Stanowczo, łagodnie i bez lęku o asertywności - scenariusz lekcji wychowawczej

I Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z pojęciem asertywności.

II Cele operacyjne:
uczeń:
- zna pojęcie asertywności;
- odróżnia postawy uległe i agresywne od asertywnych;
- zna korzyści płynące z zachowań asertywnych;
- próbuje stanowczo, łagodnie i bez lęku wyrazić swoje poglądy i uczucia.

III Środki dydaktyczne:
- kartki białego papieru (format A4),
- przybory do pisania,
- plansze z buziami.

IV Metody i formy:
- elementy pogadanki, „burza mózgów”, odgadywanie scenek, drama lub pantomima, praca zbiorowa, praca grupowa, praca indywidualna.

V Literatura:
• „Jak żyć z ludźmi. Program profilaktyczny dla młodzieży”, MEN W-wa 1998
• B. Król-Fijewska, P. Fijewski, „Nasze spotkania”, W-wa 1992
• D. K. Kitowska, W. Lis, E. Polańska-Ciechanowska „Jak zaplanować godzinę wychowawczą w gimnazjum?”, Pracownia Wydawniczo-Edukacyjna K&K Złotów 2001
• M. Gruszka, I. Janiak, J. Prarat, „Scenariusze godzin wychowawczych dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2002


VI Przebieg lekcji
1) Część wprowadzająca:
a) sprawdzenie obecności;
b) omówienie bieżących spraw wychowawczych.
2) Realizacja tematu lekcji
a) Nauczyciel dokonuje, w sposób losowy, podziału klasy na grupy pięcioosobowe. Poszczególne grupy otrzymują nazwy: „Wiosna”, „Lato”, „Jesień” „Zima”. Uczniowie w grupach wyznaczają spośród siebie prezentera, konsultanta, sekretarza, strażnika czasu, organizatora pracy.
b) Następuje prezentacja listy różnych zachowań
Po dyskusji w grupach uczniowie próbują przyporządkować je kolejno do trzech, przygotowanych wcześniej plansz (symbole twarzy wyrażających smutek, obojętność, radość).

c) Lista reakcji i zachowań:
A. Wejście brata do pokoju.
Odp. „Wynoś się stąd!”
B. Prośba mamy o pomoc.
Odp. „No już dobrze, jeśli muszę, to pójdę, ale...”
C. Kolega zaprasza do kina.
Odp. „Nie mogę wyjść, ponieważ odrabiam lekcje.”
D. Prośba kolegi o pożyczenie zeszytu.
Odp. „Odczep się!”
E. Prośba koleżanki o pożyczenie książki.
Odp. „No cóż, ja będę nieprzygotowana, ale ty weź tę książkę.”
F. Prośba nauczyciela o wykonanie dodatkowej pracy na następny dzień..
Odp. „Jeśli Pani tak nalega i nikt z klasy nie chce, to wykonam to zadanie, chociaż miałem zupełnie inne plany.”
G. Propozycja zapalenia papierosa.
Odp. „Nie chcę i nie palę”
H. Prośba siostry o ściszenie muzyki.
Odp. „Nie ściszę. Jesteś okropna i głupia”
I. Propozycja pójścia na spacer wieczorem.
Odp. „Zostanę w domu, ponieważ jestem bardzo zmęczona.”
d) Nauczyciel prosi uczniów o nazwanie zaprezentowanych postaw:
- atakujące innych – AGRESYWNE,
- płaczliwe, poddające się, pozbawione własnego zdania – ULEGŁE
- stanowcze, zdecydowane, broniące własnego zdania – ASERTYWNE.

e) Nauczyciel wprowadza pojęcie ASERTYWNOŚĆ.
„Umiejętność otwartego wyrażania myśli, uczuć i przekonań, nie obrażając i nie lekceważąc poglądów innych. Umiejętność mówienia – NIE – stanowczo, łagodnie, bez lęku”.
f) Uczniowie w grupach przygotowują pantomimiczne scenki odmawiania. Grupa namawia jednego z członków do:
- zapalenia papierosa,
- wypicia wina,
- wyniesienia ze sklepu batona,
- pójścia na wagary
Zadaniem wybranej osoby jest odmowa. Po odegraniu N-l proponuje rozmowę nt. odczuć poszczególnych osób.

g) Uczniowie układają listę praw asertywnych – „burza mózgów”.
Jako człowiek mam prawo:
- sam ustalać swoje cele i samodzielnie podejmować decyzje,
- być traktowany z szacunkiem,
- posiadać i wyrażać własne opinie,
- odpowiadać „nie” na prośby,
- prosić o różne rzeczy,
- popełniać błędy,
- zachowywać się asertywnie,
- zmieniać zdanie,
- zastanawiać się.

VII Ewaluacja
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie:
- Co to jest asertywność?

Uczniowie po kolei kończą następujące zdanie:
- „Dzisiaj na zajęciach zaskoczyło mnie...”