Rośliny naszych jezior. Scenariusz lekcji otwartej w kl. IV

Scenariusz lekcji otwartej w kl. IV ( integracyjnej)

Temat: Rośliny naszych jezior
Czas trwania zajęć: 45 minut

Klasa liczy 20 uczniów. W tym 7 uczniów niepełnosprawnych z różnego rodzaju schorzeniami. Jeden uczeń z opinią o dysleksji, dysgrafii i dysortografii.
Działania nauczyciela wspomagającego podkreślono, ale scenariusz ma charakter otwarty
i mogą ulec modyfikacji w zależności od potrzeb uczniów niepełnosprawnych.

Cel ogólny
Rozpoznawanie charakterystycznych cech obiektów przyrodniczych i elementów środowiska
Cele szczegółowe
Wiadomości
Uczeń:
- wymienia strefy życia organizmów w jeziorze,
- charakteryzuje warunki panujące w poszczególnych strefach,
- dostrzega różnorodność i bogactwo organizmów roślinnych,
- rozpoznaje pospolite rośliny żyjące w jeziorze,
- nazywa rośliny wodne

Umiejętności
Uczeń:
- opisuje charakterystyczne cechy budowy prezentowanych roślin,
- dostrzega bezpośredni związek budowy rośliny ze strefą jej występowania,
- wyjaśnia związek budowy roślin ze środowiskiem wodnym, w którym żyją,
- przyporządkowuje rośliny do poszczególnych grup (rośliny wynurzone, zanurzone, rośliny o pływających liściach),
- prezentuje wybrany gatunek rośliny,
- planuje właściwe działania, dokonuje wyboru środków i rekwizytów,
- współpracuje w grupie,
- ocenia pracę swoją i innych uczniów,
- prezentuje samodzielne myślenie,
- wykazuje kreatywność,
- formułuje sądy i opinie, dyskutuje.

Postawy
Uczeń:
- rozwija zdolności teatralne i zamiłowania przyrodnicze,
- współpracuje w zespole,
- komunikuje się w zespole, dzieli się wiedzą i spostrzeżeniami,
- czuje się odpowiedzialny za efekty pracy na lekcji,
- aktywnie uczestniczy w zajęciach,
- dostrzega konieczność ochrony środowiska.

Forma pracy
Grupowa, indywidualna
Metody
Kierowanie samodzielną pracą uczniów, pogadanka, burza mózgów,
Środki dydaktyczne
Prezentacja multimedialna „Rośliny jezior”
Karty pracy – załącznik 1, 2
Podręcznik
Atlas „Świat wokół nas”
Multibook „Tajemnice przyrody”
Płyta „Tajemnice przyrody” Nowa Era ( z podręcznika)
Etykiety z ilustracjami roślin i zwierząt
Etykiety z nazwami grup roślin jeziornych


Przebieg zajęć
Faza organizacyjna:
Przywitanie z uczniami, przedstawienie gości, przypomnienie o zasadach zachowania na lekcji, sposobie zgłaszania się itd.
Sprawdzenie pracy domowej w zeszytach.
Uczniowie mieli uzupełnić mapę myślową pt. „Zwierzęta jezior” ( wypisać zwierzęta żyjące w jeziorze, lub nad jego brzegiem) Nauczyciel poleca, aby jeden z uczniów przeczytał,
a reszta sprawdza w swoich zeszytach czy ma wszystkie, ewentualnie dopisuje.
Nauczyciel wspomagający przechodzi po klasie i sprawdza czy wszyscy uczniowie odrobili pracę domową.
Nauczyciel wiodący w tym czasie ocenia prace ucznia, który czytał.

Faza wprowadzająca
Dzisiaj zabierzemy Was na wirtualną wycieczkę w pewne miejsce. Aby dowiedzieć się jakie to miejsce..... Nauczyciel poleca uczniom zamknąć oczy i wsłuchać się w odgłosy dobiegające z głośników.
Nauczyciel wspomagający dba w tym czasie, żeby np. ... usłyszał i zrozumiał polecenie, zamknął oczy
Nauczyciel wspomagający pyta - Jakie odgłosy słyszeliście?
Gdzie możemy usłyszeć takie dźwięki?
Krótkie przypomnienie warunków i stref życia w jeziorze.
Nauczyciel wiodący pokazuje etykiety stref w miarę wymieniania ich przez uczniów pod kontrolą nauczyciela wspomagającego
W jakich porach roku są warunki najlepsze dla rozwoju roślin i zwierząt?
Przypomnienie warunków panujących w jeziorze wiosną – prezentacja z płyty CD – room „Tajemnice przyrody”.
Nauczyciel, aby wprowadzić element zaciekawienia, informuje uczniów, że ma da nich małą zagadkę, w związku z tematem lekcji.
Poznamy dziś florę jezior. Co to jest flora? Nauczyciel zapisuje na tablicy: ( flora- rośliny)

Zapisanie tematu lekcji : Poznajemy rośliny naszych jezior. ( n-l wspomagający)

Uczniowie niepełnosprawni otrzymują dodatkowo wyjaśnienie do wklejenia, ( zał.1 ) pozostali tylko przepisują z tablicy wyjaśnienie tego słowa ( rośliny-flora)

Nauczyciel informuje uczniów o metodzie pracy na tej lekcji ( przedstawienie teatralne)
Nauczyciel pyta uczniów: Kto jest potrzebny do przedstawienia teatralnego? aktorzy, reżyser, scenograf, choreograf, operator kamery, widzowie itd..
Jak myślicie kto będzie reżyserem? A Wy kim będziecie?

Klasa zostaje zaadaptowana na studio teatralne. Uczniowie wcielają się w aktorów występujących w przedstawieniu o ,,Zielone jezioro”. Nauczyciele przydzielają uczniom zadania.
Nauczyciel wspomagający, dba aby uczniowie z grupy dzieci niepełnosprawnych spokojnie czekali na „przydział ról”
Dzielą klasę na zespoły dwuosobowe. Przydział „ról” odbywa się na zasadzie losowania – uczniowie losują karteczki z nazwami roślin
„Aktorzy” otrzymują teksty na temat roślin (załącznik 2) oraz dokonują wyboru niezbędnych pomocy – podręczników, atlasów, kluczy
Nauczyciel włącza prezentację multimedialną
Po prezentacji podchodzą do biurka i wybierają rysunki i modele wylosowanych roślin oraz okazy naturalne zgromadzone przez nauczyciela wspomagającego.

Uczniowie – aktorzy zastanawiają się, jak przygotować się do roli, Na przygotowanie się do prezentacji uczniowie mają ok. minut.
Po upływie tego czasu rozpoczyna się próba generalna, czyli właściwa część lekcji.

W trakcie pracy w grupach nauczyciel wspomagający podchodzi szczególnie do tych, w których są uczniowie niepełnosprawni.

Faza realizacyjna
Przedstawienie. Reżyser ( nauczyciel wiodący ) prosi kolejne grupy roślin na scenę.
Gdy uczniowie - aktorzy przedstawiają roślinę, nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej odpowiednie zdjęcie, uściśla informacje, poprawia ewentualne błędy w wymowie nazw roślin, zwraca uwagę na pisownię słowa okółkowy.
Po wysłuchaniu prezentacji uczniów z danej grupy roślin, nauczyciel pyta- jakie wspólne cechy mają te rośliny? ( np. rośliny wynurzone mają długie, sztywne , kolankowate łodygi, sztywne, puste w środku, liście , wysokie łodygi Np. pałka wodna)
W podobny sposób prezentowane są kolejne rośliny.

Po każdej grupie roślin następuje pytanie o ogólne cechy roślin z danej grupy?

Uczniowie po zakończeniu próby generalnej, wracają na miejsca. Nauczyciel podkreśla ich wkład pracy i zaprasza na swoje miejsca.
Zwrócenie uwagi na rośliny chronione np. grzybień biały.

Faza podsumowująca
Uczniowie dostają do wklejenia karty pracy, będące podsumowaniem wiadomości zdobytych na lekcji ( rozdają je obaj nauczyciele ).
Takie same karty są wyświetlane z pendrive-a na ekranie, nauczyciel uzupełnia i zaznacza innym kolorem wpisywane za pomocą klawiatury wyrazy.
Kilku uczniów z grupy dzieci niepełnosprawnych dostaje karty pisane większą czcionką

Karta pracy ( załącznik 3)

Zadanie 1.
a) Strefa przybrzeżna:
W płytkiej wodzie , tuż przy brzegu , często nazywanej .............rosną rośliny ...................
W wodzie głębszej przeważają rośliny o liściach ............................
W strefie przybrzeżnej żyją też rośliny ..................... których korzenie swobodnie unoszą się w .................. .
Strefa otwartej toni wodnej
Występują tu tylko rośliny..................... np. rzęsa.

Strefa wód głębokich
Ze względu na brak ........................ , potrzebnego do procesu ..........................., w którym rośliny wytwarzają dla siebie pokarm, nie występują tu rośliny

Zadanie 2.
Pracuj aktywnie podczas rozwiązywania zadania z multibooka , zgłaszaj swoje propozycje odpowiedzi. Następnie uzupełnij poniższą tabelę wg wzoru z multibooka.
(nauczyciel prezentuje zadanie – animację z multibooka, uczniowie przyporządkowywują rośliny do odpowiednich kolumn)
Nauczyciel wspomagający i wiodący dbają, aby zgłaszali się również uczniowie niepełnosprawni.

Kolumny tabeli- Rośliny wynurzone Rośliny pływające Rośliny o liściach pływających Rośliny zanurzone


Zadanie pracy domowej
1. Ćwicz 2, 3 str 79 ( zeszyt ćwiczeń "Tajemnice przyrody")
2. Dla chętnych *( do wyboru jedno z dwóch zadań)
a) zaprojektuj i narysuj plakat roślinności jeziornej, który wykorzystamy na lekcji powtórzeniowej
b) Ułóż wiersz o jeziorze, w którym będą zawarte co najmniej nazwy 4 roślin jeziornych poznanych na lekcji
( nauczyciel wspomagający mówi, że jako opiekun samorządu szkolnego najlepsze prace powiesimy na tablicy samorządu )

Nauczyciele oceniają zaangażowanie uczniów. Nauczyciel wiodący ustala z nauczycielem wspomagającym ilość „plusów”.
Pożegnanie grupy.


Załącznik 1 ( karty do wklejenia dla uczniów niepełnosprawnych, oprócz ....)

Flora- ogół gatunków roślin występujących na określonym obszarze w określonym czasie.

Załącznik 2
Tatarak zwyczajny
Rośnie w przybrzeżnej strefie jezior, na obrzeżach stawów i w przydrożnych rowach. Dorasta do 1,5 metra wysokości. Zakorzenia się w dnie grubym kłączem, z którego wyrastają długie jasnozielone liście. Ma kolbowaty kwiatostan, o długości około 8 cm. Kwitnie od czerwca do końca lipca. Wydaje owoce, które w Polsce nigdy nie dojrzewają.
Tatarak pochodzi z Azji. Swoja nazwę prawdopodobnie zawdzięcza Tatarom, którzy sprowadzili tę roślinę do naszego kraju podczas najazdów.
Aromatyczne kłącze tataraku jest popularną przyprawą w kuchni indyjskiej.

Trzcina pospolita
Jest najwyższą trawą przybrzeżnej strefy jezior i stawów, dorastającą do 4 m wysokości. Rośnie w gęstych skupiskach. Kwitnie od lipca do września. Jak inne trawy, ma pustą w środku łodygę podzieloną na węzły i międzywęźla. Jej liście są długie, twarde i mają ostre brzegi. Kwiaty mają kształt wiechy. Utrzymujące roślinę w podłożu kłącze może sięgać nawet 3 m w głąb ziemi.

Pałka szerokolistna
Występuje w zwartych skupiskach w przybrzeżnej strefie jezior do głębokości 1 metra. Osiąga do 2 m wysokości. Ma szarozielone, wzniesione, wąskie, długie liście. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Zebrane w grube brązowe kolby kwiaty stanowią ozdobę rośliny aż do wiosny.
Nasiona pałki są wyposażone w aparat lotny w postaci puchu. Dzięki temu są z łatwością przenoszone przez wiatr. Puch jest chętnie wykorzystywany przez ptaki, np. remizy, do budowy gniazd.

Grzybień biały
Spotykany przy brzegu, do 2 m głębokości, w wodach stojących i wolno płynących. Zwany także lilią wodną. Ma pływające okrągławe, błyszczące liście osadzone na długich,
2,5-metrowych ogonkach. Duże i piękne kwiaty, które można podziwiać od czerwca do września, wydzielają przyjemny, choć niezbyt intensywny zapach. Grube kłącze rośliny jest zakorzenione w mule na dnie zbiornika.
Roślina chroniona. Zapylana głównie przez muchy i chrabąszcze.

Grążel żółty
Znak rozpoznawczy tej rośliny to żółte mięsiste kwiaty, wystające dość wysoko ponad lustro wody. Grążel ma silnie rozgałęzione, płożące się w mule kłącze. Liście duże, sercowate, pokryte woskowym nalotem, z których część znajduje się pod wodą. Kwitnie od maja aż do września.

Moczarka kanadyjska
Występuje do głębokości 10 m. Ma długie (do 1 m), wiotkie łodygi, całkowicie zanurzone w wodzie. Liście podłużnie jajowate, na brzegach drobno ząbkowane, wyrastające z łodygi w okółkach po trzy. Roślina bardzo łatwo się rozmnaża poprzez drobne fragmenty, dlatego często tworzy gęste i zbite podwodne łany. Jej niebieskawe kwiaty wystają ponad lustro wody.

Rogatek sztywny
Roślina o długich (do 1 m), silnie rozgałęzionych łodygach. Przeważnie nieprzytwierdzona do podłoża, unosi się swobodnie w wodzie. Czasem wytwarza organy przypominające korzenie, którymi przyczepia się do podłoża. W dotyku dość szorstka, chropowata, a jednocześnie krucha ze względu na to, że w jej liściach odkładają się związki wapnia. Ma drobne, niepozorne kwiaty. Kwitnie od lipca do września

Wywłócznik okółkowy
Porasta dna zbiorników wodnych. Ma długą (do 2 m), brunatnozieloną łodygę, z której piętrowo wyrastają pierzaste liście. Nie ma korzeni. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Jego zielonkawobiałe kwiaty tworzą wyprostowany kłos.

Rzęsa drobna
Pływa po powierzchni wody, często w skupiskach zarastających lustro wody gęstym kożuchem. W krótkim czasie może całkowicie pokryć powierzchnię zbiornika wodnego. Jej łodyga jest przekształcona w płaską lub lekko wypukłą blaszkę o kształcie jajowatej płytki. Na spodzie łodygi wyrasta cienki nitkowaty korzonek.
Rzęsa kwitnie od kwietnia do maja, choć kwiaty w naszym klimacie wytwarza bardzo rzadko.
Często jest traktowana jako uciążliwy chwast, ponieważ pokrywając powierzchnię wody, ogranicza dostęp do światła innym roślinom wodnym.