Program zajęć pozalekcyjnych kulturalno-artystycznych prowadzonych dla uczniów romskich w gimnazjum

Program zajęć pozalekcyjnych kulturalno-artystycznych prowadzonych dla uczniów romskich w Gimnazjum nr 16 w Zabrzu im. Bohaterów Monte Cassino w roku szkolnym 2012/2013


I. Wprowadzenie
Proponowany przeze mnie program zajęć kulturalno - artystycznych jest przeznaczony do realizacji w ramach zajęć pozalekcyjnych dla uczniów romskich w Gimnazjum nr 16 im. Bohaterów Monte Cassino w Zabrzu.
Główne założenia programu polegają na obcowaniu uczniów z muzyką, ruchem i tańcem oraz poznawaniem tradycji i kultury polskiej i romskiej. Ma on na celu zaspokojenie potrzeby ruchu, odprężenia, ekspresji i potrzeby tworzenia. Jest sposobem na aktywną formę spędzenia wolnego czasu. Wszelkiego rodzaju twórczość artystyczna daje nam okazję do przeżycia radości. Ułatwia wyrażanie siebie, swoich myśli i nastrojów, czasem trudnych do zwerbalizowania w zwykły sposób. Pozwala przeżyć satysfakcję z własnych dokonań, wzmacnia wiarę w siebie i poprawia samoocenę. Jest też przyjemnością, relaksem, zabawą. Poprzez taniec, uczeń wyrabia w sobie poczucie rytmu, słuchu, swobodę i płynność ruchów. Uzyskuje elastyczność i harmonijność ruchową. Elementy tańca i układy choreograficzne przyczyniają się do umiejętności i łatwości obcowania w towarzystwie. Ruch i taniec z jednej strony mają istotne znaczenie dla rozwoju osobowości człowieka, z drugiej zaś mogą stać się istotnymi elementami terapii, ponieważ ruch znosi napięcie mięśniowe, emocjonalne, daje odprężenie. Ruch przy muzyce wzmaga postawę kreatywności, integruje człowieka wewnętrznie i otwiera na twórcze poszukiwania. Zajęcia taneczne uczą kultury towarzyskiej, sprzyjają integracji uczestników, dają możliwość przeżycia przyjemności i radości ze wspólnego ruchu.
Bardzo ważne jest, żeby uczniowie w wieku gimnazjalnym mieli jakąś dziedzinę, w której mogą się realizować i osiągać sukcesy. Poprzez tę formę ruchu mogą stać się bardziej otwarci na świat i ludzi, czuć się dobrze wśród uczestników. I dlatego też pracując w gimnazjum na stanowisku doradcy zawodowego utworzyłam grupę taneczną, w której zajęciach uczestniczą uczniowie romscy dziewczęta i chłopcy naszej szkoły.
Program zajęć jest różnorodny, ponieważ dostosowany jest do potrzeb grupy. Uczniowie mają możliwość wyboru muzyki- od klasycznej przez pop rock, taniec disco ucząc się jednocześnie odpowiedniego zachowania wobec siebie i współzawodnictwa tanecznego zgodnego z zasadami fair play. Przeważnie jednak jest to muzyka i elementy tańca tradycyjnego – romskiego. Uczestnictwo w tego rodzaju zajęciach daje możliwość poznania tradycji i kultury polskiej i romskiej, uczy tolerancji i szacunku , to nie tylko rozrywka, ale również sposób na stres, dobre samopoczucie, radość, odprężenie umysłu, relaks i równocześnie aktywna forma spędzania wolnego czasu. Wobec tylu pozytywnych oddziaływań tańca i muzyki na kształtowanie młodego człowieka, uważam za zasadne realizowanie tego programu.

II. Cele ogólne:
• Radość i przyjemność podczas zajęć przy muzyce.
• Ćwiczenie koncentracji, spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo- ruchowej przy muzyce.
• Możliwość wyrażania siebie poprzez ruch przy muzyce oraz współtworzenie układów tanecznych.
• Umiejętność współdziałania w grupie i wyrażania swoich potrzeb.
• Poprawienie własnej sprawności i kontroli swojego ciała; kształtowanie prawidłowej postawy.
• Współdziałanie w uroczystościach szkolnych z okazji różnych świąt, imprez oraz uroczystościach lokalnych.
• Poznawanie tradycji i kultury polskiej i romskiej.

III. Cele szczegółowe:
• Stwarzanie warunków rozwijania samodzielności, kreatywności i osobistych zainteresowań, rozbudzanie i rozwijanie wrażliwości estetycznej ucznia oraz jego indywidualnych zdolności twórczych.
• Pozytywne motywowanie ucznia do pokonywania trudności dostosowanych do jego możliwości psychofizycznych, wzmacnianie wiary we własne siły i możliwości osiągania sukcesów oraz wspomaganie dążenia do osiągania celów.
• Integracja grupy.
• Pokonywanie nieśmiałości, rozbudzanie otwartości na drugiego człowieka (partnera, partnerkę).
• Zapoznanie z podstawowymi formami towarzyskimi obowiązującymi podczas tańca, ćwiczenia w praktycznym ich stosowaniu (zapraszanie do tańca, kulturalne zachowanie w tańcu, odpowiedni ubiór, higiena osobista itp.).
• Nauka prostych układów tanecznych z wybranych tańców.
• Praktyczny udział w szkolnych imprezach oraz imprezach lokalnych i regionalnych.
• Nabycie umiejętności pokonywania nieśmiałości i tremy podczas prezentowania się na scenie.
• Opracowanie układów choreograficznych.
• Zaspokojenie naturalnej potrzeby ruchu.
• Wyrobienie nawyku aktywnego spędzania wolnego czasu.
• Rozwijanie współpracy grupowej.
• Zaznajamianie się z tradycją i kulturą ludową polską i romską.
• Poznawanie nowych piosenek, utworów muzycznych.
• Doskonalenie umiejętności gry na instrumentach muzycznych.
• Doskonalenie umiejętności tworzenia własnych układów tanecznych do muzyki disco
• Doskonalenie umiejętności utrwalania emocji w tańcu- twórcza ekspresja.
• Wyrobienie poczucia rytmu, słuchu i płynności ruchów.
• Wyrobienie umiejętności stosowania form tanecznych jako sposobu walki ze stresem.

IV. Treści programowe:

1. Nauka piosenek o zróżnicowanej tematyce.
2. Realizacja układów tanecznych.
3. Tańce i zabawy integracyjne.
4. Ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe.
5. Poznanie technik podstawowych kroków tańców romskich i towarzyskich: walca angielskiego, rock and rolla, tańca nowoczesnego (disco)
6. Nauka podstawowych kroków oraz figur tanecznych: haczyki, wężyki, obrót w prawo, obrót w lewo, półobrót, krok z obrotem, para za parą, młynek.
7. Słuchanie muzyki poważnej, klasyków polskich i światowych.
8. Poznanie historii Romów – pochodzenie, populacja, Romowie w Europie i w Polsce, wędrówka Romów, II Wojna Światowa, tożsamość, romanipen, religia, tabor cygański, profesje uprawiane przez Cyganów.
9. Poznanie kultury i tradycji Romów – Co to znaczy być Romem?; elementy tradycyjnej kultury romskiej i jej współczesne przekształcenia, prawa i obowiązki domowników, elementy stroju, obyczaje i zwyczaje, kultura – teatr, festiwale kultury romskiej, wybitni Romowie – poetka Papusza, poetka i pieśniarka Teresa Mirga, malarka Katarzyna Pollock, malarstwo dzieci romskich, czasopisma, telewizja – romskie wiadomości, muzea.
10. Zapoznanie z poezją poetki Izoldy Kwiek – słuchanie i nauka tekstów.
11. Romowie polscy – grupy romskie.
12. Co nas łączy, a co dzieli? – metaplan – podobieństwa i różnice Rom – Gadzio.

V. Przewidywane osiągnięcia ucznia:
• Uczeń rozumie piękno i harmonię utworów muzycznych.
• Reaguje na przerwę w muzyce.
• Reaguje na zmiany tempa.
• Uczeń swobodnie porusza się w różnych kierunkach, jednocześnie obserwując przestrzeń wokół siebie.
• Rozróżnia podstawowe cechy tańców narodowych, regionalnych i towarzyskich.
• Stosuje w praktyce podstawowe formy towarzyskie obowiązujące podczas tańca (zaprasza do tańca, kulturalne zachowanie w tańcu).
• Opanował podstawowe układy taneczne z wybranych tańców narodowych i towarzyskich.
• Bierze czynny udział w imprezach szkolnych oraz lokalnych.
• Osiąga zadowolenie z uczestnictwa w zajęciach zespołu poprzez satysfakcję z udanych występów i efektów wspólnej pracy.
• Umie współpracować w zespole, odczuwa poczucie więzi i odpowiedzialności za wspólną pracę.
• Uczeń zna zwyczaje i tradycje polskie i romskie.
• Wskaże różnice i podobieństwa w obu kulturach - polskiej i romskiej.
• Zna utwory literackie romskich poetów: Izoldy Kwiek i Papuszy.
• Potrafi pożytecznie i aktywnie spędzać wolny czas.

VI. Metody i formy realizacji:
Metody:
1. Objaśnienia
2. Pokaz
3. Rozmowa
4. Czynnego udziału
5. Metaplan
6. Burza mózgów
Formy:
1. Są to zajęcia obligatoryjne w ramach zajęć pozalekcyjnych.
2. Próby aktualnie poznanych tańców.
3. Twórcze realizowanie się rozumiane jako: tworzenie własnych układów tanecznych, ruch przy muzyce, ekspresja ruchowa, prezentacja nabytych umiejętności w trakcie imprez szkolnych i pozaszkolnych, wyzwalanie w uczniach poczucia współodpowiedzialności za wizerunek szkoły.
VII. Środki dydaktyczne:
Magnetofon, kasety i płyty z utworami muzycznymi, instrumenty perkusyjne – tamburin , stroje, czasopisma romskie, utwory literackie romskich poetek.

VII. Ewaluacja:
Narzędziami badawczymi będą ankiety ewaluacyjne przeznaczone dla uczniów. Wyniki będą wykorzystywane w celu modyfikacji proponowanego programu. Będzie to rodzaj wskazówki dla nauczyciela co uczniom podobało się najbardziej w czasie tych zajęć, co ich nie interesowało, a co najbardziej angażowało. Uczniowie wyrażają także swoją opinię na temat potrzeby tego typu zajęć. Końcowym efektem realizacji programu będzie występ przed szerszą publicznością, na którym zostaną zaprezentowane poznane układy taneczne. Oprócz tego końcowe wnioski będą przedstawiane na posiedzeniach rad pedagogicznych podsumowujących dany semestr.

VIII. Literatura:
1. O. Kuźmińska- „Aerobik, taniec i gimnastyka”,
2. M. Wieczysty- „Tańczyć może każdy”,
3. Wydawnictwo Klanza- „Tańce i zabawy dla grupy”,
4. Krystyna Moll- „Wszystkie pary tańczą.”
5. Jacek Szpondra, Leszek Gęca- „Tańczymy razem.”
6. Izolda Kwiek, - „Tabor Izoldy” Antologia poezji Izoldy Kwiek.
7. Red. Jacek Milewski, - „Romowie bliskie spotkania” Przewodnik metodyczny dla nauczycieli.
8. Red. Jacek Milewski, - „Romowie co każdy nauczyciel wiedzieć powinien”.
ANKIETA

Uczestniczyłaś / uczestniczyłeś w tym roku w zajęciach kulturalno – artystycznych.
Proszę o wypełnienie poniższej ankiety. Wyrazisz swoje zdanie na temat zajęć, w których brałaś / brałeś udział.
Zaznacz właściwą odpowiedź lub wpisz w miejsce kropek swoje spostrzeżenia.

1. Czy chciałabyś/chciałbyś uczestniczyć w tego typu zajęciach ponownie?
a. tak
b. nie
c nie wiem
d. jest mi to obojętne

2. Jak często w tygodniu chciałabyś/chciałbyś uczestniczyć w takich zajęciach ?
a. raz w tygodniu
b. dwa razy w tygodniu
c. trzy razy w tygodniu
d. nie mam zadania

3. Po zakończeniu zajęć uważasz, że Twoje umiejętności wokalne :
a. poprawiły się
b. pogorszyły się
c. są bez zmian
d. nie mam zdania

4. Po zakończeniu zajęć uważasz, że Twoje umiejętności taneczne:
a. poprawiły się
b. pogorszyły się
c. są bez zmian
d. nie mam zdania

5. Po zakończeniu zajęć uważasz, że Twoja wiedza nt. tradycji i kultury polskiej i romskiej:
a. poszerzyła się
b. jest bez zmian
c. nie mam zdania

6. Uczestniczyłam / uczestniczyłem w zajęciach ponieważ :
........................................
7. Krótko napisz jaka panowała atmosfera na zajęciach:
........................................