Nauczanie języka angielskiego ucznia dyslektycznego - przykładowe techniki pracy

W każdej szkole znajdują się uczniowie otrzymujący orzeczenie o dysleksji, dysgrafii czy dysortografii. Najczęściej zdajemy sobie również sprawę z faktu, że taki uczeń posiada specyficzne potrzeby edukacyjne, które powinniśmy uwzględniać w procesie nauczania i oceniania. Są to przecież uczniowie, którzy pomimo normy intelektualnej, a niejednokrotnie wręcz ponadprzeciętnej inteligencji, zupełnie sobie nie radzą w niektórych zakresach nauki szkolnej.Nie sprowadza się to tylko do czynności czytania i pisania widocznych szczególnie na lekcjach języka polskiego i języków obcych. Mogę również stwierdzić, że dyslektycy to bardzo często uczniowie znerwicowani, o niskiej samoocenie. Uczeń dyslektyczny może borykać się w szkole z wieloma różnorodnymi trudnościami, a ich zakres będzie zależał od rodzaju występujących u niego dysfunkcji rozwojowych. Nie można w tym miejscu pominąć pojawiających się często u uczniów wtórnych zaburzeń sfery pozaintelektualnej (funkcji emocjonalno-motywacyjnych) oraz osobowości (np. obniżenie poczucia własnej wartości, niestabilna samoocena).
Dlatego ważne jest, by uczniowie dyslektyczni w porę otrzymali fachową pomoc, która pozwoli im pokonywać trudności oraz uwierzyć we własne siły i możliwości.
Uczeń dyslektyczny na lekcji języka angielskiego najczęściej boryka się z brakiem umiejętności wymawiania nowych słów, nieróżnicowanie dźwięków, trudnościom w czytaniu ze zrozumieniem. Należy więc pamiętać o umiejętnym i właściwym doborze metod i technik. Poniżej przedstawiam techniki, które mogą być pomocne w procesie nauczania języka obcego. Dotyczą nauczania pisowni, wymowy, sprawności mówienia, rozumienia ze słuchu, nauczanie słownictwa i sprawności czytania oraz struktur gramatycznych i obejmują m.in. takie techniki jak:
- technika zakończeń (polega ona na podaniu uczniom początku tekstu, który muszą uzupełnić tak, aby zakończenie było tematycznie związane z początkiem);
- technika pisania listów w imieniu bohaterów tekstu;
- technika porządkowania zdań;
- podpisywanie obrazków;
- dopasowywanie obrazka do wyrazu;
- znajdowanie wyrazu nie pasującego do pozostałych (np. sit – seat – sit – sit);
- przedstawienie obrazka, fotografii, plakatu po to, by zainspirować ucznia do opowiedzenia treści obrazka, wyszukania różnic między dwoma obrazkami, zamiany historyjki obrazkowej na komiks itp.;
- technika dopasowywania obrazka do usłyszanego tekstu;
- uzupełnianie obrazka, tabeli, tekstu na podstawie usłyszanego tekstu;
- kreślenie nawzajem nowych wyrazów na plecach kolegi/koleżanki i odgadywanie ich;
- gra „Mam”: rodzaj ortograficznego bingo, polegający na tym, że nauczyciel pokazuje kartę z jednym wyrazem napisanym wyraźnymi literami, a uczniowie starają się odnaleźć go na swoich planszach (podobnie jak w grze bingo); wygrywa ten uczeń, który pierwszy zaznaczy cały rząd pionowy lub poziomy;
- puzzle wyrazowe. dla wyjaśnienia nowych pojęć stosować rysunki, obrazki, schematów,
planszy itp. stosowanie wizualne oznaczenia ( kolorowa kreda, strzałki, ramki, podkreślenia)
- wykorzystywanie podczas zajęć pomocy wizualnych, filmów, slajdów, ilustracji, plansze, plakaty
- stosowanie ćwiczenia polegające na sortowaniu, segregowaniu, identyfikowaniu obrazków lub liter według określonych cech
- korzystanie z klocków, puzzli, układanek, domina, kart
- wyodrębnianie wyrazów z węża literowego
- grupowanie wyrazów pod względem semantycznym- korzystać jak najczęściej z nagrań tekstów, umożliwiających uczniowi jednoczesne słuchanie i ciche czytanie
- powtarzanie dźwięków poprzez naukę wierszyków, piosenek, rymowanek, łańcuchów językowych itp.
- odtwarzanie informacji poprzez wyklaskiwanie czy wystukiwanie
- wychwytywanie sylaby na początku lub końcu wyrazu
- odgadywanie usłyszanych słów i kojarzenie ich z napisem
- składanie wyrazów z sylab
- wyszukiwanie spośród narysowanych przedmiotów te, które zaczynają się na określoną głoskę
- dobieranie rymujących się wyrazów- układanie rymowanek
- powtarzanie słów, zabawa „Głuchy telefon”
Wybierając ćwiczenia, gry i zabawy należy pamiętać o tym, by zapewnić dziecku komfortowe warunki uczenia się, czyli takie, w których nauka jest przede wszystkim zabawą; unikać sytuacji wywołujących stres (np. zmuszanie dziecka do przeczytania na głos trudnego dla niego tekstu); unikać monotonii w prowadzeniu zajęć, starać się urozmaicać zadania i ćwiczenia. Uczenie dzieci z dysleksją powinno odbywać się z wykorzystaniem technik nauczania wielozmysłowego, opierać się na wielokrotnym powtarzaniu, być wzbogacone o elementy ruchowe oraz opierać się na ćwiczeniach utrwalających pamięciowe mechanizmy mowy (wykorzystujących np. teksty piosenek, wierszyki, nazwy miesięcy, pory roku, dni tygodnia).
Należy pamiętać także o doborze odpowiednich i zróżnicowanych metod :
- burza mózgów (zbieranie różnych pomysłów),
- dramy (scenki, inscenizacje),
- praca w grupach,
- przekład intersemiotyczny,
- praca z tekstami literackimi i językowymi,
- pytania i odpowiedzi,
- dyskusja,
- metody aktywności kreatywnej,
- mapy mentalne
oraz form pracy, takich jak:
- praca zespołowa;
- praca indywidualna;
- praca grupowa.