. 58. 17 str. 59
Dla chętnych: Co trzeba zrobić aby porosty występowały w pobliżu
ruchliwych ulic, w miastach?

Uwagi

Załącznik nr 1
Eliminatka
Przeskakując pola, zawsze o jednakową liczbę liter (jak pokazano na rysunku), odczytaj hasło.

P W O L Z W N
A K J M E F M
Y J P O O G R
O T S I T K Y

Karta pracy

Grupa I
Zadanie 1 dla osób słabych
1. Co to znaczy, że porosty są wszędobylskie? Określ miejsce występowania porostów.
2. Określ znaczenie porostów w przyrodzie i dla człowieka.
Wykorzystaj tekst źródłowy oraz tekst z podręcznika.

Zadanie 2
Uzupełnij tekst odpowiednimi określeniami, a dowiesz się jaką rolę odgrywają porosty w przyrodzie i gospodarce człowieka:

Chrobotek reniferowy, pionierskimi, siarki, pustyni, organizmów, biowskaźnikami, lekarstwa, barwniki naturalne.

1. Żyją w różnych warunkach środowiskowych od …………..aż po tundrę.
2. Pierwsze opanowują tereny skalne, rozpuszczając podłoże i tworząc próchnicę dla innych………….Nazywamy je organizmami…………….
3. ……………… ………………. jest podstawą wyżywienia reniferów.
4. Z porostów wytwarza się …………. i………….np. lakmus.
5. Gliną na tych terenach, gdzie w powietrzu przekroczone jest stężenie ……………, dlatego nazywamy je………………….

Karta pracy
Grupa II
Zadanie 1
1. Jakie wymagania życiowe mają porosty?
3. Jakie wyróżniamy grupy porostów, ze względu na budowę i kształt.
4. Określ znaczenie porostów w przyrodzie i dla człowieka.
Wykorzystaj tekst źródłowy oraz tekst z podręcznika.

Zadanie 2
Uzupełnij tekst odpowiednimi określeniami, a dowiesz się jaką rolę odgrywają porosty w przyrodzie i gospodarce człowieka:

Chrobotek reniferowy, pionierskimi, siarki, pustyni, organizmów, biowskaźnikami, lekarstwa, barwniki naturalne.

1. Żyją w różnych warunkach środowiskowych od …………..aż po tundrę.
2. Pierwsze opanowują tereny skalne, rozpuszczając podłoże i tworząc próchnicę dla innych………….Nazywamy je organizmami…………….
3. ……………… ………………. jest podstawą wyżywienia reniferów.
4. Z porostów wytwarza się …………. i………….np. lakmus.
5. Gliną na tych terenach, gdzie w powietrzu przekroczone jest stężenie ……………, dlatego nazywamy je………………….

Karta pracy
Grupa III
Zadanie 1
1. Co to jest symbioza? Na podstawie wiadomości, które posiadacie o glonach i o grzybach określcie jaką funkcję spełnia grzyb, a jaką glon?
2. Określ znaczenie porostów w przyrodzie i dla człowieka.
Wykorzystaj tekst źródłowy oraz tekst z podręcznika.

Zadanie 2
Uzupełnij tekst odpowiednimi określeniami, a dowiesz się jaką rolę odgrywają porosty w przyrodzie i gospodarce człowieka:

Chrobotek reniferowy, pionierskimi, siarki, pustyni, organizmów, biowskaźnikami, lekarstwa, barwniki naturalne.

1. Żyją w różnych warunkach środowiskowych od …………..aż po tundrę.
2. Pierwsze opanowują tereny skalne, rozpuszczając podłoże i tworząc próchnicę dla innych………….Nazywamy je organizmami…………….
3. ……………… ………………. jest podstawą wyżywienia reniferów.
4. Z porostów wytwarza się …………. i………….np. lakmus.
5. Gliną na tych terenach, gdzie w powietrzu przekroczone jest stężenie ……………, dlatego nazywamy je………………….

Karta pracy
Grupa IV
Zadanie 1
1. Omów budowę porostu.
2. Określ znaczenie porostów w przyrodzie i dla człowieka.
Wykorzystaj tekst źródłowy oraz tekst z podręcznika.

Zadanie 2
Uzupełnij tekst odpowiednimi określeniami, a dowiesz się jaką rolę odgrywają porosty w przyrodzie i gospodarce człowieka:

Chrobotek reniferowy, pionierskimi, siarki, pustyni, organizmów, biowskaźnikami, lekarstwa, barwniki naturalne.

1. Żyją w różnych warunkach środowiskowych od …………..aż po tundrę.
2. Pierwsze opanowują tereny skalne, rozpuszczając podłoże i tworząc próchnicę dla innych………….Nazywamy je organizmami…………….
3. ……………… ………………. jest podstawą wyżywienia reniferów.
4. Z porostów wytwarza się …………. i………….np. lakmus.
5. Gliną na tych terenach, gdzie w powietrzu przekroczone jest stężenie
……………, dlatego nazywamy je………………………………….

Karta pracy
Grupa V

Zadanie 1 dla osób zdolnych
1. Omów budowę porostu.
2. Określ znaczenie porostów w przyrodzie i dla człowieka.
3. Co to znaczy, że porosty są organizmami pionierskimi.
4. Dlaczego porosty nie występują w pobliżu ruchliwych ulic?
Wykorzystaj tekst źródłowy oraz tekst z podręcznika.

Zadanie 2
Uzupełnij tekst odpowiednimi określeniami, a dowiesz się jaką rolę odgrywają porosty w przyrodzie i gospodarce człowieka:

Chrobotek reniferowy, pionierskimi, siarki, pustyni, organizmów, biowskaźnikami, lekarstwa, barwniki naturalne.

1.Żyją w różnych warunkach środowiskowych od …………..aż po tundrę.
2.Pierwsze opanowują tereny skalne, rozpuszczając podłoże i tworząc
próchnicę dla innych………….Nazywamy je organizmami…………….
3.……………… ………………. jest podstawą wyżywienia reniferów.
4.Z porostów wytwarza się …………. i………….np. lakmus.
5. Gliną na tych terenach, gdzie w powietrzu przekroczone jest stężenie
……………, dlatego nazywamy je………………………………….