Opis i analiza przypadku - Dziecko z deficytami rozwojowymi - rozpoznanie i rozwiązanie problemu edukacyjnego dziecka 5 -letniego

Opis i analiza przypadku
Dziecko z deficytami rozwojowymi - rozpoznanie i rozwiązanie problemu edukacyjnego dziecka 5 -letniego

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU

Problem dotyczy Macieja – dziś lat 6. Do oddziału przedszkolnego chodzi drugi rok.
Moją uwagę zwróciły następujące problemy chłopca:

wydaje się nie słuchać tego, co się do niego mówi (unika kontaktu wzrokowego z mówiącym)
wada wymowy,
mówi bardzo mało, odpowiada pojedynczymi wyrazami, mówi o sobie w rodzaju żeńskim,
nie bierze udziału w zajęciach i zabawach grupowych,
nie stosuje się do poleceń,
ma trudności z przestrzeganiem reguł i zasad,
ma bardzo niski poziom sprawności grafomotorycznej.

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA

Maciek zaczął uczęszczać do oddziału przedszkolnego we wrześniu 2010 roku. Miał wtedy dokładnie 5 lat. W pierwszym miesiącu trudno było mu się rozstać z mamą, kurczowo trzymał się jej ręki. Z początku nie chciał się bawić z dziećmi ani brać udziału w zajęciach. Bawił się sam, a gdy rozpoczynałam zabawę lub zajęcia z całą grupą natychmiast siadał na swoim miejscu przy stoliczku i nie dał się namówić do udziału w nich.
Bardzo niechętnie zabierał głos. Odpowiadał na pytania pojedynczymi słowami, często mówił o sobie w rodzaju żeńskim („mówiłam...narysowałam...bawiłam).
Z czasem chłopiec zaczął szukać towarzystwa kolegów, ale nie potrafił bawić się inaczej, jak tylko w „strzelanki” i mocowanie na dywanie. Tego typu zabawy łatwo przeradzały się w konflikty.
Maciek dość chętnie podejmował się rysowania, ale jego prace były w fazie bazgroty.
Rysował jednym kolorem, często na zupełnie inny temat niż ten proponowany. W kartce najczęściej były dziury – zbyt mocny nacisk. Bez komentarza Maciusia trudno było w jego pracy dostrzec narysowane postacie lub przedmioty. Używał lewej ręki. Nie lubił prac graficznych typu szlaczki.

Maciek wychowuje się w rodzinie pełnej, ma 4-letniego brata. Zawodowo pracuje tylko tata. Wspólnie z nimi zamieszkuje 25 letni wujek chłopca. Z wywiadu z mamą oraz z rozmów z dzieckiem dowiedziałam się, że najchętniej Maciek spędza czas przy komputerze (niestety raczej przy dość brutalnych grach). Dużo czasu spędzał też na zabawach podwórkowych. Bawił się sam lub z małym bratem. W domu nie podejmował prac typu: wycinanie, malowanie, lepienie czy rysowanie. Mama skarżyła się, że syn nie słucha poleceń, że trudno go zdyscyplinować.

3. ZNACZENIE PROBLEMU

Uznałam, że Maciuś wymaga indywidualnego podejścia nauczyciela.
Został skierowany na badania pod kątem oceny możliwości rozwojowych, w tym umiejętności skupienia się oraz rozwoju emocjonalno-społecznego do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Opinia wydana przez poradnię potwierdziła moje spostrzeżenia. Na podstawie badania psychologicznego stwierdzono, że zdolności poznawcze dziecka w zakresie myślenia logicznego rozwijają się w normie. Chłopiec przejawia tendencję do skrzyżowanej lateralizacji tj. posługuje się lewą ręką przy dominacji prawego oka. Znacznie obniżony jest poziom sprawności grafomotorycznej chłopca. Maciek prezentuje objawy świadczące o przewadze procesów pobudzenia nad hamowaniem w zakresie pracy układu nerwowego (co tłumaczy jego ruchliwość, trudności z koncentracją). Ponadto w sferze społeczno- emocjonalnej wykazuje cechy świadczące o małym przystosowaniu (problem z dostosowaniem się do zasad, niechęć do zabaw i zajęć grupowych).
Logopeda rozpoznał u Macka dyslalię , opóźnienie rozwoju mowy i języka.

4. PROGNOZA:

Negatywna:

- słaba sprawność manualna, nie eliminowana wada wymowy utrudnią dalszy prawidłowy rozwój dziecka
- nastąpi stopniowe obniżanie się motywacji do nauki
- niedostosowanie społeczne może doprowadzić do wyizolowania dziecka, rówieśnicy mogą unikać z nim kontaktu, a to z kolei może wyzwolić jego agresywność wobec otoczenia
- nastąpi narastanie zaburzeń sfery emocjonalno-uczuciowej i kształtowanie się negatywnej postawy w stosunku do podjęcia nauki w szkole.
- W wyniku słabej koncentracji dziecko nie osiągnie dojrzałości szkolnej, co z kolei stanie się przyczyną problemów w przyszłej nauce szkolnej.

Pozytywna:
Po wdrożeniu działań wychowawczych i dydaktycznych oraz terapii logopedycznej u dziecka nastąpi:
- wyraźna poprawa wymowy
- usprawnienie komunikowania się
- wzbogacenie słownika
- usprawnienie manualne – przygotowanie do nauki pisania
- zwiększą się jego możliwości w zakresie koncentracji uwagi,
-chętniej będzie brał udział w zajęciach
- będzie bawił się i współpracował z grupą
- osiągnie gotowość do podjęcia nauki w szkole.

5. PROPOZYCJE ROZWIĄZANIA PROBLEMU

Maciek wymagał pomocy ze strony nauczyciela i logopedy. Wszystkie nasze działania musiały być jednak powiązane ze ścisłą współpracą z rodzicami chłopca.
Dlatego uznałam, że pierwszym krokiem będzie rozmowa z rodzicami, uświadomienie im problemu oraz przedstawienie planu wspólnych działań. Rozmowy przeprowadzałam ja oraz pedagog szkolny, z którym także omawiałam problemy Macka.

Naszym celem było:
- rozwijanie sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo-ruchowej dziecka
- usprawnienie orientacji przestrzennej
- ćwiczenie koncentracji i uwagi dziecka
- systematyczne rozwijanie mowy dziecka – poprawna realizacja głosek tylnych i jednego szeregu detalizowanych, stymulowanie do posługiwania się w komunikacji zdaniem, nie pojedynczymi wyrazami
- ćwiczenie pamięci i spostrzegania
- rozbudzenie zainteresowań i wyrobienie właściwej motywacji do pracy
- wzmacnianie kompetencji społecznych i umiejętności komunikowania się z grupą rówieśniczą
- stymulowanie rozwoju poznawczego

Zadania, dzięki którym możemy osiągnąć ustalone cele:

- zapewnienie chłopcu indywidualnej opieki logopedy
- objęcie dziecka systematyczną pracą indywidualną – wyrównawczą
- prowadzenie ćwiczeń podnoszących sprawność manualną chłopca
- stwarzanie sytuacji i zachęcanie do spokojnego wypowiadania się
- stosowanie gier rozwijających pamięć, spostrzeganie, myślenie
- zaangażowanie mamy do stałej współpracy z logopedą, pedagogiem szkolnym i nauczycielem grupy oraz wypełnianie ich zaleceń w domu.

5. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ

Maciek został objęty pomocą logopedyczną. Uczęszcza na zajęcia od października 2010 roku do dnia dzisiejszego, raz w tygodniu po pół godziny. W zeszycie logopeda zapisuje mu ćwiczenia, które ma z rodzicami powtarzać w domu.
Dwa razy w tygodniu (rano, po pół godziny) Maciek ma indywidualne zajęcia z pedagogiem szkolnym. W trakcie nich prowadzone są ćwiczenia grafomotoryczne, ćwiczenia rozwijające spostrzegawczość, koordynację wzrokowo-ruchową, zabawy usprawniające orientację w schemacie własnego ciała i w przestrzeni.
W trakcie codziennych zajęć w przedszkolu, aby wzmocnić jego kompetencje społeczne przydzielam Maćkowi drobne zadania (rozdanie kartek, przyborów). Maciek zachęcany jest do wspólnych zabaw, włączany do gier z kolegami.
Staram się stwarzać sytuacje, w których chłopiec może coś opowiedzieć – początkowo w obecności kilku kolegów, stopniowo na forum grupy. Często trzeba mu przypominać o obowiązujących zasadach - początkowo w sytuacjach łamania zasad, przypominałam je ja, później pytałam o zasady Macka. Okazało się, że chłopiec doskonale je zna i cieszy się, kiedy to on może przypomnieć o nich koledze. Jako pozytywne wzmocnienie wprowadziłam system nagród za właściwe zachowanie. Staram się chwalić go za każdy, nawet najmniejszy sukces i poświęcać mu dużo uwagi. O to samo prosiłam także rodziców chłopca.
W trakcie prac manualnych chłopiec siedzi najbliżej mnie tak, abym mogła monitorować jego pracę – zależy mi, aby koncentrował się na zadaniu i doprowadzał swoją prace do końca.
Wielokrotnie prowadziłam z mamą Maciusia rozmowy, informowałam o prowadzonej pracy indywidualnej oraz proponowałam różne formy pracy z dzieckiem w domu. Rozmowy z rodzicami prowadzili także pedagog szkolny oraz logopeda.

6. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ

Pomoc, która została udzielona chłopcu przyniosła oczekiwane efekty.
Maciek chce się bawić z kolegami i jest lubiany w grupie. Zwraca się o pomoc, gdy nie potrafi sobie poradzić. Szuka kontaktu z osobami dorosłymi, sam nawiązuje rozmowę. Widoczne są postępy w rozwoju mowy chłopca - jest coraz bardziej wyrazista, wypowiada się pełnymi zdaniami.
Maciuś przelicza do 20. Próbuje dodawać i odejmować na konkretach. Dzieli krótkie zdania na wyrazy, wyrazy na sylaby, najprostsze wyrazy na głoski. Słyszy pierwszą głoskę w wyrazie. Coraz częściej zgłasza się do odpowiedzi.
Chłopiec ma dużą potrzebę ruchu – szuka możliwości biegania i skakania. Wymaga dużej uwagi, zainteresowania. Ma potrzebę sukcesu, cieszy go każda pochwała i docenienie jego starań. Lubi układać puzzle.
Maciek dość krótko jeszcze skupia swą uwagę i szybko się rozprasza. W ostatnim roku poczynił jednak spore postępy. Odpowiednio zmotywowany potrafi się skoncentrować i doprowadzić pracę do końca. Zdarza się, że sam prosi o dodatkowe zadania (szlaczki, karty pracy). Praca w domu i przedszkolu przyniosła efekty, ale taka systematyczna pomoc ze strony dorosłych niezbędna będzie Maćkowi także w kolejnym roku.