Rzeczownik - znaczenie i funkcja w zdaniu

Rzeczownik –znaczenie i funkcja w zdaniu

CELE:
uczeń
­ utrwala wiadomości o rzeczowniku,,
­ umie odmienić rzeczownik przez przypadki,
­ potrafi używać form rzeczowników mogących sprawiać trudności,
­ potrafi wskazać w zdaniu podmiot, przydawkę, dopełnienie, okolicznik oraz określić ich funkcję w zdaniu,
­ potrafi poprawić błędne formy rzeczownika,
­ dba o poprawność wypowiedzi, wdrażanie do samokontroli.
METODY: ćwiczenia praktyczne, praca z tekstem, praca indywidualna i zespołowa

PRZEBIEG LEKCJI:
1. Przypomnienie poznanych dotąd wiadomości o rzeczowniku.
Rzeczownik to część mowy, która nazywa:
- rzeczy, np. stół piłka, lampa,
- osób, np. Jan, gość, lekarz
- roślin, np. kwiat, rzepa, sosna
- zwierząt, np. pies, mucha, kot,
- czynności i stanów, np. czytanie, bieg, sen, choroba
- cech, np. zieleń, czułość, głupota
- zjawisk, np. burza, wiatr, prąd, zimno
Odpowiada na pytanie, kto?, co?.
Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki i liczby. (deklinacja)
2. Odmiana wybranych rzeczowników przez przypadki.
M. (kto? co?) zadanie zadania
D.(kogo? czego?) zadania zadań
C.(komu? czemu?) zadaniu zadaniom
B. (kogo? co?) zadanie zadania
N. (z kim? z czym?) zadaniem zadaniami
Msc. (o kim? o czym?) zadaniu zadaniach
W.(o!) zadanie! zadania!
3. Istnieją rzeczowniki, których poprawne używanie może sprawiać trudności np.
sędzia, ręka. Odmieńmy te wyrazy w liczbie pojedynczej i mnogiej:

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. (kto? co?) sędzia ręka sędziowie ręce
D.(kogo? czego?) sędziego ręki sędziów rąk
C.(komu? czemu?) sędziemu ręce sędziom rękom
B. (kogo? co?) sędziego rękę sędziów ręce
N. (z kim? z czym?) sędzią ręką sędziami rękami (rękoma)
Msc. (o kim? o czym?) sędzi ręce (ręku) sędziach rękach
W.(o!) sędzio! ręko! sędziowie! ręce!


4. Przypomnienie wiadomości o funkcji rzeczownika w zdaniu
Rzeczownik w zdaniu występuje w funkcji podmiotu, zwykle w mianowniku – jest to jego podstawowa funkcja.

Wskaż podmioty w zdaniach:
Chłopcy są na boisku.
Na łące pasą się konie.
W teatrze odbywa się próba.
Wieczorami oglądamy telewizję.(my)

Nauczyciel dodaje, iż drugą podstawowa funkcją rzeczownika w zdaniu jest funkcja określenia czasownika, czyli dopełnienie albo okolicznik. Jako dopełnienie rzeczownik przybiera formę dopełniacza, celownika, biernika, narzędnika lub miejscownika, okolicznik natomiast najczęściej jest wyrażony rzeczownikiem z przyimkiem tworząc wyrażenie przyimkowe. Zwróćcie też uwagę, że rzeczownik może w zdaniu określać inny rzeczownik i wówczas nazywa się on przydawką.

Przyjrzyjmy się zdaniom, wskażmy rzeczowniki, jaką pełnią one funkcję w zdaniu? Wpiszmy je do tabeli (uczniowie otrzymują karty pracy)

Rodzice kupili książkę. Rodzice kupili w księgarni książkę.
Chłopcy słuchali muzyki. Wieczorem chłopcy słuchali muzyki.
Jola ma ładnego kotka. Jola ma od soboty ładnego kotka.

Otwarto u nas salon obuwia.
Zginęła piłka dziecka.
Podoba mi się kolor roweru.

PODMIOT DOPEŁNIENIE OKOLICZNIK PRZYDAWKA
Rodzice (kto?) książkę(kogo?co?) w księgarni(gdzie?) obuwia(czego?)
Chłopcy (kto?) muzyki(kogo?czego?) wieczorem(kiedy?) dziecka(czyja?)
Jola (kto?) kotka (kogo?co) od soboty(od kiedy?) roweru(czego?)
salon (co?
piłka (co?)
kolor(co?)

(rzeczowniki w zdaniach pełnią funkcję podmiotu, dopełnienia, okolicznika i przydawki)

Podsumowanie:
Uczniowie wykonują ćwiczenia przygotowane na kartkach (uzupełnienie tekstu formami rzeczownika brat w l.mnogiej oraz poprawiają błędne formy rzeczowników tekście).


........................................
PODPIS NAUCZYCIELA