Etapy rozwoju mowy dziecka

Etapy rozwoju mowy dziecka


Okres melodii (0 – 1 rok życia)
Początkiem kontaktu dziecka z otoczeniem jest krzyk i płacz. Między 2 - 3 miesiącem życia pojawia się głużenie. Są to dźwięki podobne do samogłosek i spółgłosek, nie są świadomie wymawiane. Około 5 - 6 miesiąca życia rozpoczyna się gaworzenie. Teraz dziecko zaczyna świadomie powtarzać i naśladować dźwięki mowy. Pojawiają się pierwsze sylaby. W słowniku dziecka można już zaobserwować samogłoski: a, o, u, e, y, i oraz spółgłoski: m, p, b, t, d. Przed ukończeniem pierwszego roku życia powinny być wypowiedziane pierwsze słowa. Najczęściej są nimi: mama, tata, baba.

Okres wyrazu (1 – 2 rok życia)
Dziecko wymawia samogłoski: a, o, u, i, y, e oraz spółgłoski: p, b, m, t, d, n, k, ś czasem ć, ź, dź. Pozostałe zastępuje innymi, o zbliżonym miejscu artykulacji. Często wymawia tylko pierwszą sylabę lub końcówkę wyrazu oraz upraszcza grupy spółgłoskowe.


Okres zdania (2 – 3 rok życia)
W tym czasie mowa ulega dalszemu doskonaleniu. Dziecko powinno wymawiać wszystkie samogłoski, również ę, ą. Obok spółgłosek p, b, m pojawiają się zmiękczenia pi, bi, mi oraz w, f, wi, fi, ś, ź, ć, dź, ń, li, k, g, ch, ki, gi, chi, j, l, ł. Pod koniec tego okresu mogą się też pojawić głoski s, z, c, dz, a nawet sz, ż, cz, dż. Wymienione głoski nie zawsze są pełnowartościowe, często bywają zastępowane innymi, łatwiejszymi. Mowę dziecka 3 - letniego cechuje zmiękczanie głosek s, z, c, dz oraz sz, ż, cz, dż. Są często wymawiane jak ś, ź, ć, dź. Głoska r jest pomijana lub zastępowana przez inną np. j lub l. Pojawiają się proste zdania. Grupy spółgłoskowe są nadal upraszczane, brak wyraźnych końcówek w wyrazach.


Okres swoistej mowy dziecięcej (3 – 7 rok życia)
W dalszym ciągu wzbogacany jest zasób słownictwa, rozwijana umiejętność budowania zdań złożonych, następuje dalszy rozwój artykulacyjny. W 4 roku życia utrwalają się takie głoski jak s, z, c, dz. Głoski sz, ż, cz, dż mogą być zamieniane na s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź. Mowa dziecka jest jeszcze niedoskonała. Wyrazy czasami są poskracane, głoski mogą być poprzestawiane, a grupy spółgłoskowe uproszczone. W 5 roku życia mowa dziecka jest już zrozumiała. Utrwalane są głoski sz, ż, cz, dż. Dziecko potrafi je poprawnie powtórzyć, choć w mowie potocznej mogą być jeszcze wymawiane jako s, z, c, dz. Głoska r często pojawia się dopiero w tym okresie. Grupy spółgłoskowe mogą być nadal upraszczane. Dziecko pięcioletnie powinno porozumiewać się z dorosłymi, choć jego mowa nie jest jeszcze w pełni ukształtowana. W 6 - 7 roku życia powinna być utrwalona poprawna wymowa wszystkich głosek oraz opanowana technika mówienia.