Metody, które uatrakcyjnią zajęcia

Chciałabym zachęcić nauczycieli oraz terapeutów do wykorzystania piłek „Edubal” na zajęciach zarówno z grupą klasową, jak i grupą terapeutyczną. Jest to bardzo dobra forma do wykorzystania na zajęciach w oddziale przedszkolnym, jako wprowadzenie dzieci do świata liter, jak również w klasie pierwszej, jako urozmaicenie zajęć. Poprzez zabawę i ruch, tak ważny w tym wieku dzieci szybciej i chętniej uczą się. Na zajęciach terapeutycznych wykorzystana może być, jako forma utrwalenia liter u dzieci, które mają największe z tym trudności, a proces umiejętności rozpoznawania liter przebiega w bardzo zwolnionym tempie.
Twórcami piłek „Edubal” byli prof. dr hab. Zbigniew Naglak, dr Andrzej Rokita, dr Tadeusz Rzepa. Jako pracownicy naukowo-dydaktyczni AWF zależało im na połączeniu ruchu i nauki, formy najbardziej przyjaznej i ciekawej dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Autorzy przekonują do zastosowania piłek w edukacji polonistycznej, językowej, matematycznej, informatycznej, historycznej i innych. Polecają stosowanie ich również w starszych klasach, przy realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych, jako uatrakcyjnienie lekcji wychowania fizycznego, dające uczniowi możliwość utrwalania wiedzy z innych przedmiotów szkolnych. W literaturze przedmiotu powstało wiele prac zawierających ćwiczenia, zabawy i gry z wykorzystaniem piłek edukacyjnych takich jak: zbiory ćwiczeń, zabaw i gier, scenariusze tematyczne i konspekty. Zestaw piłek edukacyjnych „Edubal” został wpisany do wykazu środków dydaktycznych do użytku szkolnego i przeznaczony do kształcenia ogólnego i kształcenia zintegrowanego na poziomie szkoły podstawowej (nr zlecenia 1566/2003 – na podstawie rozporządzenia MENiS, Dz.U. z 2002 r. nr 69, poz. 635).
Cyfry, litery i znaki oraz kolory piłek edukacyjnych umożliwiają ich wszechstronne wykorzystanie niemal we wszystkich dziedzinach wiedzy nie tylko z podstawy programowej.

Piłki edukacyjne „Edubal” na poziomie edukacji wczesnoszkolnej doskonalą i utrwalają umiejętności czytania, pisania i liczenia.
Analiza specyficznych trudności w uczeniu się wykazuje, że u dzieci z grupy ryzyka dysleksji występują zaburzenia w rozwoju psychoruchowym. Prawidłowy rozwój ruchowy zależy od stopnia dojrzałości układu nerwowego i mięśniowego. Należy jak najwcześniej rozpoczynać odpowiednie oddziaływania korekcyjne, które będą przeciwdziałać późniejszym trudnościom w nauce czytania i pisania. Rozwijanie czynności ruchowych dziecka zgodnie z jego potrzebami aktywizuje i pobudza jego umysł. Na wczesnym etapie rozwoju wykorzystanie ruchu przynosi wiele korzyści dziecku, może też zapobiec ewentualnym trudnościom w nauce.
Piłki „Edubal” są nośnikami zadań edukacyjnych, doskonalą analizę i syntezę wzrokowo-słuchową, uwagę i pamięć, są zatem urozmaiceniem zajęć ruchowych i podkreślają atrakcyjność ćwiczeń związanych z nauką czytania i pisania. Doskonalenie nabytych wcześniej umiejętności koordynacyjno-wzrokowo-ruchowych, percepcji wzrokowo-słuchowej i lateralizacji istotnie wpływa na usprawnianie umiejętności czytania, pisania i liczenia. Wprowadzenie piłek edukacyjnych do realizacji zadań związanych z nauką czytania, pisania i liczenia stanowi doskonałą propozycję zajęć ruchowych dla uczniów i nauczyciela. Uczniowie mają możliwość utrwalania poznanych wcześniej treści w atmosferze zabawy urozmaiconej kształtowaniem konkretnych sprawności ruchowych, takich jak kozłowanie, rzut do celu, toczenie piłki, a także przez wprowadzenie zabaw orientacyjno-porządkowych. Daje to możliwość równomiernego rozwoju psychoruchowego, terapeutycznych oddziaływań aktywności fizycznej w odniesieniu do problemu ryzyka dysleksji, a także korekty wad postawy, nadwagi czy nadpobudliwości. Przy okazji ćwiczeń orientacyjno-porządkowych uczniowie uczą się szybkiej i celowej reakcji na sygnały wzrokowe i słuchowe, doskonalą przy tym percepcję wzrokową i słuchową, zdolność koncentracji, spostrzegawczość i orientację wzrokowo-przestrzenną. Gry i zabawy ruchowe, biegowe, rzutne, skoczne, które poza rozwijaniem ogólnej sprawności umożliwiają zapamiętywanie zasad, a więc dłuższych sformułowań, i zastosowanie ich w praktyce, wymuszają współpracę ciała i umysłu, dają też możliwość wyrażania pozytywnych emocji. Wyścigi w rzędach i tory przeszkód doskonalą
reakcję na sygnały poprzez pobudzanie percepcji słuchowej i wzrokowej, poprawiają koordynację, aktywizują umysł do rejestrowania różnorodnych sekwencji ćwiczeń wykonywanych w odpowiedniej kolejności. Właściwe planowanie zajęć, dostosowanie ich do potrzeb uczniów oraz przekazywanie wiedzy w atrakcyjnej formie zachęci uczniów do aktywnego udziału w zajęciach.


A. Rokita, T. Rzepa „Bawiąc uczę się. Piłki edukacyjne w kształceniu zintegrowanym”,Wrocław 2002.
A. Rokita, T. Rzepa „Piłki Edukacyjne w kształceniu wczesnoszkolnym”, Wrocław 2005.

mgr Justyna Pacuła