Program edukacji prozdrowotnej

PROGRAM
EDUKACJI PROZDROWOTNEJ
„RECEPTA NA ZDROWIE”
REALIZOWANYM
W
SPECJALNYM OŚRODKU SZKOLNO - WYCHOWAWCZYM
W ...................
w latach 2010 - 2013


WSTĘP

Zdrowie jest dla człowieka wartością podstawową. W codziennym życiu często mówimy, że jest ono najważniejsze. Program ten powstał z myślą o wszystkich uczniach Ośrodka, którzy poprzez różne szczeble edukacji szkolnej zapoznają je z problematyką zdrowotną. Zawiera on wiadomości zachęcające dzieci i młodzież do zachowań prozdrowotnych, szczególnie w zakresie higieny osobistej, żywienia i umiejętności zachowania się w różnych sytuacjach zagrażających zdrowiu. Pozwala poznać i uświadomić uczniom jaki wpływ na zdrowie człowieka mają ruch i wypoczynek, zdrowy styl odżywiania, badania profilaktyczne oraz zachowanie bezpieczeństwa w życiu codziennym. Promowanie zdrowia jest, nadrzędną koniecznością warunkującą kształtowanie nawyków służących zachowaniu i utrzymaniu zdrowia, rozwijanie pozytywnego zainteresowania zdrowiem w oparciu o niezbędne wiadomości, formowanie postawy umożliwiającej skuteczną profilaktykę, leczenie, pielęgnację, rehabilitację oraz stosowanie podstawowych zasad higieny w życiu jednostki i zbiorowości.
Konstrukcja programu została oparta na podstawowym założeniu, że wysiłki podejmowane w ramach szkolnej edukacji zdrowotnej dzieci przyniosą efekty wówczas, gdy:
- treści, zakres i metody wychowania zdrowotnego uwzględniać będą oczekiwania dzieci, rodziców, pedagogów oraz będą dostosowane do ich problemów i potrzeb oraz możliwości indywidualnych.
- zasadnicza część programu realizowana będzie w ramach zajęć lekcyjnych oraz pozalekcyjnych,
- za realizację i przebieg programu odpowiedzialni będą nauczyciele, pedagodzy pielęgniarki szkolne przy współpracy z przedstawicielami poszczególnych instytucji z przygotowaniem merytorycznym,
Program został opracowany zgodnie z obowiązującą podstawą programową kształcenia ogólnego oraz realizowanym w Ośrodku Programem Profilaktycznym i Wychowawczym i jego realizacja została zaplanowana na trzy lata.

CEL GŁÓWNY PROGRAMU

• Nabycie przez dzieci i młodzież nawyków prozdrowotnych
• Uzyskanie przez dzieci i młodzież zdolności do samodzielnego dokonywania wyboru zachowań właściwych dla zdrowia własnego i innych ludzi.

CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU

• Pomoc uczniom w poznawaniu siebie, śledzeniu przebiegu swojego rozwoju, identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów zdrowotnych
• Pomoc uczniom w zrozumieniu czym jest zdrowie, od czego zależy, dlaczego i jak należy o nie dbać
• Pomoc uczniom w rozwijaniu poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ludzi
• Pomoc uczniom w wzmacnianiu poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości
• Pomoc uczniom w rozwijaniu umiejętności osobistych i społecznych sprzyjających dobremu samopoczuciu i pozytywnej adaptacji do zadań i wyzwań codziennego życia
• Pomoc uczniom w przygotowaniu się do uczestnictwa w działaniach na rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska w domu, szkole, miejscu pracy, społeczności lokalnej
• Pomoc uczniom w zdobywaniu umiejętności przewidywania i unikania zagrożeń w najbliższym otoczeniu
• Propagowanie zasad higieny osobistej , zdrowego odżywiania się, spędzania wolnego czasu, właściwej organizacji dnia
• Uświadomienie uczniom zalet bycia zdrowym i kształtowanie umiejętności rozpoznawania zachowań sprzyjających zdrowiu
• Wyrabianie u uczniów odpowiedzialności za swoje postępowanie
• Nabywanie umiejętności właściwego reagowania na niebezpieczeństwa zagrażające zdrowiu i życiu
• Poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych oraz nabywanie umiejętności właściwego zachowania się w przypadku kontaktu z różnymi substancjami i środkami uzależniającymi
• Zdobycie podstawowych wiadomości o szkodliwości palenia, spożywania alkoholu, nadużywania leków i zażywania narkotyków
• Dostarczanie wiedzy na temat wpływu pokarmu i jego składników odżywczych na prawidłowe funkcjonowanie organizmu oraz kształtowanie u dzieci umiejętności dokonywania wyboru właściwych pokarmów

FORMY I METODY PRACY
1. Zajęcia tematyczne prowadzone przez wychowawców, nauczycieli i pielęgniarki w ramach lekcji oraz jako zajęcia pozalekcyjne (pogadanki, dyskusje, zajęcia praktyczne).
2. Gry i zabawy
3. Projekcje filmów.
4. Prace plastyczno – techniczne
5. Konkursy.
7. Współpraca ze środowiskiem lokalnym.
8. Spotkania z policjantem, lekarzem, ratownikiem medycznym.
9. Wycieczki.

TREŚCI EDUKACYJNE
Problematyka uwzględniona w programie została podzielona na dziewięć obszarów tematycznych:
1. Higiena osobista i otoczenia.
2. Żywność i żywienie.
3. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc.
4. Rozwój i zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne.
5.Aktywność ruchowa, wypoczynek, czas wolny.
6. Edukacja do życia w rodzinie i społeczności.
7. Wirus HIV i AIDS.
8. Niszczycielska moc nałogów (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze).
9. Profilaktyka przeciwnowotworowa (rak szyjki macicy, nowotwory piersi).

EWALUACJA PROGRAMU
Podstawę ewaluacji stanowi monitoring realizacji założonych celów oraz zakresu zajęć tematycznych na podstawie wpisów w dzienniki lekcyjne. Kolejny elementem ewaluacji będzie zrealizowany konkurs wiedzy organizowany raz w roku szkolnym dla całej społeczności Ośrodka zgodnie z harmonogramem zajęć.
Jednym z elementów ewaluacji będzie otrzymanie certyfikatów uczestnictwa i realizacji ogólnopolskiego programu „5 porcji warzyw, owoców lub soku” oraz programu edukacyjnego „Klub Bezpiecznego Puchatka” przygotowanego przez firmę Maspex oraz Biuro Prewencji Ruchu drogowego Komendy Głównej Policji.

HARMONOGRAM DZIALAŃ

Lp. Obszar tematyczny Zadania Formy realizacji Termin realizacji Odpowiedzialni Uwagi
1 Higiena osobista i otoczenia.
• poznanie oraz utrwalanie podstawowych zasad higieny osobistej: czystość ciała i odzieży
• zapoznanie z podstawowymi przyborami do utrzymywania higieny oraz utrwalanie nabytej wiedzy sytuacjach codziennych
• zapoznanie uczniów z różnego rodzaju formami odpoczynku i ich znaczeniem dla zdrowia oraz utrwalanie tych wiadomości
• poznanie z podstawowych zasad higieny jamy ustnej
• rozmowy na temat bezpieczeństwa i higieny pracy i nauki ( warunki odrabiania lekcji, wietrzenie sali, pokoju)
• przyzwyczajanie uczniów do utrzymywania porządku i czystości w klasie, w pokoju
• rozmowy na temat utrzymywania czystości i porządku wokół siebie ( podręczniki , zeszyty, ławka , plecak )
• pogadanki na temat tworzenia przyjaznej i miłej atmosfery w klasie
• pogadanki
• codzienne wpajanie nawyków higieny osobistej i otoczenia podczas wykonywania czynności życia codziennego
• fluoryzacja zębów
• codziennie wpajanie nawyków higieny pracy i nauki – konsekwentne rozlicznie z powierzonych czynności dyżurnych klasowych i grupowych
• zajęcia tematyczne w czasie godzin wychowawczych Na bieżąco

Zgodnie z kalendarzem fluoryzacji

Na bieżąco

Zgodnie z klasowym planem wychowawczym
W ramach zajęć grup wychowawczych Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych
Pielęgniarki
Osoby wspomagające pracę nauczyciela

Pielęgniarka szkolna

Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych
Pielęgniarki
Osoby wspomagające pracę nauczyciela

Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych

2 Żywność i żywienie.
• poznanie wartości odżywczych warzyw i owoców oraz produktów mlecznych
• zapoznanie z zasadami zdrowego odżywiani
• zwracanie uwagi na właściwe zachowanie się przy stole
• rozpoznawanie oraz nazywanie najpopularniejszych warzyw i owoców
• zwrócenie uwagi na higienę spożywania posiłków
• zajęcia tematyczne podczas zajęć lekcyjnych oraz zajęć w grupach wychowawczych
• zajęcia realizowane w ramach godzin wychowawczych
• codzienne wpajanie właściwych postaw oraz zachowania podczas spożywania posiłków
• przygotowanie surówek lub soku owoców lub warzyw
• wykonanie gazetek tematycznych w salach
• przystąpienie do ogólnopolskiego programu „5 porcji warzyw, owoców lub soku”
• konkurs podsumowujący podjęte działania w tym zakresie „W zdrowym ciele zdrowy duch” Na bieżąco
W szczególności w roku szkolnym 2011 /2012

Rok szkolny 2011/2012

IV 2012 Nauczyciel biologii i przyrody
Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych
Pielęgniarki
Osoby wspomagające pracę nauczyciela

Wychowawca klasy I – III SP

........................
........................

3 Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. • rozmowy na temat zachowania bezpieczeństwa w klasie i w szkole
• zapoznanie z pięcioma zasadami przechodzenia przez jezdni
• zapoznanie z wybranymi znakami drogowymi
• pierwsza pomoc w nagłych przypadkach sposobów udzielania pierwszej pomocy, nauki bandażowania , mierzenia temperatury, przemywania ran, dawkowania leków tylko przez rodziców
• zapoznanie z zasadami bezpiecznego korzystania z urządzeń technicznych i elektrycznych - ćwiczenia praktyczne
• poznanie telefonów alarmowych: staży pożarnej , policji , pogotowia ratunkowego
• spotkanie z ratownikiem medycznym
• udział w konkursach organizowanych przez straż pożarną
• wycieczka na drogę publiczną (praktyczna nauka przechodzenia przez jezdnię)
• przystąpienie do programu edukacyjnego „Klub bezpiecznego Puchatka”
• zajęcia tematyczne prowadzone przez pielęgniarki
• wykonanie gazetek tematycznych w salach
• zajęcia tematyczne w ramach zajęć lekcyjnych
• zajęcia w ramach godzin wychowawczych
• zajęcia tematyczne w ramach grup wychowawczych
• konkurs podsumowujący podjęte działania w tym zakresie „Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach”
• wycieczka do Ratownictwa medycznego w Sztumie
• udział w konkursach tematycznych
• konkurs podsumowujący podjęte działania w tym zakresie ”Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach” Rok szkolny 2012/2013

W szczególności w roku szkolnym 2011 /2012

Zgodnie z tematyką zajęć

Zgodnie z planem wychowawczym klasy

Zgodnie z planem pracy grupy

IV 2013

V 2013

Zgodnie z nadchodzącymi ofertami

IV 2013 Wychowawca klasy I – III SP

Pielęgniarki

Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych

Nauczyciel kl. I – III
Nauczyciel przyrody, biologii, techniki,
w-f
Wychowawcy klas

Wychowawcy grup wychowawczych

........................
........................

........................
........................

Nauczyciele

........................
........................

4 Rozwój i zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne. • zapoznanie z budową ciała człowieka
• spotkanie z pielęgniarką szkolną , lekarzem
• wyjaśnienie znaczenia pojęć: zdrowy, chory
• zapoznanie z przyczynami chorób ich objawami
• uświadomienie dzieciom jak mogą dbać o własne zdrowie
• układanie z rozsypanek literowych nazw specjalności lekarzy, rozwiązywanie krzyżówki , zagadek
• rozmowy na temat dbania o zdrowie narządów zmysłu szczególnie słuchu i wzroku
• co to znaczy być kulturalnym i grzecznym na co dzień
• zwracanie uwagi na przestrzeganie zasad kulturalnego zachowania się w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi • zajęcia tematyczne podczas zajęć lekcyjnych oraz zajęć w grupach wychowawczych
• zajęcia realizowane w ramach godzin wychowawczych
codzienne wpajanie właściwych postaw Na bieżąco Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych
Pielęgniarki
Osoby wspomagające pracę nauczyciela

5 Aktywność ruchowa, wypoczynek, czas wolny. • zapoznanie z różnymi formami aktywności dziecka (praca , wypoczynek , zabawa)
• organizowanie zabaw i gier ruchowych na zajęciach
• organizowanie wycieczek , wędrówek terenowych, spacerów
• rozmowy na temat prawidłowego rozplanowania dnia
• „Jak bezpiecznie spędzić ferie , wakacje, wspólne ustalanie rad na ferie i wakacje
• omówienie zasad zachowania się na wycieczkach szkolnych
• omówienie zasad bezpiecznego zachowanie się na przerwach w szkole
• zachęcanie uczniów do brania udziału w zawodach sportowych organizowanych przez szkołę oraz inne placówki
• proponowanie oraz wskazywanie uczniom różnych form aktywnego wypoczynku w czasie wolnym
• zajęcia tematyczne podczas zajęć lekcyjnych oraz zajęć w grupach wychowawczych
• zajęcia realizowane w ramach godzin wychowawczych
• aktywny udział uczniów w zawodach sportowych
Na bieżąco

Zgodnie z planem wychowawczym klasy

Zgodnie z planem pracy grupy

Zgodnie z nadchodzącymi ofertami zawodów sportowych Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych

Wychowawcy klas

Wychowawcy grup wychowawczych

Nauczyciel w - f
6 Edukacja do życia w rodzinie i społeczności. • uświadomienie dzieciom znaczenia zgodnego współżycia w grupie , w klasie, zabaw z rodzeństwem
• rozmowy na temat rodziny , doświadczeń związanych z życiem rodzinnym
• okazywanie szacunku osobom starszym, wykonanie upominków z okazji Dnia Babci Dziadka oraz z okazji Dnia Matki i Ojca
• właściwe sposoby rozwiązywania konfliktów
• ukazywanie różnic między ludźmi , stosunek do osób niepełnosprawnych
• pogadanki na temat uprzejmości , serdeczności, kulturalnego zachowania się, nawiązywania przyjaźni
• rozmowy , plakaty ukazujące szkodliwość palenia papierosów i picia alkoholu
• pogadanki na temat bezpiecznego korzystania z telewizji i komputera
• prowadzenie cyklu zajęć dotyczących zapobieganiu agresji i przemocy np. „Jak sobie radzić ze złością?” • zajęcia tematyczne podczas zajęć lekcyjnych oraz zajęć w grupach wychowawczych
• zajęcia realizowane w ramach godzin wychowawczych
Zgodnie z planem wychowawczym klasy

Zgodnie z planem pracy grupy

Zgodnie z rozkładem tematycznym zajęć wychowania do życia w rodzinie Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych

Nauczyciel WDŻ

Pedagog szkolny

7 Wirus HIV i AIDS. • wzrost poziomu wiedzy na temat HIV / AIDS.
• kształtowanie postaw asertywnego i odpowiedzialnego zachowania w sytuacjach niosących zagrożenie.
• wzrost tolerancji wobec osób żyjących z HIV i chorych na AIDS.
• utrwalenie wiedzy na temat dróg szerzenia się zakażeń HIV.
• rozwinięcie umiejętności odróżniania zachowań ryzykownych od bezpiecznych form kontaktu z osobami zakażonymi.
• zachęcenie uczniów do unikania zachowań ryzykownych i rozbudzenie motywacji do życia bez ryzyka AIDS.
• rozwinięcie empatii i akceptacji wobec osób żyjących z HIV. • zajęcia tematyczne podczas zajęć lekcyjnych
• zajęcia realizowane w ramach godzin wychowawczych
• zajęcia prowadzone przez pielęgniarki
• konkurs podsumowujący podjęte działania w tym zakresie „Żyję bez ryzyka AIDS”
Na bieżąco zgodnie z planem wychowawczym klasy

XII 2010 Wychowawcy klas

Pielęgniarki

........................
........................

8 Niszczycielska moc nałogów (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze). • uświadomienie uczniom o niszczącym wpływie alkoholu, narkotyków, dopalaczy i papierosów na organizm człowieka
• wpojenie uczniom asertywnych postaw w celu odmawiania osobom proponującym np. narkotyki
• uświadomienie uczniom zagrożeni jakie niesie za sobą korzystanie z narkotyków i dopalaczy
• uświadomienie uczniom zagrożeni jakie niesie za sobą spożywanie alkoholu
• uświadomienie uczniom możliwości skorzystania z pomocy w przypadku wystąpienia np.: w domu problemu alkoholowego lub przemocy w rodzinie • zajęcia tematyczne podczas zajęć lekcyjnych
• zajęcia realizowane w ramach godzin wychowawczych
• zajęcia prowadzone przez pedagoga Na bieżąco zgodnie z planem wychowawczym klasy Wychowawcy klas
Wychowawcy grup wychowawczych

Pedagog szkolny
9 Profilaktyka przeciwnowotworowa (rak szyjki macicy, nowotwory piersi). • zapoznanie z podstawowymi zasadami higieny w okresie dojrzewania
• zapoznanie ze zmianami zachodzącymi w organizmie podczas dojrzewania
• poznanie sposobów samobadania piersi
• zapoznanie ze sposobem prowadzenia kalendarzyka menstruacji
• omówienie podstawowych zasad higieny podczas okresu
• wpojenie dziewczętom konieczności regularnego badania piersi oraz systematycznych wizyt w gabinecie ginekologicznym w celu wykonania cytologii • zajęcia tematyczne prowadzone prze pielęgniarkę szkolną w ramach lekcji oraz zajęć pozalekcyjnych
• wizyta w gabinecie ginekologicznym zorganizowana dla dziewczynek z podziałem na grupy wiekowe (SP i Gimnazjum) Na bieżąco W szczególności rok szkolny 2012/2013 ........................

........................

Program opracowali: Sylwia Mączyńska Henryk Nowak