Recenzja podręcznika "Straightforward"

Recenzja
podręcznika
„Straightforward”


Na początku tej recenzji chcę zaznaczyć, że poziomem od którego zazwyczaj
zaczyna się (a raczej kontynuuje się po szkole podstawowej i gimnazjum) naukę języka angielskiego jest pre-intermediate, a często intermediate. Dlatego wykorzystanie poziomu elementary będzie, jak sądzę, coraz rzadsze w przyszłości.
Straightforward to podręcznik kierowana dla dorosłych i z tym wiąże się jego specyficzny cel – porozumiewanie się w języku angielskim w podróży, w pracy i w innych sytuacjach odbiegających jednak od wszelkich egzaminów. Tak pokrótce sformułowane zadanie tego podręcznika plasuje go w pewnej odległości od stawianych wymagań podręcznikom przygotowującym szesnasto -osiemnastolatków do nowej matury.
Opiszę teraz poszczególne zagadnienia w świetle wymagań dla obecnej szkoły ponadgimnazjalnej. Będzie to jednocześnie odpowiedź na pytanie: jakie są mocne i słabe strony Straightforward?


I TEMATYKA

Muszę wymienić dwie słabe strony Straightforward w tym zakresie:

1. Niedopasowanie zawartości tekstów do potrzeba emocjonalnych i poznawczych szesnasto – osiemnastolatków.
2. Brak ściślejszej korelacji z tematami standardów egzaminacyjnych.
(szczegółowy spis tych tematów znajduje się w Informatorze maturalnym od 2005 roku, str. 33)

Porównując teksty Straightforward z bardzo dobrym pod tym względem Formatem, zauważa się brak koncentracji na życiu nastolatków i ich problemach.
Wprowadzenie tematów dotyczących np.:

narkotykow
zagrożeń związanych z używaniem Internetu,
spędzaniem dużej ilości czasu wolnego z komputerem,
zwiększanie się roli komunikacji komórkowej wśród młodzieży
problemów w szkole (przemoc, osamotnienie, pierwsza miłość)
życia nastolatków w rozbitych lub nowych rodzinach,
przestępczości młodocianych i jej przyczyn (chuligaństwo na stadionach, blokersi),

mogłoby znacznie podnieść walory tej książki w zakresie tematycznym. Uczeń powinien mieć przeświadczenie, że podręcznik nie jest przypadkowy, że został napisany specjalnie dla niego. Ma to swoje konsekwencje w zwiększonej koncentracji, zainteresowaniu materiałem dydaktycznym, co w sumie oznacz skuteczniejszą pracę nauczyciela.
Ogólnie ujmując, tematy tekstów Straightforward przystają do standardów egzaminacyjnych, lecz w momencie przejścia do szczegółów (Informator, str. 33), tychże szczegółów nie znajdujemy. Np.: temat Dom (w Straightforward House and Home) powinien jeszcze zawierać:

opis domu, pomieszczeń, wyposażenia;
opis sytuacji wynajmowanie mieszkania, kupowania.

(Być może lekcja 3A Dream Homes w części Intermediate wypełnia tę lukę).
Niektórych tematów ze standardów – ekologia, nauka i nowe wynalazki brakuje całkowicie, również w części Intermediate.

II SŁOWNICTWO

Na końcu podręcznika mógłby się znaleźć angielsko – polski słowniczek, najlepiej osobny do każdej lekcji. Jeżeli pozostawić Language Reference po każdym rozdziale, to koniecznie obok wymowy, musi być znaczenie polskie. Podawanie definicji słówek w języku angielskim (np.: Opportunities), to zadanie bardzo ambitne, ale w praktyce dla ucznia średniego często za trudne.
Ogólnie słownictwo Straightforward nie budzi zastrzeżeń, dobre są ramki na początku lekcji z nowymi słówkami.

III GRAMATYKA

Gramatyka dla części Pre – intermediate i Intermediate jest dobrze wybrana. Pozostaje utrwalenie jej w Workbook. Przykładem świetnych ćwiczeń komunikacyjnych jest Format Workbook, natomiast Opportunities Matura Powerbook (Pre – intermediate) kładzie nacisk na kontrastowanie czasów angielskich w parach. (Np.: Simple Past – Past Continuous, Present Perfect – Simple Past, rodzaj ćwiczeń bardzo pomocnych w rozumieniu czasów).
Sekcje Grammar Reference wymagałyby tłumaczenia w języku polskim. Polecam również wydrukowanie tabelki z czasami angielskimi w ujęciu całościowym. To bardzo pomaga zorientować się uczniom, o co chodzi w czasach angielskich. Z drugiej strony tabelki, (którą dołączam) znajdują się Sposoby Wyrażania Przyszłości – niezbędne wyjaśnienia do nauki pisania maturalnych tekstów użytkowych (i nie tylko).
Uczeń powinien mieć na końcu książki wyraźnie wydrukowaną, łatwą do odczytywania listę czasowników nieregularnych z polskim znaczeniem, obowiązującą na danym poziomie nauczania.

IV WRITTING
Niestety, nie wiem jak wyglądają szczegółowe instrukcje do zadań pisemnych z części Writting w Workbook. Same tematy ze spisu treści Straightforward nawiązują do standardów egzaminacyjnych. Jedno z pytań, jakie mogłabym tu zadać, to czy An option composition na pewno odpowiada For and against essay, czyli rozprawce.
Przypominam, że przed przystąpieniem do pisania, uczeń powinien przeanalizować:

1. model danego zadania pisemnego;
2. układ paragrafów;
3. wyrażenia dotyczące tego konkretnego tekstu.

Uczniom bardzo pomogłoby całościowe, zwięzłe ujęcie informacji na temat tekstów pisanych, umieszczone na końcu podręcznika. Mogliby na tej podstawie przygotować własne opracowania pisania tekstów maturalnych. (Pracę taką zadałam w klasach trzecich – uczniowie wykonali piękne kolorowe wydruki komputerowe na ten właśnie temat)

V LISTENING

Płyty CD do ćwiczeń Listening powinny być nagrywane przez native speakerów, najlepiej nastolatków. Dobre nagrania wyróżnia naturalność językowa:

1. używanie form słabych;
2. szybkie tempo mówienia;
3. niekoniecznie dobra dykcja mówiących.

W Straightforward brakuje szrszej prezentacji strategii egzaminacyjnych w ćwiczeniach typu Listening. Chodzi o liczne tabelki do wypełniania przez uczniów w trakcie odsłuchiwania tekstów, instrukcje do Listening Strategies, różnorodne zadania egzaminacyjne typu Listening.

VI SPEAKING

Dobre są ćwiczenia typu roleplay, może jest ich za mało. Powinny w miarę możliwości nawiązywać do standardów egzaminacyjnych – uzyskiwanie informacji, relacjonowanie, negocjowanie.


VII READING

W zadaniach sprawdzających rozumienie tekstu czytanego jest dużo dobrych ćwiczeń typu:

dopasowywanie nagłówków do paragrafów,
uzupełnianie luk w tekście.

Natomiast brakuje Multiple Choice Answers.

Wracam to odpowiedzi na pozostałe pytania do recenzenta.

1. Sylabus podręcznika jest zgodny z podstawą nauczania dla liceum na poziomie Pre – intermediate.
2. Odpowiedź omówiona w zagadnieniu I. Tematyka.
3. I 4. - odpowiedzi w zagadnieniach od I. Do VII.

5. Podręcznik Straightforward jest lepszy od Enterprise, ponieważ jego gramatyka pozostaje w rozsądnych proporcjach do innych sekcji nauczania. (Rozszerzona gramatyka Enterprise przygotowywała do starej matury). Poza tym, mimo pewnego rozmijania się tematycznego tekstów Straightforward ze standardami egzaminacyjnymi, są ona związane z życiem ludzi we wsółczesnym świecie. Enterprise bazuje raczej na fikcji literackiej w swoich tekstach. Następna sprawa, to ćwiczenia, które w Enterprise są powtarzane w każdej lekcji według jednego szablonu, brak tu jakiejkolwiek różnorodności. W Straightforward ćwiczenia nie powielają się wzajemnie, są kreatywne. (Wydany do Enterprise dodatek maturalny wyraźnie ustępuje dodatkom dołączonym do Opportunities – teraz już drukowanych w tych podręcznikach).

Konkurować mógłby Straightforward (po zmianach) z New Opportunities. Kurs Przygotowujący do matury. Pre – Intermediate. Sam ten podręcznik nie kładzie nacisku na ćwiczenie zadań ze standardów egzaminacyjnych. Natomiast jego Matura Powerbook został poszerzony o bardzo dobrze przygotowane zestawy zadań egzaminacyjnych wraz z ich omówieniami. Skoncentrowanie celów na standardach egzaminacyjnych uczyniłoby Straightforward konkurencyjnym również wobec Matrixa.

Straightforward byłby natomiast słabszy od Formatu – podręcznika od początku pisanego dla młodzieży z myślą o nowej maturze.

6. W punktach I. - VII. Omówiłam szczegółowo jak najlepiej zaadoptować Straightforward do realiów polskich.

7. Oczywiście adaptacja ta łączyła by się nieodzownie z uzupełniającymi podręcznik (a może i Workbook) zestawami zdań egzaminacyjnych. (Przykładem mógłby tu służyć New Opportunities Matura Powerbook, Pre Intermediate). Uważam, że najlepiej przejść po każdym rozdziale do przykładowych zadań egzaminu maturalnego:

Część Ustna – poziom podstawowy

Zad. 1. ROZMOWY STEROWANE

a) Uzyskiwanie, udzielanie informacji
b) Relacjonowanie wydarzeń
c) Negocjowanie



Zad. 2. ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI

Uzupełnione koniecznie:

• radą – jakich używamy czasów, wyrażeń;
• przydatnymi zwrotami i strukturami.

Oczywiście instrukcje muszą być w języku polskim, tak jak to jest na egzaminie.
Egzamin ustny z języka angielskiego na poziomie rozszerzonym jest obecnie jest wybierany przez zdecydowanie mniejszą liczbę maturzystów (co może się w przyszłości zmienić). Trzeba jednak ten fakt brać pod uwagę przy ustalaniu ilości ewentualnych zadań poziomu rozszerzonego, gdyż ich znaczenie z tego powodu może być mniejsze, niż zadań z poziomu podstawowego. Poza tym, zadana poziomu rozszerzonego powinny się znaleźć raczej w części Intermediate i wyżej.

Część Ustna – poziom rozszerzony


Zad. 1. ROZMOWA NA PODSTAWIE MATERIAŁU STYMULUJĄCEGO

• instrukcja
• materiał fotograficzny
• tytuły artykułów do omówienia
• diagramy procentowe
• pytania (wyłącznie w zestawie egzaminatora)


Zad. 2. PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJI

a) Instrukcja w języku polskim
b) Dwa tematy w języku angielskimi

To również uzupełnione radami dotyczącymi struktury wypowiedzi ustnej oraz użytecznymi zwrotami i wyrażeniami.

Elementy egzaminu pisemnego części podstawowej i rozszerzonej są podobne, różnią się głównie stopniem trudności. Egzamin pisemny składa się z:


ROZUMIENIA TEKSTU CZYTANEGO

Typy zadań do przećwiczenia po każdym rozdziale to:

a) prawda – fałsz
b) dobieranie
c) wielokrotny wybór

ROZUMIENIE ZE SŁUCHU

a) prawda - fałsz
b) dobieranie
c) wielokrotny wybór


WYPOWIEŹ PISEMNA

a) krótki i dłuższy tekst użytkowy
b) rozprawka, opis, recenzja, opowiadanie


W Matura Powerbook zestawy egzaminacyjne dla poziomu podstawowego (podręcznik Pre – Intermediate) zajęły po 4 strony. Jeśli ćwiczenia maturalne mają być po każdym rozdziale (a rozdział zawiera w Straightforward 4 lekcje), to może przydałoby się rozszerzyć planowane dwie strony do trzech. Jest to sprawa do przemyślenia.
Na końcu podręcznika powinien znaleźć się tematyczny Word Bank z polskim tłumaczeniem oraz zwięzłe opracowanie wszystkich tekstów pisemnych egzaminacyjnych poziomu podstawowego i rozszerzonego.
Uważam, że po wtrąceniu po każdym rozdziale dwóch lub trzech stron zadań egzaminacyjnych, drukowanie całych testów na końcu książki nie byłoby konieczne.
Podsumowując moją recenzję, chcę podkreślić, że przystosowany do polskich realiów Straightforward byłby nie tylko skutecznym i nowoczesnym podręcznikiem licealnym, lecz również pełniłby rolę Repetytorium w sytuacjach tego wymagających.