Program zajęć rewalidacyjno-wychowawczych

INDYWIDUALNY PROGRAM
ZAJĘĆ
REWALIDACYJNO – WYCHOWAWCZYCH

dla
Alicji W.
dziecka niepełnosprawnego
w stopniu głębokim

Opracowała: mgr Katarzyna Kostrzak


WSTĘP

Program skierowany jest do dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną, które funkcjonuje na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu głębokim.
Jest to program długoterminowy, przeznaczony do realizacji w roku szkolnym 2009/2010, który pod koniec roku szkolnego poddawany zostanie ocenie i ewaluacji.
Alicja od wczesnego dzieciństwa choruje na schorzenie centralnego układu nerwowego - porażenie dziecięce, padaczkę. Wymaga całodobowej bezpośredniej opieki osoby dorosłej. Jest pod stałą opieką specjalistyczną: neurologa, i rehabilitanta. Otrzymuje systematycznie leki. Od 7 miesiąca życia poddawana jest rehabilitacji – kinezyterapii psychoruchowej.
Z Alicją pracuję od 10 lat, stąd posiadam gruntowną znajomość potrzeb i możliwości dziecka. Od lat moje działania wspierają konsultacje ze specjalistami: neurologiem, rehabilitantem, psychologiem.
Do programu dołączam arkusz zaplanowanej psychostymulacji.
Program został opracowany
W oparciu o:
- INFORMACJE O DZIECKU I JEGO SZCZEGÓLNYCH POTRZEBACH POCHODZĄCE Z:
• wywiadów i rozmów z rodziną,
• orzeczenia nr4250-3/04/05 o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych, indywidualnych, wydawanego przez Poradnię Psychologiczno - Pedagogiczną w Ślesinie,
• obserwacji nauczyciela dotyczących funkcjonowania dziecka,
• profilu osiągnięć ucznia wg Jacka Kielina,
• diagramu P PAC wg H. C. Gunzburga – oceny postępu w rozwoju społecznym,
• rozmów ze specjalistami: psychologiem, neurologiem i rehabilitantem.
- WZÓR ARKUSZA INDYWIDUALNEGO PLANU TERAPEUTYCZNEGO ZAWARTEGO W PRACY
pt. „Dziecko z trudnościami w rozwoju” pod red. S. Mihilewicz.
Przez:

mgr Katarzynę Kostrzak
______________________________
Podpis


I. Dane personalne:
Imię i Nazwisko: ALICJA W
Data urodzenia: 12.01.1999r.
Wiek: 10 lat
Uwagi:
Ocena dokonana została na podstawie wnikliwej długoterminowej obserwacji opartej o:
• profil osiągnięć ucznia wg J. Kielina,
• diagram P PAC wg H. C. Gunzburga – ocena postępu w rozwoju społecznym.
• Ścisła współpraca nauczyciela z rodzicami, neurologiem i rehabilitantem.

II. Poziom rozwoju psychoruchowego dziecka (stan wyjściowy przed terapią)
Alicja samodzielnie nie porusza się, siedzi i siada sama. Zaczyna sama stać przy asekuracji i wstawać z pozycji siedzącej przy pomocy. Samodzielnie podrapie się. Zaczyna utrzymywać ślinę w buzi. Ma bardzo słaby kontakt z otoczeniem. Widzi i słyszy ale mało interesuje się otoczeniem i potrzebuje do tego silniejszych wielozmysłowych bodźców. Z większą uwagą zauważa to, co się wokół niej dzieje. prowadzi krótkotrwałą obserwacje. Zmniejszone napięcie mięśniowe pozwala w zakresie manipulacji na wykonywanie delikatnych czynności chwytnych w stosunku do osób z najbliższego otoczenia, a także ulubionych zabawek, najczęściej ciepłych przedmiotów. Potrafi wprowadzić zabawę w ruch, aby wydawała dźwięki. Zaczyna nawiązywać na krótko kontakt wzrokowy. Śledzi wzrokiem przedmioty wydające dźwięki i światło. Śledzi osoby znaczące z najbliższego otoczenia, aby zwrócić na siebie uwagę. Próbuje wykorzystać wokalizację do nawiązania kontaktu. Wydaje nieartykułowane dźwięki przechodzące w głoski. Zaczyna wokalizować sylabami( ma, ta, ba, da, na,). Coraz więcej i częściej się pojawiają, czasami łączą się w proste słowa ( mama, tata, tada, baba, nana, ana,). Dwa ostatnie słowa odzwierciedlają imię osoby silnie znaczącej dla Alicji. Zdarza się to okazjonalnie. Alicja od niedawna zaczyna okazywać radość, gdy jest zadowolona uśmiecha się i piszczy. Czasami uśmiecha się gdy się z nią rozmawia pieszczotliwie. Zaczyna rozpoznawać obce głosy, od dobrze znanych, zwłaszcza kobiece. Lubi zabawy paluszkowe i muzykę. Chętnie poddaje się ćwiczeniom usprawniającym przy włączonej muzyce. Zaczyna reagować na obecność drugiej osoby, wyciąga wtedy rączkę do zabawy paluszkami. Zaczyna się uśmiechać i cieszyć na obecność dobrze znanej osoby. Dziewczynka nie wykonuje żadnych czynności związanych z samoobsługą. Nie sygnalizuje potrzeb fizjologicznych. Alicja ma trudności w przyjmowaniu pokarmu. Połyka tylko pokarmy półpłynne i bardzo rozdrobnione. Nie rozróżnia substancji jadalnych. Ma zaburzony sen, często śpi w ciągu dnia o nienormowanych porach. Silnie wpływają na nią zmiany pogody.
Percepcja wzrokowa –słabo różnicuje to co widzi, zaczyna prowadzić obserwacje.
Percepcja słuchowa – słabo rozróżnia znaczenie dźwięków.
Mała motoryka – słaby kontakt rąk z otoczeniem, nie chwyta,
nie manipuluje, bawi się rączkami.
Duża motoryka – brak pionizacji ciała, nie chodzi, siedzi i siada samodzielnie, stereotypie ruchowe (kręcenie głową i machanie rękoma).
Rozwój społeczny – reaguje na dotyk i obecność drugiej osoby, rozpoznaje obce osoby, próbuje nawiązać kontakt werbalny i wzrokowy, zaczepia, zaczyna brać udział w zabawach (pieszczotach).
Rozwój mowy - Wydaje nieartykułowane dźwięki przechodzące
w głoski. Zaczyna wokalizować sylabami( ma, ta, ba, da, na,). Coraz więcej
i częściej się pojawiają., czasami łączą się w proste słowa (mama, tata, tada, baba, nana, ana,).
Rozumienie mowy – daje buzi, podaje rączki gdy woła ją się na ręce.
Naśladownictwo ruchowe – zaczyna wprowadzać zabawki w ruch aby wydawały dźwięki.
Koordynacja wzrokowo ruchowa – próbuje śledzić wzrokiem przedmioty poruszające się.
Funkcje poznawcze – zaczyna interesować się otoczeniem, prowadzi krótkotrwałe obserwacje.
Samodzielność – brak.

III. Główne cele i zadania terapeutyczne ( długoterminowe):
l. Stymulacja rozwoju intelektualnego.
2. Symulacja rozwoju ruchowego.
3. Nauka porozumiewania się z otoczeniem.
IV. Szczegółowe cele i zadania terapeutyczne:
• Usprawnianie percepcji wzrokowej i słuchowej na obiektach ruchomych i nieruchomych z dźwiękiem i światłem.
• Usprawnianie narządów artykulacyjnych (masaż), zachęcanie do artykulacji.
• Usprawnianie aparatu ruchowego: (masaż, ćwiczenia):
o zmniejszenie napięcia mięśniowego,
o obciążanie ciała do postawy stojącej,
o wyczulenie na dotyk i zachęta do dotykania,
• Pobudzanie wszystkich zmysłów do odbioru bodźców,
• Wyrabianie odruchu orientacyjno – badawczego,
• Zachęcanie do działania ręki w kierunku przedmiotu w celu uzyskania jakiejś reakcji przedmiotu lub kontaktu z nim.
• Usprawnienie procesu karmienia.
• Nauka współżycia w grupie rówieśniczej.
V. Miejsce i rodzaj zajęć oraz systematyczność pracy:
• Zajęcia odbywają się codziennie (po dwie godziny) w domu dziecka.
• Są to zajęcia indywidualne – 10 godzin tygodniowo.
• Współpraca z neurologiem i poradnia rehabilitacji dziecięcej.

VI. Metody, techniki i narzędzia pracy:
metody:
• oparte na doświadczaniu i przeżywaniu polisensorycznym,
• kinezyterapia psychoruchowa,
• metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne,
• muzykoterapia,
• stymulacja polisensoryczna według pór roku,
• zajęcia z żywiołami,
• zabawy plasyuczne,
• chromoterapia,
• neurosensoryczna terapia taktylna.

techniki:
• masaż twarzy i całego ciała,
• ćwiczenia rozluźniające, równoważne,
• ćwiczenia usprawniające prace rąk i nóg,
• zabawy.
narzędzia pracy:
• sprzęt rehabilitacyjny: materac, wałek, piłki
• przedmioty różnej faktury,
• kołyska rehabilitacyjna,
• bujaki,
• zabawki z dźwiękiem i światłem,

VII. Program współpracy z rodzicami dziecka:
(współpraca rewalidacyjna, grupa wsparcia, inne formy)
• rozmowy,
• udzielanie wsparcia, zrozumienia,
• czynny udział we współpracy z neurologiem i rehabilitantem.

VIII. Etapy pracy z dzieckiem:
l. Obciążanie ciała:
• ćwiczenia równoważne i rozluźniające,
• ćwiczenie pracy rąk, nóg i tułowia,
• włączanie w pracę wszystkich mięśni,
• nauka podporu,
• nauka klękania,
• nauka stania.
2. Stymulacja zmysłów (jednego lub kilku równocześnie):
• aktywizowanie i stymulowanie wszystkich zmysłów do odbioru bodźców,
• działania polisensoryczne.
a. Fiksacja wzroku na obiekcie nieruchomym:
• działania oparte na zabawach z wykorzystaniem koloru i światła,
• zainteresowanie dziecka przedmiotem – próby pokazu opatrzone słowem,
b. Zwracanie się w kierunku źródła dźwięku:
• wykorzystanie muzyki, zabawek dźwiękowych, dzwonków, przedmiotów wydających jakiś dźwięk,
• szukanie wzrokiem źródła dźwięku,
• włączanie dziecka do wykonywania ruchów powodujących wydawanie dźwięków,
c. Wodzenie wzrokiem za obiektem poruszającym się w polu widzenia:
• zabawy z wykorzystaniem przedmiotów z dźwiękiem, melodyjką,
o kontrastowych kolorach i migoczącym światłem, polegające na zwróceniu uwagi na przedmiot i poruszanie nim, zmuszając dziecko do śledzenia go w różnych kierunkach,
3. Wyzwalanie odruchu orientacyjno-badawczego:
• demonstrowanie czynności przy pomocy rączki dziecka
• zachęcanie do chwytania, uderzania w przedmiot,
4. Uruchamianie aktywności ruchowej (sięganie do przedmiotu, chwytanie,
manipulacja niespecyficzna i specyficzna):
• zabawy paluszkowe i ręki,
• wykonywanie aktywności przy udziale ręki dziecka,
• ćwiczenia usprawniające aparat ruchowy,
• masaż i ćwiczenia ruchowe rąk i nóg,
• uruchamiane aktywności przy udziale muzyki,
5. Uruchamianie aktywności wokalnej (wspieranie rozwoju mowy):
• masaż twarzy,
• nauka wymawiania głosek przez powtarzanie
• udział w wokalizacji dziecka za pomocą dźwięków wydawanych przez nie,
• wszelkie działania wokół dziecka i z dzieckiem opatrzone komentarzem słownym,
6. Nawiązywanie kontaktu:
• nawiązanie kontaktu dotykowego i wzrokowego,
• zwrócenie uwagi na swoją osobę przy udziale światła lub dźwięku,
• wszelkie kontakty z dzieckiem opierać na słowie,
• wspólne zabawy sprawiające dziecku przyjemność,
• wszystko w polu widzenia dziecka,
1. Kontakt wzrokowy i mimiczny:
• obserwacja zachowania,
• zachęcanie głosem, gestem, i uśmiechem do czynności patrzenia, uśmiechania i śmiania się, wydawania dźwięków, gaworzenia ,
2. Kontakt werbalny:
• wszystkie czynności wykonywane przy dziecku łączyć z komentarzem słownym,
• mówienie głosek patrząc na dziecko i zachęcanie do powtarzania, także prostych wyrazów: mama, tata, ana, baba, am,

IX. Ocena poziomu rozwoju
1. Charakter zmian (utrzymanie stanu aktualnego, regres, progres)
........................................
........................................
........................................
........................................
2. Tempo zmian: ........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
3. Harmonijność - nieharmonijność rozwoju: ........................................
........................................
........................................
X. Ocena efektywności programu:
........................................
........................................
........................................
........................................

EWALUACJA

• W trakcie realizacji programu będę dokonywać systematycznej
i całościowej obserwacji dziecka, jego zachowań, postępów, osiągnięć.
• Wyniki odnotuję w profilu osiągnięć ucznia wg J. Kielina.
• Dwa razy w roku dokonam oceny postępów w zakresie kompetencji społecznych (cztery działy zadań: obsługiwanie siebie, komunikowanie, uspołecznianie i inne zajęcia), za pomocą inwentarza P PAC, wg H. C. Gunzburga oraz poziomu rozwoju wg profilu osiągnięć ucznia J. Kielina.
• Na bieżąco będę omawiała z rodzicami uwagi i spostrzeżenia dotyczące zachowania i umiejętności dziecka.
• Uzyskane w ten sposób informacje pozwolą na bieżącą weryfikacje moich oddziaływań.
• Ocena śródroczna i roczna będą ocenami opisowymi. Będzie to nie tylko charakterystyka (poziom funkcjonowania), ale również opinia o ilości i jakości obserwowanych zmian).
• Pod koniec roku szkolnego opracuję sprawozdanie z realizacji zajęć rewalidacyjno – wychowawczych, dokonam oceny poziomu rozwoju
wg arkusza dołączonego do planu.
Psychostymulacja

Imię i nazwisko dziecka: ALICJA W.

Data urodzenia: 12.01.1999r. WŻ – 10lat


Etapy stymulacji Okres pracy -
l. Obciążanie ciała Cały rok
2. Stymulacja zmysłów
a. Fiksacja wzroku
b. Podążanie za dźwiękiem
c. Wodzenie wzrokiem Cały rok
Cały rok
Cały rok
Cały rok
3. Odruch orientacyjno- -badawczy Cały rok
4. Aktywność ruchowa Cały rok
5. Aktywność wokalna Cały rok
6. Kontakt:
1. wzrokowy
2. werbalny
Cały rok
Cały rok
Uwagi:


Opracowała: mgr Katarzyna Kostrzak


ZGODA RODZICÓW NA REALIZACJĘ PROGRAMU

Wyrażam zgodę na realizację indywidualnego programu terapeutycznego, opracowanego na potrzeby mojej córki Alicji.
Akceptuję go w całości.
........................................
Podpis Matki
........................................
Podpis Ojca
........................................
miejsce i data



Program został zatwierdzony do realizacji na posiedzeniu
Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej w Sadlnie
w dniu ........................................
pod numerem ........................................

nauczyciel realizujący program:


Rada Pedagogiczna: Dyrektor: