Polubić szkołę - program pomocy pedagogicznej

Załącznik nr
Program „Polubić szkołę”
autor: pedagog szkolny- Anna Majchrzak


Adresaci warsztatów – uczniowie wybrani z poszczególnych klas.
Czas trwania warsztatów
- Program warsztatów zrealizowany będzie dla dwóch grup – w zależności od potrzeb. Zakłada się realizację warsztatów dla każdej utworzonej grupy w ciągu danego roku szkolnego.
Liczba uczestników
- Dwie 18-20 osobowe grupy uczniów, łącznie po cztery osoby z klasy.

- CELE OGÓLNE:
- próba zdefiniowania pojęcia wolności;
- ukazanie konsekwencji fałszywie pojmowanej wolności;
- ukazanie postaw, zachowań i czynników zagrażających i ograniczających wolność człowieka;
- kształtowanie umiejętności autorefleksji, samooceny i przyjmowania siebie z miłością i w prawdzie;
- doskonalenie umiejętności współpracy w zespole;
- wdrażanie do odpowiedzialności za własne decyzje i postępowanie;
- ukierunkowanie na postawę właściwego pojmowania wolności w zgodzie z dobrem własnym i ogólnospołecznym.

CELE OPERACYJNE:
wiadomości:
- odróżnia czyny społecznie aprobowane od nieakceptowanych;
- podaje przykłady zachowań prowadzących do ograniczenia lub utraty wolności;
- podaje przyczyny uzależniania się od alkoholu, narkotyków, substancji psychoaktywnych, nikotyny, środków masowego przekazu, osób lub grupy osób i innych;
- wymienia konsekwencje zachowań ryzykownych w aspekcie jednostki i ogólnospołecznym.
- Poszukiwanie mocnych i słabych stron przydatnych w kontaktach interpersonalnych.
- Omówienie strategii i taktyk stosowanych przez ludzi do wywierania wrażenia na innych oraz wyznaczników ich skuteczności.
- Poznanie cech dobrej autoprezentacji.
- Przedstawienie sztuki autoprezentacji na przykładzie wygłaszania referatu.
- Próba znalezienia odpowiedzi na pytanie – jak radzić sobie z tremą?

umiejętności:
- uzasadnia, co uznaje za dobre, piękne, wartościowe, a czego nie akceptuje, co odrzuca;
- potrafi współpracować w zespole, doskonali umiejętności dyskutowania, właściwego argumentowania, analizowania, syntetyzowania i wyciągania wniosków.

postawy:
- jest przekonany, że człowiek prawdziwie wolny, to człowiek bez nałogów, umiejący kochać siebie i innych i samorealizujący się;
- jest świadomy zagrożeń szerzących się w środowisku młodzieżowym oraz konsekwencji fałszywie pojmowanej wolności.

Metody i techniki pracy z grupą:

- metody aktywizujące, pomagające zorientować się w poglądach grupy: "chmura", "słoneczko", technika niedokończonych zdań;
- praca w grupach;
- mini wykład z elementami pogadanki;
- dyskusja w grupach;
- praca z materiałami źródłowymi
- warsztatowe formy pracy obejmujące: ćwiczenia integracyjne
- poszukiwanie różnic i podobieństw w zespole warsztatowym
- poszukiwanie swoich mocnych stron

Założenia wstępne
Społeczny charakter naszego życia wymaga od nas, by stosownie do sytuacji eksponować te cechy, które są ważne dla pełnionych ról. Wiele uczniów mówi że nie lubi szkoły – myślę, że ta tematyka pozwoli im wzmocnić własne poczucie wartości i to zmieni ich punkt widzenia co do swojej osoby – jako człowieka mądrego i wartościowego, który potrafi pokazać się od jak najlepszej strony (aby nie czuli się gorsi od innych).
Autoprezentacja, przekonanie o własnej wartości, otwartość i komunikatywność to umiejętności
i cechy, bez których nie jest możliwe odpowiednie zaprezentowanie własnych zalet w różnych sytuacjach życiowych, począwszy od wystąpień na forum klasy, czy przed komisją egzaminacyjną, jak również w przyszłości pełniąc różne role – szefa, menadżera, handlowca, nauczyciela itp.
Młody człowiek powinien poprzez różnorodne ćwiczenia pogłębiać tajniki autoprezentacji, gdyż niebawem stanie przed dylematem znalezienia odpowiedniej pracy, a w tej sytuacji umiejętność przekonania pracodawcy, że jest się odpowiednią osobą na dane stanowisko, jest nie lada sztuką.
Wywieranie pozytywnego wrażenia na odbiorcy, przedstawienie siebie w lepszym świetle jest czymś naturalnym. Pamiętać należy jednak, że przesadne dbanie o swój wizerunek, kreowanie się na kogoś kim nie jesteśmy nie wyjdzie nam na dobre, bo autoprezentacja to przede wszystkim sztuka szczerości i bycia sobą – o wiele łatwiejsza, niż ubieranie masek i odgrywanie obcych nam ról.

–zajęcia realizowane w ramach projektu „Zagrajmy o sukces”
- tematyka spotkań:

1. Zajęcia integrujące – poznawanie się.
- Przywitanie i zapoznanie się uczniów - metody Klanza, mój znak zodiaku – gesty itp. Wypełnienie kart danych osobowych - lubię robić, ludzie których podziwiam...itp. Ustalenie i podpisanie zasad obowiązujących podczas spotkań - kontrakt grupowy.
2. Budowanie zaufania – kontrakt.
Ustalenie i podpisanie zasad obowiązujących podczas spotkań - kontrakt grupowy. Każdy uczestnik wypowiada się na temat zasad obowiązujących i akceptuje - podpisując. Tworzymy własny herb, który mnie charakteryzuje.
3.Doskonalenie komunikacji – komunikacja werbalna i niewerbalna.
Podział na komunikacje werbalną i niewerbalną -prezentacja. Warsztaty komunikacji - ćwiczenia w posługiwaniu się tylko komunikacją werbalną lub tylko komunikacją niewerbalną (aktywne słuchanie).
4. Uważne słuchanie – bariery komunikacji.
Co utrudnia a co ułatwia komunikację? - bariery: osądzanie, krytykowanie itp. wykonanie kilku ćwiczeń umożliwiających uczniom zrozumienie istoty i przyczyn zakłóceń w komunikacji. Doskonalenie umiejętności uważnego słuchania i komunikowania zrozumienia (zabawa warsztatowa: głuchy telefon, uważne słuchanie, sztuka dyskusji, pantomimiczne wyrażanie uczuć, karty Klan-za itp.)
5. Etapy rozwiązywania konfliktu – scenki.
Podanie etapów rozwiązywania konfliktu - ustalenie różnych tematów konfliktu - do pracy w grupach (np.: bliski kolega stale wykorzystuje cię, nie odpowiada ci podział obowiązków domowych między rodzeństwem itp.)- prezentacja pracy grup.
6. Miękki i twardy styl negocjacji (informacje zwrotne).
Przedstawienie plansz: "Miękki i twardy styl negocjacji" oraz zasad negocjacji nastawionych na współpracę - ćwiczenia: dzielimy cukierki (wady i zalety stylu, w którym stylu czuli się lepiej), sztuka negocjacji- rodzice chcą, byś wrócił z prywatki o 22.00, ty chcesz wrócić dwie godziny później itp.
7. Rozwijanie empatii i zrozumienia.
Kalejdoskop uczuć - rozróżnianie i rozumienie komunikacji niewerbalnej. Możesz mi zaufać - ćwiczenie pozwalające wczuć się w sytuację swojego rozmówcy. Po co nam empatia i zrozumienie - ułatwia nam porozumiewanie się z innymi czy utrudnia? - ćw.: na jego miejscu.., kalejdoskop reakcji itp.

8. Samopoznanie – kim jestem? Jaki jestem?
Próba oceny swojej osoby - test osobowości - własna samoocena. Poprzez ćwiczenia ( jakie przysłowie mnie charakteryzuje?, perfumy mojej osobowości, ja w przyszłości, eliksir szczęścia itp.) próba poznania różnych obszarów samoświadomości - potrzeb, wartości, filozofii życiowej. Ocena własnej aktywności i osobistych doświadczeń - "kim jestem?" "kim chciałbym być?"

9. Wzmacnianie poczucia własnej wartości – ćwiczenia warsztatowe.
Samoakceptacja, poczucie własnej wartości to indywidualne zdolności poszczególnych uczniów, które cały czas tworzą się, rozwijają i umacniają poprzez działania, kolejne doświadczenia - ćwiczenia, zadania które grupa wykonywała to: Chcę ci coś miłego powiedzieć, Dary czterech wróżek, Co zawdzięczam sobie?, Jestem wartościowym człowiekiem.
10. Zachowanie asertywne – scenki.
Każdy z nas ma prawo do bycia sobą, do układania swoich spraw osobistych zgodnie z własną wolą i interesem. Różnice między zachowaniem agresywnym, asertywnym i uległym - ocena zachowania-przykłady rożnych zachowań. Wykonywane zadania - ćwiczenia: Mam prawo do..., Pozwól mi skończyć, Asertywny uczeń - scenariusze sytuacji.
11. Radzenie sobie w trudnej sytuacji – techniki asertywności.
Problematyka asertywności wiąże się ściśle z umiejętnościami komunikacyjnymi, poczuciem własnej wartości oraz poczuciem sprawstwa. Oglądanie filmu edukacyjnego na temat – technik asertywności. Poznanie i stosowanie w praktyce technik aby przeciwstawiać się negatywnym wpływom otoczenia - praktyczne zadania wykonywane to: Kiedy mówić „nie”?; Nie, dziękuje; Jak mówić nie?; Wyrażanie próśb; Moje granice; Nie bądź agresorem. Mam inne zdanie...
12. Samodoskonalenie i rozwijanie poczucia sprawstwa.
Poczucie sprawstwa, przekonanie, że od nas samych zależy, kim się stajemy, ogromnie potęguje naszą motywację do świadomej i systematycznej pracy nadsolą. Ustawicznie stykamy się z różnymi stylami życia, systemami wartości i szukamy odpowiedzi na pytania:, Jaki jestem?, Jak działam?, Czego pragnę?, Dokąd zmierzam? Ćwiczenia pomogą uczniom w systematyczności i samokontroli - uświadomią, że to nie takie trudne. Przeszkody tkwią w naszym sposobie myślenia o samym sobie – „to mi się nie uda”, jestem do niczego: - to tylko nieliczne przykłady destruktywnego traktowania siebie. Ćwiczenia warsztatowe np.: To ode mnie zależy, Złota rybka, I ja mogę zostać Napoleonem, Wieżowiec, Prosto do celu.
13. Radzenie sobie ze stresem.
Synonimami pojęcia „stres” są napięcie i mobilizacja, a przeciwieństwem-odprężenie, rozluźnienie i relaks. Podczas zajęć uczymy się minimalizowania skutków stresu, poprawy samopoczucia, zwiększania odporności psychicznej. Wykonywane ćwiczenia to: Od stu do jeden, Pokaż mi swój lęk, Jestem ptakiem, Ja – człowiek sukcesu.

14. Ćwiczenia relaksacyjne.
Głównym celem podczas ćwiczeń jest zapoznanie uczniów z metodami, które w razie potrzeby mogą stosować w naturalnych sytuacjach życiowych. Uczniowie koncentrują się na: nauce relaksu, sposobie wyrażenia i przeżywania uczuć, technikach zmniejszania lęku, pozytywnym myśleniu. (Odprężające chodzenie, Odpoczywamy, Sposób na nudę, Różowe okulary, Słodkie cytryny).
15. Rozwijanie własnej twórczości.
Możliwości twórcze to także myślenie twórcze, a więc zdolności do rozwiązywania problemów , do poszukiwania nie jednego, lecz wielu, często zaskakujących , odkrywczych rozwiązań. Ta umiejętność pozwala radzić sobie z sytuacjami dnia codziennego. Ćwiczenia wykonywane na zajęciach rozwijają wyobraźnię i ekspresję, inne ćwiczą płynność i giętkość myślenia(przełamywanie utartych schematów, wytwarzanie nowych niecodziennych i ciekawych pomysłów) oraz oryginalność myślenia. Ćwiczenia: Co by było, gdyby... Oczami Małego Księcia, Czapka – niewidka, kuchnia pełna cudów.
16. Przemoc i agresja – jak sobie z nią radzić ?
Przedstawienie filmu edukacyjnego o agresji i przemocy wśród młodzieży - jako temat do dyskusji (ukazanie różnic między przemocą i agresją ). Odniesienie sytuacji z filmu do naszego codziennego życia – pokazanie sposobu walki z przemocą, jak reagować na agresję? Co my możemy zrobić aby zapobiegać agresji, przemocy?
Reakcja na namawianie.
1. Posłuchaj pomysłów innej osoby na dany temat.
2. Zdecyduj, co o tym myślisz.
3. Porównaj to, co on/ona mówiła z tym, co ty o tym myślisz
4. Rozstrzygnij, które pomysły podobają ci się bardziej i powiedz o tym drugiej osobie.
NOTATKI
Odróżnij swoje własne pomysły od innych.
Zgadzaj się: nie zgadzaj się, modyfikuj, odwlecz decyzję.

17. Cyberprzemoc wokół nas – odpowiedzialność karna za łamanie prawa.
Odpowiadamy na pytania: co to jest (jakie to działania) cyberprzemoc? Dziesięć złotych zasad jak być bezpiecznym w Internecie? Przedstawienie procedur prawnych w sytuacji naruszenia wizerunku (kodeks cywilny, konwencja o prawach dziecka)naruszenie czci (zniesławienie , znieważenie),włamanie groźby, wulgaryzmy, groźby (kodeks wykroczeń), nękania. Przedstawienie procedury reagowania wobec sprawcy cyberprzemocy i wobec ofiary cyberprzemocy.

18. Uzależnienia – mechaniczna pułapka.
Poprzez prezentację multimedialną – przedstawienie uczniom mechanizmu uzależnienia jako mechanicznej pułapki, z której ciężko wyjść. Formy ,rodzaje i skutki uzależnienia od alkoholu, papierosów i narkotyków.
19.Podejmowanie decyzji – radzenie sobie z presją grupy.
Jak poradzić sobie z naciskiem, silną presją grupy? Jak bronić swoich praw? Np.:
1. Zwróć uwagę na to, co dzieje się w twoim ciele, i co ci pomoże uświadomić sobie, że jesteś niezadowolony i chciałbyś się bronić.
2. Zastanów się, co wywołało twoje niezadowolenie.
3. Pomyśl o sposobach, których możesz użyć w obronie swoich praw i wybierz jeden.
4. Broń swoich praw w sposób bezpośredni i odpowiedni.
Sygnałami są napięte mięsnie: zdenerwowanie itd.
Czy byłeś wykorzystywany, ignorowany, napastowany czy dokuczano ci ?
Poszukaj pomocy: powiedz, co cię martwi : wysłuchaj opinii większości: wybierz właściwe miejsce i czas do obrony swoich praw.
20. Pomaganie innym – wolontariat – sposób na nudę.
Ukazanie różnych form wolontariatu – spotkanie z przedstawicielami Młodzieżowego Klubu Wolontariuszy. Co daje wolontariat? Kto może nim być? Prawa i obowiązki (dekalog) wolontariusza itp. Sposób na wypełnienie czasu wolnego (sposób na nudę) – przedstawienie różnych prezentacji multimedialnych przedstawiających działalność wolontaryjną.
21. Wolność człowieka a używki.
Praktykowanie samokontroli
1. Wczuj się w to, co dzieje się w twoim ciele, aby dowiedzieć się kiedy jesteś bliski utraty kontroli nad sobą.
2. Określ, co spowodowało, że tak się czujesz.
3. Przemyśl sposoby, które pozwalają ci odzyskać kontrolę.
4. Wybierz najlepszy sposób samokontroli i zastosuj go.

NOTATKI
Czy odczuwasz napięcie, złość, gorąco, niepokój ?
Rozważ czynniki zewnętrzne i wewnętrzne(wyobrażenia).
Zwolnij.: policz do 10: zachowaj się odważnie: odejdź: zrób coś innego.
22. Moja autoprezentacja.
Próba pokazania się od jak najlepszej strony – jaki jestem ? jakie mam marzenia cele? Próbujemy zebrać wszystkie informacje o sobie na podstawie przeprowadzonych zajęć (ćwiczeń). Co jest dla mnie najważniejsze w życiu i co może mi przeszkodzić – analiza. Ćwiczenie : próba przekonania innych do swoich pomysłów.
PRZEKONYWANIE INNYCH
1.Zdecyduj, czy chcesz kogoś do czegoś przekonać.
2.Powiedz tej osobie o twoim pomyśle.
3.Zapytaj tę osobę co myśli o twoim pomyśle.
4.Powiedz dlaczego sądzisz, że twój pomysł jest dobry.
5.Poproś tę osobę, aby przemyślała to , co jej poprzednio powiedziałeś, zanim podejmie decyzję.
NOTATKI
To może być zrobienie czegoś na twój sposób, pójście gdzieś, przerwanie czegoś. Pomyśl o treści pomysłu jak i uczuciach. To wymaga umiejętności słuchania. Sprawdź decyzję drugiej osoby później.
Anna Majchrzak