Diagnoza przedszkolna dziecka

„Diagnoza przedszkolna dziecka jednym z elementów lokalnego systemu oświaty” –artykuł opublikowany w miesięczniku "Bliżej Przedszkola" listopad 2008 – autor Wojciech Kostek

Artykuł, który miałam okazję przeczytać poświęcony został problemom związanym z koordynacją pracy przedszkola ze szkołą podstawową i poradnią psychologiczno – pedagogiczną, w celu ustalenia diagnozy dziecka przedszkolnego. Taka współpraca powinna się odbywać zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 7 stycznia 2003r. Rozporządzenie nakłada na dyrektorów placówek oświatowych, także przedszkoli obowiązek organizowania pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Akcentuje ważność prowadzenia diagnozy środowiskowej dziecka, która powinna być punktem wyjścia w pracy z dzieckiem. Przedszkole powinno prowadzić zajęcia specjalistyczne: korekcyjno - kompensacyjne, logopedyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym; zajęcia psychoedukacyjne dla rodziców, porady, konsultacje i warsztaty dla rodziców i nauczycieli. Aby wymienione zadania zrealizować nauczyciele przedszkoli będą potrzebować bardzo dużego wsparcia ze strony organu prowadzącego, te zaś ze strony ministerstwa.
Autor stwierdza, iż tak naprawdę pierwszym diagnostą dziecka jest jego nauczyciel w przedszkolu, zaś punktem wyjścia do diagnozy „przedszkolaka” jest diagnoza środowiskowa, która nie polega tylko i wyłącznie na wypełnieniu arkusza wywiadu z rodzicami, lecz wizycie w domu dziecka, obserwacji dziecka w jego środowisku domowym, aby móc stwierdzić warunki bytowe, wzajemne relacje małżonków oraz przede wszystkim stosunek rodziców do dziecka. Po dokonaniu oceny należy przeprowadzić jej analizę, określić mocne i słabe strony dziecka. Miałoby to służyć indywidualizacji pracy z dzieckiem, tj. rozwijaniu jego zdolności i wyrównywaniu występujących trudności. Nasuwa się zatem następujące pytanie: kto powinien prowadzić diagnozę dziecka w wieku przedszkolnym: poradnia psychologiczno - pedagogiczna czy przedszkole? Prawdą jest, że nauczyciel w przedszkolu obserwuje dziecko przez cały rok szkolny w swojej grupie. Może dokonać całościowej obserwacji i globalnej oceny. Specjaliści z poradni mieliby kontakt z dzieckiem jednorazowy lub dwukrotny trwający klika godzin. Jednak czy w tym czasie jest w stanie pokazać wszystko na co je stać? Autor artykułu zapewnia, że nie i ja się całkowicie z nim zgadzam.
W celu dokonania oceny opisowej dziecka nauczyciele przygotowują raporty. Każde dziecko powinno mieć założoną indywidualną dokumentację osobową. W tym celu można wykorzystać dostępne programy komputerowe, dzięki którym można szybko zorientować się na jakim etapie rozwoju znajdują się nasi wychowankowie, w jakich umiejętnościach i sprawnościach osiągnęły wysoki, prawidłowy bądź niski poziom. Aby prześledzić zmiany, należy najpierw dokonać co najmniej dwóch obserwacji interesującego nas dziecka, grupy, czy obszaru. Opracowane arkusze obserwacyjne oparte są na charakterystycznych dla danego przedziału wiekowego wskaźnikach rozwojowych. Program został podzielony na 12 arkuszy obserwacyjnych, do których należą obszary:
1. Rozwój emocjonalno-społeczny.
2. Rozwój sprawności ruchowej
3. Rozwój mowy i myślenia (w tym wymowa).
4. Rozwój percepcji wzrokowej.
5. Rozwój percepcji słuchowej.
6. Rozwój gotowości do czytania i pisania.
7. Rozwój kompetencji matematycznych.
8. Edukacja zdrowotna.
9. Edukacja przyrodnicza.
10. Edukacja kulturowo-estetyczna.
11. Edukacja muzyczna.
12. Edukacja techniczno-komunikacyjna.
Po zakończeniu prowadzenia takich badań należy wydrukować raporty i przekazać je rodzicom, zalecane jest również ich omówienie.
Tak jak autor wskazywał na początku artykułu, podkreśla raz jeszcze, że w przedszkolu powinna występować współpraca pomiędzy nauczycielami, polegająca między innymi na: przekazywaniu przez nauczyciela danej grupy wiekowej kolejnemu nauczycielowi informacji o dziecku. Przekazanie grupy to szczegółowe indywidualne omówienie każdego dziecka wraz z jego teczką osobową (należy taką teczkę założyć każdemu dziecku) zawierającą diagnozę środowiskową, ocenę postępów w nauce, sukcesy i niepowodzenia, rodzaje udzielonej pomocy, jej skuteczność oraz sposoby indywidualizacji pracy z dzieckiem. W każdej placówce, także Samoczynnie następuje wzrost wymagań w stosunku do nauczyciela w przedszkolu. Konieczna jest umiejętność posługiwania się komputerem, nabycie nowych kwalifikacji, w szczególności z terapii pedagogicznej, wzrasta czas przygotowania się do prowadzonych w przedszkolu zajęć. Zwiększają się również wymagania w stosunku do dyrektora przedszkola, w zakresie współpracy dyrektora z przedszkolami, ze szkołami podstawowymi i z poradnią psychologiczno - pedagogiczną. Przedszkole powinno przekazywać szkole (na koniec roku szkolnego) dokumentację zbiorczą dziecka zawierającą szczegółowy raport z zakresu jego funkcjonowania w przedszkolu (diagnoza, formy udzielonej pomocy, jej skuteczność oraz plan jej kontynuacji w szkole podstawowej).
Pan Wojciech Kostek jest zdania, iż w takiej organizacji funkcjonowania przedszkola dopiero na samym końcu niezbędna jest poradnia psychologiczno – pedagogiczna. Ma ona wspierać i pomagać w razie występujących problemów w zakresie diagnozy, prowadzić wczesne wspomaganie rozwoju dziecka lub terapię dzieci, z którymi nauczyciele nie będą mogli sobie poradzić pod względem specjalistycznym w przedszkolu, wydawać opinie dzieciom, u których występuje konieczność odroczenia realizacji obowiązku szkolnego i wreszcie koordynować w razie potrzeby udzielanie w przedszkolu pomocy psychologiczno - pedagogicznej przedszkolakom. Autor świadomy jest, iż przedstawiony projekt wymaga zwiększonych nakładów finansowych na edukację, nakłada na dyrektorów obowiązek racjonalnego i efektywnego ich wydatkowania. Wymaga również współpracy pomiędzy dyrektorami, a organami prowadzącymi placówki i sprawującymi nad nimi nadzór pedagogiczny a przede wszystkim dużego zaangażowania każdej ze stron.