Książki kształtują młodego człowieka

Brak oczytania uniemożliwia człowiekowi wyrażanie myśli, poglądów, przekonań. Ta nieporadność ma głębsze niż tylko estetyczne znaczenie, bowiem utrudnia komunikowanie się różnych grup społecznych. Młodzież o niskich możliwościach poznawczych jest zagrożona utratą tożsamości społecznej, kulturalnej i moralnej. Nie jest w stanie rozpoznać znaczenia własnej kultury. Ważną rolę w pracy nad rozwijaniem kultury czytelniczej dzieci powinna odgrywać biblioteka, która może wyrównywać braki wynikające z zaniedbań środowiskowych. Bibliotekarz powinien kierować czytelnictwem dzieci i tak organizować pracę, aby rozwijać ich zainteresowania i potrzeby czytelnicze, starać się, aby biblioteka była miejscem, w którym chętnie będą przebywać.
Książka może stanowić istotną i wielostronną pomoc w pracy wychowawczej. Zarówno bibliotekarze, wychowawcy, jak i rodzice pragną, aby dzieci poznały to, co przez długie wieki rozwoju literatury powstało, z rzeczy przeznaczonych dla nich, najlepszego i najpiękniejszego; co je wprowadzi we wspólny krąg kultury. Zależy nam na tym, aby książki, które dajemy dzieciom, budziły w nich pragnienie wiedzy, uczyły myślenia, aby pozwalały rozwijać się różnorodnym zainteresowaniom. Pragniemy, żeby przeżycia i emocje, które się budzą pod wpływem książek, oddziaływały na postępowanie i charakter dzieci. Chcemy wierzyć, że postacie bohaterów zdolne są zapalić wyobraźnię dzieci i stać się wzorem, według którego zapragną one kształtować swoje życie, że nauczą je hartu i umiejętności pokonywania wszelkich przeszkód w dążeniu do celu. Oprócz wielkich idei i dążeń, książka może kształtować w dzieciach ważną umiejętność współżycia z ludźmi, ukazywać piękno przyjaźni i miłości, budzić uczucia humanitarne i poszanowanie godności ludzkiej. Może uczyć piękna życia, cieszenia się urokiem przyrody i sztuki. Wreszcie książka jest niewyczerpanym źródłem przyjemności, źródłem najbardziej kulturalnej rozrywki.
Chcąc oddziaływać na młodego czytelnika trzeba w nim wywołać przeżycia, apelować do jego najżywotniejszych zainteresowań i potrzeb. Nie można zmusić dzieci do czytania wbrew ich potrzebom i zainteresowaniom. Głównym powodem, skłaniającym je do czytania, będzie zaciekawienie daną książką i przyjemność płynąca z lektury. Dlatego tak ważne jest umiejętne kierowanie czytelnictwem dzieci, zgodne z ich zainteresowaniami i stopniem rozwoju psychospołecznego.
Pozytywny wpływ książek, przy właściwym ogólnym wychowaniu, zawsze utoruje sobie drogę w głąb psychiki i będzie ją kształtował. Być może, że wśród tych książek znajdą się i takie, które staną się dziecku specjalnie bliskie i posłużą mu za wzór do naśladowania. Jakie to jednak będą książki, zdecydować może tylko samo dziecko zgodnie ze swymi wewnętrznymi potrzebami i możliwościami. W ogromnej większości wypadków wpływ książki nie będzie tak bezpośredni. Dziecko nie zechce naśladować żadnego bohatera, lecz mimo to lektura odegra dużą rolę w rozwoju jego osobowości. Książki uczynią swych czytelników bogatszymi wewnętrznie, rozszerzą świat ich uczuć i myśli. Tego wszystkiego oczekujemy właśnie od lektury. Przecież nie o to chodzi, by dziecko kogoś dosłownie naśladowało, lecz by czerpiąc z książek wartościowe treści, znalazło swoją indywidualną drogę.
W dziele wychowania książka stanowi nieocenioną pomoc. Trzeba jednak pamiętać, że zawsze jest ona tylko częścią odpowiedzialnej pracy rodziców i szkoły. Starajmy się udostępniać dziecku wszystko, co w literaturze uważamy za najpiękniejsze, zachowując tolerancję i zrozumienie dla jego upodobań i własnego wyboru. Jeżeli dziecko będzie poddawane ciągle wartościowym wpływom, można spodziewać się, że wyniesie ono z lektury wiele cennych przeżyć i zachętę do pracy nad sobą, a książka stanie się mu czymś bliskim i nieodzownym w życiu.