Przygotowanie do podróży do Afryki. Konspekt lekcji języka angielskiego w klasie pierwszej gimnazjum w szkole integracyjnej

I. Informacje ogólne o klasie.

Klasa liczy dwudziestu uczniów, w tym pięć osób niepełnosprawnych. Lekcje języka angielskiego odbywają się pod kierunkiem dwóch nauczycieli – wiodącego i wspomagającego, którzy współpracują ze sobą i uzupełniają się wzajemnie. Na lekcjach uczniowie chętnie biorą udział w zajęciach, przygotowują dodatkowe prace. Uczniowie, którzy wyróżniają się stopniem opanowania języka angielskiego, chętnie pomagają słabszym. Wszyscy dobrze sobie radzą z pracami domowymi, przynoszą wskazane pomoce, książki i ćwiczeniówki, na bieżąco uzupełniane, odpowiadają na pytania nauczyciela. „Dobrzy” uczniowie chętnie czytają przystosowane do ich poziomu lektury
w języku angielskim, które następnie referują w obecności klasy.

Uczniowie niepełnosprawni:
Anna – niedosłuch (ucho lewe 80 dB, ucho prawe 60 – 100 dB), poziom intelektualny przeciętny, posiada dosyć duży zasób słów, systematycznie uzupełniany. Potrafi z pomocą nauczyciela zbudować proste zdania w języku angielskim.
Sylwia – niedosłuch średniego stopnia (ucho lewe 50 dB, ucho prawe 55 dB). Inteligencja w dolnej partii normy. Niedokształcenie mowy spowodowane ubytkiem słuchu. Posiada niewielki zasób słownictwa, nowe słowa zapamiętuje po wielokrotnym powtarzaniu, ma ogromne problemy z formułowaniem najprostszych zdań, pracuje w oparciu o konkrety.
Artur – rozwój intelektualny poniżej normy, mała sprawność ruchowa, opóźniony rozwój mowy spowodowany niedosłuchem. Mały zasób pojęć, nieprawidłowa artykulacja
w języku polskim, odmienna fonetyka języka angielskiego potęguje te trudności.
Wszyscy wymienieni uczniowie niepełnosprawni są bardzo chętni do pracy, chętnie wykonują polecenia nauczyciela. Ania aktywnie pomaga Sylwii. Staramy się pracować nad szerszym włączeniem Artura i Sylwii w życie klasy.
Wojciech – obustronny niedosłuch przewodzeniowy dużego stopnia. Wysiękowe nawracające zapalenie obu uszu. Wysoki poziom inteligencji ogólnej.
Damian – niedosłuch niewielkiego stopnia, wada wzroku. Poziom inteligencji powyżej przeciętnej.
U obu chłopców nastąpiła poprawa stanu zdrowia, rewalidacja przyniosła oczekiwane rezultaty, funkcjonują na lekcji jak dzieci pełnosprawne, dobrze sobie radzą z nauką języka angielskiego i posługują się nim w miarę sprawnie. Nie potrzebują dodatkowej pomocy nauczyciela wspomagającego.

II. Temat: Przygotowanie do podróży do Afryki.

Propozycja zapisu w dzienniku nauczyciela wspomagającego: „Przygotowujemy się do wyjazdu do Afryki” – zapoznanie z kilkoma angielskimi nazwami zwierząt i roślin występujących w Afryce, przedmiotów przydatnych w podróży, kształcenie umiejętności poprawnego zapisu i wymowy; utrwalanie nazw kolorów.

III. Cele:

Celem głównym jest kształcenie sprawności komunikowania się w języku angielskim przy wykorzystaniu tematyki interesującej ucznia. W trakcie zajęć wzbogacamy słownictwo ucznia oraz utrwalamy zastosowanie czasownika „to have – mieć” do zadawania pytań, zwrotów there is, there are, konstrukcji would like – chciałbym.
Celem, do którego zmierzamy systematycznie, jest kształcenie postawy otwartości, śmiałości i odwagi w posługiwaniu się językiem angielskim; przełamanie oporów, niekiedy „wstydu” przed klasą i nauczycielem. Staramy się wykorzystywać każdą okazję do tego, by zachęcić uczniów do działania, samodzielności przy pokonywaniu trudności, do wskazywania użyteczności języka angielskiego w życiu i w toku dalszej nauki. Ważnym zadaniem jest ponadto wyrabianie odpowiedzialności za efekty pracy grupy, wskazanie, że wszyscy jej członkowie są jednakowo ważni i przydatni. Rozwijamy umiejętność precyzyjnego formułowania myśli, logicznego myślenia i koncentracji uwagi.

Cele terapeutyczne:
Artur – doskonalenie koordynacji wzrokowo – ruchowej, doskonalenie sprawności manualnej i grafomotorycznej,
Sylwia – doskonalenie koordynacji wzrokowo – ruchowo – słuchowej,
Wszyscy – doskonalenie spostrzegawczości, rozwijanie percepcji słuchowej, doskonalenie płynności wymowy, doskonalenie umiejętności odczytywania mowy z ust.

Przewidywane umiejętności:

Poziom podstawowy

Wszyscy uczniowie
- nazywanie przedmiotów, o których mowa na zajęciach i zapisywanie tych nazw;
- prawidłowe operowanie słownictwem dotyczącym nazw zwierząt, kolorów, wyrażeń związanych z Afryką, pogodą, itp.;
- Udzielanie odpowiedzi na pytania typu:
What climate is in Africa? Jaki jest klimat
w Afryce?
What animals can you see in Africa?
Jakie zwierzęta można zobaczyć w Afryce?
What plants are there in Africa?
Jakie rośliny są w Afryce?
What kind of fruit grows in Africa?
Jakie owoce są w Afryce?
What do people from Africa look like?
Jak wyglądają ludzie z Afryki?
- posługiwanie się słownikiem;
- rozpoznawanie komunikatów nauczyciela podawanych w języku angielskim dotyczących sytuacji życiowych bliskich uczniowi.

Uczniowie o specjalnych potrzebach
- Artur i Sylwia powinni umieć nazwać, prawidłowo wymówić i zapisać: a camera,
a knife, a map; Ania powinna poradzić sobie ze wszystkimi słowami;
- Artur powinien nazwać i prawidłowo wymówić: a zebra, a giraffe, a lion,
a monkey; Africa, hot; nazwać wszystkie kolory; Ania powinna umieć nazwać wszystkie zwierzęta, prawidłowo wymówić ich nazwy oraz powtórzyć krótkie zdania It is hot in Africa. W Afryce jest gorąco.; The elephant is big and grey. Słoń jest duży i szary.; It is
a lion.. To jest lew.; It is brown. To jest brązowe.
- Artur i Sylwia powinni umieć podawać jednowyrazowe odpowiedzi na pytania zadane po angielsku z tłumaczeniem: What colour is the elephant? Jakiego koloru jest słoń? – Grey. Szary.; What is it? Co to jest? – A zebra. Zebra.
Ania powinna umieć udzielać odpowiedzi pełnym, krótkim zdaniem, np.: What colour is the zebra? Jakiego koloru jest zebra?; It is black and white. Ona jest czarno-biała.; What animals are there in Africa? Jakie zwierzęta są w Afryce? – There are lions, elephants, zebras, giraffes, snakes.
- Ania powinna umieć posługiwać się słownikiem. Artur i Sylwia – przypomnienie alfabetu (po polsku), zwrócenie uwagi na alfabetyczny układ haseł.


Poziom ponadpodstawowy

- próby podejmowania dyskusji w języku angielskim na zadany temat;
- wyrażanie własnych sądów i obrona swego stanowiska w języku angielskim;
- stosowanie w wypowiedziach ustnych i pisemnych konstrukcji:
Would you like... – Czy chciałbyś...
There are... – Są, znajdują się...
Have you got... - Czy masz...

Uczniowie o specjalnych potrzebach
- Próba wyrażania i uzasadniania własnych sądów – po polsku.


IV. Metody i formy:
Preferowane metody aktywizujące, w tym: dyskusja dydaktyczna, elementy burzy mózgów, klasyczna metoda problemowa, elementy metody projektów.
Praca w zależności od konkretnego zadania prowadzona jest z całą klasą równolegle lub w grupach (częściowo z wyodrębnieniem grupy uczniów bardzo słabych językowo). Niektóre zadania uczniowie wykonują indywidualnie.

V. Pomoce:
– rekwizyty (globus, lornetka, aparat fotograficzny, apteczka, nóż, radio, okulary przeciwsłoneczne, piłka, owoce),
– słowniki (polsko – angielski, angielsko – polski),
– rysunki i treść zadania (materiały przygotowane do pracy indywidualnej),
– książka „Collins Picture Dictionary for Young Learners” autorstwa Andrew Wright’a.

VI. Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie – rozgrzewka językowa.
Sprawdzenie pracy domowej, zainscenizowanie krótkiej rozmowy na temat samopoczucia, zainteresowań, pogody itp.

2. Przypomnienie słownictwa przydatnego do zajęć, uczniowie nazywają zgromadzone rekwizyty:
a globe – globus, binoculars – lornetka, first-aid kit – apteczka, a camera – aparat fotograficzny, a cream – krem, sunglasses – okulary przeciwsłoneczne, a radio – radio,
a knife – nóż, a ball – piłka, fruits – owoce.

Uczniowie o specjalnych potrzebach
Pracę rozpoczynamy od Artura, Sylwii i Ani, którym umożliwiamy w ten sposób zaangażowanie się w zajęcia, stosownie do ich możliwości. Prawdopodobnie będą
w stanie rozpoznać, nazwać po polsku wszystkie, a po angielsku niektóre z przedmiotów. Ćwiczymy przy tej okazji wymowę wyrazów: a camera, a cream, sunglasses oraz określanie koloru. Utrwalamy konstrukcje typu: What is it? Co to jest?, What colour is it? Jaki ma kolor? (po angielsku; w razie potrzeby z tłumaczeniem).

3. Nawiązanie do tematu zajęć – rozmowa o Afryce w oparciu o rekwizyty, odpowiedzi uczniów na pytania typu:
Can you show me where Africa is? Czy możesz mi pokazać, gdzie jest Afryka?
Is it big or small? Czy jest duża czy mała?
What climate is in Africa? Jaki klimat jest w Afryce?
Tell me what animals live in Africa. Powiedz jakie zwierzęta żyją w Afryce?

Uczniowie o specjalnych potrzebach
Uczniowie niepełnosprawni biorą udział w rozmowie, odpowiadają na pytania
i wykonują polecenia typu (konieczne jest tłumaczenie):
Where is Africa? Show me. Gdzie jest Afryka? Pokaż. (uczeń pokazuje na globusie lub mapie);
What is the weather in Africa? Is it cold or hot? Is it rainy? Jaka pogoda jest w Afryce? Jest zimno czy ciepło? Czy pada? (Artek i Sylwia odpowiadają: Hot, Ania: It is hot (in Africa), It is rainy).
Rozmowa w języku polskim wokół pytań: Jakie zwierzęta żyją w Afryce?, Jakie owoce rosną w Afryce?
What is it? Co to jest? (nauczyciel wskazuje ilustracje owoców i zwierząt, uczniowie odpowiadają jednym słowem po angielsku, odpowiedź całym zdaniem formułują po polsku).

4. Rozwiązanie sytuacji problemowej nr 1 (ćwiczenie mające na celu kształcenie umiejętności dokonywania właściwych wyborów i uzasadniania swojego stanowiska) „You are going to Africa you have to pack your suitcase but it is too small. You have to take only three things. What will you take and why? – you can write it down.” „Jedziesz do Afryki, musisz się spakować, ale niestety twój plecak jest mały. Możesz wziąć tylko trzy rzeczy. Co weźmiesz i dlaczego? Możesz przygotować się na piśmie.” Polecenie podajemy w języku angielskim, sprawdzamy, czy jest zrozumiałe dla wszystkich. Ponieważ część dzieci to wzrokowcy, tekst jest zapisany również na tablicy, początkowo zasłoniętej.
Po przeprowadzonej dyskusji wspólne ustalenia zapisujemy do zeszytu, zwracając uwagę na prawidłowe uzasadnienie z użyciem formy because – ponieważ.

Uczniowie o specjalnych potrzebach
To samo polecenie, ale tylko po polsku, uczniowie wypisują nazwy przedmiotów wraz z tłumaczeniem. Artur może wybrać spośród przygotowanych obrazków, już podpisanych, i wklejać je do zeszytu, ćwicząc w ten sposób rękę. Podejmujemy próby rozmowy, ale w języku polskim na temat – dlaczego wybrałeś właśnie to?

5. Problem nr 2
- Praca indywidualna, której celem jest wzbogacenie słownictwa oraz ćwiczenie poprawnej pisowni i wymowy, wyćwiczenie sprawności posługiwania się słownikiem oraz przygotowanie do prowadzenia dyskusji, uzasadniania swojego zdania, co będzie przydatne w ćwiczeniu następnym i pracy domowej.

Uczniowie o specjalnych potrzebach
Uczniowie niepełnosprawni poszerzają zasób słów o: shorts, a camera, a map,
a cream, binoculars, ćwicząc ich pisownię, zapoznają się ze słownikiem (alfabetyczny układ haseł) oraz kształtują orientację przestrzenną i spostrzegawczość (wybór właściwego przedmiotu z przedstawionych na rysunku)

- Sformułowanie problemu:
Uczniowie otrzymują obrazek, mają odpowiedzieć w języku angielskim co on przedstawia i podjąć próbę sformułowania polecenia (dopuszczamy odpowiedź w języku polskim). Dążymy do tego, by polecenie było sformułowane w sposób następujący: „Woman in the picture is going on a safari holiday to Africa. Make a list of things she has to take with herself. – begin with the most inmportant one.” „Kobieta, którą widzisz na rysunku ma wyjechać na safari. Przygotuj jej listę rzeczy, które ma ze sobą zabrać – zacznij od najbardziej potrzebnych.”
Uczniowie pracują indywidualnie pomagając sobie słownikiem, wybrane przedmioty wypisują obok rysunku w kolejności od najbardziej potrzebnych. Kontrolujemy ich poczynania, dbając o to, by praca była samodzielna (ale z wykorzystaniem słowników w miarę potrzeby). Po wykonaniu zadania kilkoro uczniów odczytuje swoje propozycje, które oceniamy po sprawdzeniu prawidłowości zapisu.

Uczniowie o specjalnych potrzebach
Artur wybiera trzy przedmioty i wpisuje ich nazwy wraz z tłumaczeniem obok rysunku, Ania i Sylwia wypisują tyle nazw przedmiotów, ile zdołają. W miarę potrzeby pomagają sobie słownikiem.

6. Przygotowanie uczniów do prowadzenia dyskusji w języku angielskim z wykorzystaniem poznanego słownictwa i zwrotów, np.: Would you like to see an elephant? Czy chciałbyś zobaczyc słonia?, Are there any tigers in Africa? Czy w Afryce są tygrysy?, Is Africa dangerous? Czy Afryka jest niebezpieczna? Is it a continent? Czy to jest kontynent?
Ten etap jest jednocześnie podsumowaniem zajęć.
- Klasę dzielimy w sposób przypadkowy na dwie grupy. Obie dostają listę przedmiotów potrzebnych na safari. Listy nieco się różnią. Zadaniem jest wybranie z każdej listy 5 przedmiotów i przygotowanie się do tego, by przekonać drugą grupę
o słuszności wyboru.
- Przedstawiciel każdej grupy dokonuje prezentacji. Oceniamy ich wypowiedzi, przy czym pozostali członkowie grupy, która „nas” przekonała, mogą być również oceniani.
Uczniowie o specjalnych potrzebach
W tym czasie uczniów niepełnosprawnych przygotowujemy do pracy domowej. Wyjaśniamy precyzyjnie, co mają wykonać. Polecenia mają przygotowane na piśmie
i otrzymują do wklejenia. Wskazujemy raz jeszcze w zeszycie słownictwo potrzebne do wykonania zadania.

7. Praca domowa:
Would you like to spend your holidays in Africa? If yes, why? If not, why? (8 - 10 sentences) Czy chciałbyś spędzić wakacje w Afryce ? – Uzasadnij swoją odpowiedz. (8 – 10 zdań).
Uczniowie o specjalnych potrzebach
Dla Ani tekst do przetłumaczenia: W Afryce jest gorąco i deszczowo. Tam są zwierzęta: słonie, lwy, małpy, żyrafy, węże i papugi. Tam są też zielone palmy, żółte, czerwone, niebieskie kwiaty i żółty piasek.
Dla Artura i Sylwii: Wykonaj rysunek związany z tematem dzisiejszej lekcji. Postaraj się, by znalazły się na nim: palma, lew, słońce, żyrafa, kwiat. Podpisz te elementy po angielsku.