Skrzynia skarbów
w pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.
Wychowanie estetyczne stanowi integralną część wychowania w szkole specjalnej, jest dziedziną kształtującą osobowość dziecka, czyni je bardziej wrażliwym, zdolnym do bogatszych przeżyć, które z kolei wpływają na rozwój dziecka.
Znaczącą rolę w rozbudzaniu wrażliwości estetycznej dziecka może pełnić w szkole podstawowej specjalnej dobrze zorganizowana skrzynia skarbów.
Znana od dawna, a zaniedbywana ostatnio, skrzynia skarbów jest jednym z wielu, spośród poszukiwanych obecnie, sposobem realizacji podmiotowości dziecka, sposobem rozwijającym indywidualną ekspresję artystyczną dziecka.
Skrzynia skarbów to "zaplecze" dla realizacji pomysłów dzieci, to środek dla praktycznego działania, zgodnie z twórczym projektem dziecka, to wreszcie możliwość wykonania oryginalnych prac dziecięcych, będących wyrazem swobodnej ekspresji dziecięcej.
Dzieci ze szkoły specjalnej mają silną potrzebę zbieractwa i segregowania różnych "zdobyczy".
Potrafią już ocenić pod względem estetycznym to, z czym się stykają. Bardzo często zachwycają się drobnostkami – ładnym kamykiem, kolorowym szkiełkiem, cieszy je ozdobny papierek.
Najchętniej skarby te gromadzą w kieszeniach kurtek, spodni, przynoszą do domów, czy szkolnej sali.
I właśnie tę właściwość dzieci można wykorzystać organizując w klasie skrzynię skarbów – miejsce do którego dziecko może znosić wszystkie swoje znalezione i wyszukane skarby, a potem w czasie zajęć, zabaw swobodnie z nich korzystać.
W ten sposób staje się ona również wspólną "tajemnicą" klasy, "oazą" prywatności dziecięcej, przedmiotem dbałości wszystkich dzieci, a to wpływa na lepszą integrację grupy.
Bogata, pod względem zawartości, skrzynia skarbów zawiera różnorodne, jeśli chodzi o kształt, kolor i wielkość, przedmioty, pozwalające dziecku tworzyć prace z tego, co samo wybierze, często są to elementy "półgotowe", wtedy wystarczy je tylko połączyć w coś, co zrodziło się w wyobraźni dziecka i "dzieło" gotowe. Można, korzystając z niej, wykonać prace różnorodne tematycznie – i te realne, tj. Postaci ludzi, zwierząt, budowle, środki lokomocji itp, jak też, a może przede wszystkim, te absolutnie wymyślone przez dziecko, zaczerpnięte z jego wyobraźni – np. smoki, kosmiczne pojazdy, różne cudaki, którym dzieci mogą później nadawać imiona, opowiadać ich przygody.
Skrzynia skarbów może również służyć dzieciom do różnorodnych zabaw z elementami szeregowania, klasyfikowania, układania, przeliczania.
Może być okazją do ćwiczeń w zakresie rozwijania pojęć dotyczących położenia przedmiotów, wielkości i ciężaru.
Skarby znajdujące się w skrzyni, można wykorzystać w czasie zabaw tematycznych, konstrukcyjnych, ruchowych, badawczych i to zarówno w czasie swobodnych zabaw, jak i tych inspirowanych przez nauczyciela.
Skrzynia skarbów to okazja do rozwijania upodobań w zakresie własnej aktywności twórczej, to możliwość przeżywania swojej pracy, oceniania jej efektów.
Nawyk korzystania ze skrzyni skarbów rodzi doświadczenie i większą sprawność dziecka w tworzeniu coraz to nowych, oryginalnych dzieł. Prace stają się coraz bardziej pomysłowe, estetyczne, bogatsze w szczegóły i tym samym ciekawsze.
Co powinno się znajdować w skrzyni skarbów? Wszystko to co zaciekawia dziecko i może przydać się do zabawy.W takiej skrzyni znajdować się mogą np.: różnorodny papier (kolorowy, biały, gazety, bibuła, tektura...), wstążki, sznurki, nici, kłębki różnokolorowej włóczki, gumki, guziki, muszelki, ciekawe kamyki, kora drzew, szyszki, kasztany, żołędzie, suche gałązki, patyki, folia, spinacze, wata, wydmuszki, połówki skorupek orzechów włoskich, różne pudła, opakowania artykułów spożywczych, kosmetyków, plastikowe butelki, deseczki, tubki i wiele innych.
Ważną sprawą jest, aby skrzynia skarbów została odpowiednio zaprojektowana przez dzieci i nauczycielkę, aby zapanował w niej ład, umożliwiający sprawne korzystanie z jej zasobów, a przedmioty znajdujące się w niej były czyste i bezpieczne dla dzieci w tym wieku. Wszystkie skarby muszą zostać odpowiednio pogrupowane i uporządkowane, a skrzynia – ciekawa i estetyczna. Byłoby wskazane, aby same dzieci ją ozdobiły (np. swoimi rysunkami).
Istnieje bardzo wiele pomysłów i sposobów wykonania takiej skrzyni skarbów, od bardzo prostych (duże, sztywne pudło kartonowe z wieloma przegródkami wewnątrz) po skomplikowane skrzynie drewniane z wieloma szufladami. Najważniejszy jest jednak sam pomysł zorganizowania skrzyni skarbów i uczynienia z niej bardzo wszechstronnego, lubianego przez dzieci kącika pracy i zabawy. Ten sprawdzony już dawno pomysł powinien cieszyć się większym zainteresowaniem nauczycielek edukacji przedszkolnej i kształcenia zintegrowanego, tym bardziej, że coraz mniej środków finansowych można przeznaczyć na pomoce dydaktyczne i zabawki, a skrzynia skarbów stwarza bardzo duże możliwości w pracy dydaktyczno-wychowawczej z dziećmi.