Aby nagroda nie zamieniła się w karę, a kara w nagrodę

Dzieci potrzebują czystych i logicznych wzorców, jasnych i konsekwentnych reguł.Jeżeli rodzice i nauczyciele dążą do wspólnego celu i chcą go osiągnąć, to nie powinni działać przeciwko sobie.Również w rodzinie powinny panować jasne zasady i współpraca rodziców na polu wyznaczania reguł i ich egzekwowania.Nie może być tak, że jedno z rodziców jest zbyt pobłażliwe odgrywając rolę ,,dobrego policjanta", a drugie przeciwnie, jest nazbyt surowe i wymagające.Dla wspólnego dobra
należy zastanowić się jakie zasady wprowadzić, jak egzekwować ich przestrzeganie i jakie konsekwencje mogą grozić za ich nieprzestrzeganie. Jeśli chodzi o zasady, to zarówno w szkole, jak i w domu powinny być jasno określone. Jeśli będzie to zrobione w sposób jasny i prosty, a więc zrozumiały dla wszystkich stron , to zachodzi większe prawdopodobieństwo, że dziecko je zaakceptuje i i będzie ich przestrzegało.

Przykład 1.(dom)
Staś wie, że rano musi wstać o szóstej, aby umyć się, ubrać, zjeść śniadanie i zdążyć na szkolny autobus.
Przykład 2.(szkoła)
Staś wie, że powinien przyjść do szkoły punktualnie na lekcję i być do niej przygotowanym.Zna również pozostały zakres swoich obowiązków i wie, że jeśli będzie starał się je sumiennie, na miarę swoich możliwości wypełniać, to zostanie nagrodzony, poczuje się dowartościowany. Niestety może być też odwrotnie, jeżeli złamie lub ominie obowiązujące zasady, spotka go kara.

Każde prawidłowe zachowanie dziecka - ucznia powinno być w miarę możliwości dostrzeżone i nagrodzone. Należy pamiętać, że nagrody, to nie tylko rzeczy materialne,ale również pochwała, podziw,ocena cyfrowa.Powinno to być też zainteresowanie osobą ucznia, jego pracą i efektami tej pracy, zarówno ze strony szkoły, jak i domu.
Prawidłowe zachowanie /w miarę możliwości, ale bez przesady/ powinniśmy dostrzegać na bieżąco i nagradzać zaraz po jego wystąpieniu, a nie jutro lub wieczorem za coś co mogło już zapomnieć. Dla dziecka powinno być oczywiste, za co jest chwalone. Nagroda powinna być przyjemna, na miarę wieku oraz
włożonych sił.
Aby nie doszło do zamiany nagrody w karę, powinniśmy nagradzać odpowiednio i we właściwym czasie.

Przykład 3. ( codzienne życie)
Rodzice za swą ciężką pracę nie zostali należycie nagrodzeni, ponadto gratyfikacja nastąpiła z opóźnieniem.
Następstwo - wypracowana nagroda zamieniła się w karę, rodzice czują się niedocenieni i oszukani, obniża się ich poziom motywacji.
Przykład 4. (szkoła)
Staś, uczeń o obniżonych możliwościach edukacyjnych bardzo się starał, przykładał do wszelkich prac w szkole i w domu. Pracując wytrwale podnosił powoli poziom swoich umiejętności, ale niestety jego średnia odbiega zdecydowanie od średniej kolegów. My, nauczyciele, wychowawcy i rodzice, nie możemy przejść nad tym do porządku dziennego.Naszą powinnością jest zauważenie i docenienie wysiłków Stasia. Zarówno on, jak i jego koledzy starali się, ale kogo to więcej kosztowało? Nagródźmy i Stasia i jego kolegów.

Częste stosowanie nagród ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Pamiętać należy jednak,że właściwy, dobrze opracowany system nagród prowokuje częstsze występowanie pożądanego zachowania.Oczywiście nie należy nagradzać bez przerwy i w sposób nieograniczony.W miarę osiągania założonych celów należy stopniowo wycofywać się z nagradzania za oczywiste zachowania.Zarówno naszym, jak i ucznia celem powinno być stałe podnoszenie poprzeczki wymagań kryteriów i zasad.
Czym natomiast powinna być kara?
Otóż kara, to przede wszystkim przykre przeżycie, które ma zmusić do zmiany nieporządanych zachowań w odpowiednim kierunku. Powinna umożliwiać naprawienie zła. należy pamiętać, aby kara odnosiła się do zachowania, nie do osoby dziecka, ucznia.
Kara powinna zawierać warstwę informacyjną, czyli ,,pouczam cię... nakazuję ci... poniesiesz karę, bo..."
W sytuacjach negatywnego zachowania ucznia powinniśmy reagować zaraz po jego wystąpieniu,interweniować, wskazywać złe strony, ale i możliwości naprawy. Nie możemy odwlekać w czasie reagowania na ,,zło'', gdyż po czasie uczeń nie odczuje we właściwy sposób związku między przyczyną a karą. Odwleczona w czasie kara nie może tez stać się swoistą egzekucja, na którą uczeń oczekuje w strachu i z przerażeniem. Owa kara powinna być stosowna do wagi przewinienia i okoliczności.System kar powinien być uczniowi znany.
Opracowała Aldona Pietrusiak