Sześciolatek w szkole czy przedszkolu?

6 latek w szkole czy przedszkolu? – Zielona Góra

Nowelizacja ustawy o systemie oświaty (Ustawa z dnia 27 stycznia 2012 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz. U. Z 2012 r., poz. 176) przesuwa obowiązek szkolny dzieci 6 – letnich na 1 września 2014 roku. Oznacza to, iż w nadchodzącym roku szkolnym (2013/2014), decyzje o edukacji sześciolatka w klasie I szkoły podstawowej ostatni raz podejmują rodzice.
Dzieci urodzone w 2007 roku, które od 1 września 2013 nie pójdą do I klasy szkoły podstawowej, nadal będą objęte wychowaniem przedszkolnym w szkołach lub przedszkolach.
Chcąc pomóc rodzicom dzieci sześcioletnich, tj. urodzonych w 2007r., w podjęciu decyzji, czy posłać swoje dziecko do I klasy szkoły podstawowej, czy też ponownie do oddziału przedszkolnego chciałabym przedstawić najważniejsze aspekty, na które należałoby zwrócić uwagę przy dokonywaniu tegoż wyboru.

Dojrzałość szkolna jest pierwszą i bardzo ważną rzeczą na którą należy zwrócić uwagę, gdyż dotyczy ona samego dziecka i jego rozwoju.
Dojrzałość szkolna to gotowość do podjęcia przez dziecko zadań i obowiązków jakie stawia przed nim szkoła. Dojrzałość obejmuje: rozwój fizyczny oraz psychiczny: emocjonalny, społeczny i umysłowy a także poziom opanowania umiejętności i wiadomości przygotowujących dziecko do podjęcia nauki czytania, pisania i liczenia. Im pełniejsza jest ta dojrzałość, tym większa będzie gwarancja powodzenia dziecka w nauce. W przedszkolu nauczyciele przeprowadzają badanie gotowości szkolnej (tzw. diagnozę) już z dziećmi 5 letnimi w roku szkolnym poprzedzającym pójście dziecka do szkoły dwukrotnie w listopadzie (diagnoza wstępna) i w kwietniu (diagnoza końcowa). Diagnoza ma na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych każdego dziecka. Wyniki tych badań są o tyle istotne, iż pokazują konkretnie w jakich sferach rozwoju dziecko ma trudności w osiąganiu umiejętności i wiadomości lub też doskonale sobie radzi. Dzięki tym badaniom łatwo jest wyznaczyć kierunki pracy z danym dzieckiem. Rodzice otrzymują w kwietniu tzw. pisemną informację o gotowości szkolnej dziecka przygotowaną przez nauczycieli, którzy przeprowadzali diagnozę i pracowali z dzieckiem w okresie rocznego przygotowania przedszkolnego. Informacja ta powinna dać rodzicom rzetelną wiedzę o tym czy ich dziecko jest gotowe by zmierzyć się z zadaniami i obowiązkami szkolnymi i pomóc w podjęciu decyzji. Należy wspomnieć, iż rodzice mający wątpliwości mogą korzystać z porad specjalistów poradni psychologiczno – pedagogicznej, którzy jeśli istnieje taka potrzeba przygotują opinię dla takiego dziecka. W przypadku gdy dziecko rozwija się nieharmonijnie i na wyrównanie deficytów potrzebuje czasu zawsze istniała i istnieje możliwość odroczenia obowiązku szkolnego. Po konsultacji ze specjalistą z poradni psychologiczno – pedagogicznej takie dziecko rodzice będą mogli pozostawić w przedszkolu (mowa tu o dzieciach, które wg. ustawy są zobowiązane do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej). Jeśli z analizy gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej wynika, iż osiągnęło ono odpowiedni poziom rozwoju wskazane jest by kontynuowało naturalną drogę rozwoju i wykorzystało w pełni swój potencjał. Pozostawienie takiego 6 latka w przedszkolu wiąże się z powtarzaniem przez niego rocznego przygotowania przedszkolnego. Nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego z uwagi na wprowadzenie reformy zakładającej m.in. obowiązek szkolny dziecka 6 letniego nie zakłada kształcenia umiejętności charakterystycznych dla wieku rozwojowego dziecka 7 letniego. Co prawda dla takich dzieci nauczyciele opracują program, rozszerzający zdobytą wcześniej wiedzę i umiejętności, który będzie uwzględniał ich potrzeby rozwojowe lecz mimo to rozwój takiego dziecka będzie zahamowany lub spowolniony a w niektórych przypadkach może nastąpić nawet regres (brak motywacji, niechęć, znudzenie). W tym samym czasie jego rówieśnik rozpoczynający naukę w klasie I ma zapewnioną wyjątkową ciągłość procesu edukacyjno-wychowawczego rozpoczętego w przedszkolu i konsekwentnie kontynuowanego w szkole podstawowej zwłaszcza w klasie I, która jest bezpośrednim następstwem edukacji przedszkolnej. Z uwagi na to, że podstawa programowa klasy I szkoły podstawowej stanowi swoistą kontynuację podstawy programowej wychowania przedszkolnego, warto się z nią zapoznać. Pomoże to uniknąć obaw rodziców przed tym, że dziecko nie poradzi sobie w szkole oraz uchroni przed błędnym myśleniem takim jak: „moje dziecko jest za małe by pójść do szkoły”. Ponad to w szkołach podstawowych bardziej niż do tej pory zwraca się uwagę na indywidualne podejście do każdego dziecka i co bardzo ważne dostosowano metody pracy do tempa rozwoju dziecka, wprowadzono też wiele metod stosowanych w przedszkolach oraz metod nowatorskich, dzięki którym przyswajanie umiejętności i wiadomości przez dzieci młodsze nie budzi już tyle kontrowersji co przed wprowadzeniem reformy i wpływa korzystnie na rozwój dziecka. Rodzice bardzo często lekceważą ten ważny czynnik jakim jest rozwój dziecka biorąc pod uwagę i porównując jedynie funkcję opiekuńczą przedszkola i szkoły nie mając tak naprawdę rzetelnych informacji na ten temat. Mianowicie wraz z wprowadzeniem nowej podstawy programowej szkoły podstawowej i pójścia dziecka 6 letniego do szkoły wzrosła waga funkcji opiekuńczej szkoły. Wprowadzono i zrealizowano szereg działań służących przygotowaniu szkół podstawowych do przyjęcia dziecka młodszego czego można obserwować już efekty: (informacje przekazane 6 lutego 2013 roku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej podczas posiedzenia Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu RP) :
• przeznaczenie środków z części oświatowej subwencji ogólnej na doposażenie nowych sal lekcyjnych i gimnastycznych, remonty bieżące szkół podstawowych,
• realizacja rządowego programu „Radosna szkoła” dzięki któremu 88% szkół podstawowych zostało wyposażonych w nowoczesne pomoce dydaktyczne oraz powstało 2024 zewnętrznych placów zabaw dla najmłodszych,
• wprowadzono kontrole sanitarne, które potwierdzają przygotowanie szkół do pracy z młodszym dzieckiem (w roku 2012 ocenę bardzo dobrą i dobrą otrzymało 93% placówek),
• z uwagi na to, że wszyscy nauczyciele pracujący w klasach I-III muszą posiadać kwalifikacje odpowiednie do pracy z młodszym dzieckiem w przedszkolu i szkole, ponad 80% szkół podstawowych uczestniczy w programie realizowanym w ramach projektu systemowego „Indywidualizacja procesu nauczania w klasach I-III”, w ramach którego nauczyciele najmłodszych klas doskonalą swoje umiejętności pracy z uczniami,
• zwiększona została liczba nauczycieli opiekujących się dziećmi w świetlicy a dzieci młodsze mogą korzystać z lepiej zorganizowanej opieki świetlicowej,
• coraz więcej dzieci uczących się w szkołach podstawowych ma możliwość korzystania z posiłków w szkole, wprowadzono też programy „Szklanka mleka” i „Owoce w szkole”,
• systematyczny spadek liczby uczniów w klasie w szkołach podstawowych (średnia liczba uczniów w klasie w szkołach miejskich wynosi 22), zmniejszająca się liczba uczniów w klasie poprawia warunki nauki najmłodszych i podnosi poziom opieki ze strony nauczyciela,
• 80% rodziców uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkole jako 6 latki, jest zadowolonych z edukacji swoich dzieci w szkole (badania Centrum Badania Opinii Społecznych z 2011). Ta grupa rodziców częściej niż rodzice sześciolatków pozostających w przedszkolu, zadowolona jest ze sposobu, w jaki ich dzieci są uczone. Aż 92% z nich jest zadowolonych z nauczycieli, a 86% jest zdania, że dzięki dobremu podejściu pedagogów ich dzieci dobrze czują się w szkole i chętniej do niej chodzą,
• badania w ramach Testu Umiejętności na Starcie Szkolnym (TUNSS) pokazały, że dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku 6 lat lepiej czytają, piszą i liczą od swoich rówieśników, którzy pozostali w przedszkolu, natomiast z krajowego badania OBUT (Ogólnopolskie Badanie Umiejętności Trzecioklasistów) z 2011 r wynikało, że dzieci, które rozpoczęły naukę w wieku 6 lat w trzeciej klasie uzyskały takie same a czasem lepsze wyniki niż o rok od nich starsi koledzy, dzieci, które rozpoczęły naukę w wieku 6 lat świetnie wykorzystują swój potencjał co ma korzystny wpływ na zwiększenie ich szans edukacyjnych.
Do tego by stwierdzić czy dziecko jest gotowe do pójścia do szkoły służą wyniki diagnozy przedszkolnej ale do tego by poznać jak przygotowana jest konkretna szkoła podstawowa do której ma pójść dziecko rodzic takiego dziecka musi podjąć współpracę – zaangażować się, chcieć zdobyć interesujące go informacje i mieć możliwość zapoznania się z ofertą. Służyć temu mają m.in. takie działania jak:
• zebrania informacyjne organizowane w przedszkolach specjalnie dla rodziców dzieci sześcioletnich, na których wypowiada się pracownik poradni psychologiczno – pedagogicznej o dojrzałości szkolnej, zaproszony dyrektor szkoły podstawowej znajdującej się blisko przedszkola przedstawiający ofertę swojej placówki, rodzice dzieci 6 letnich którzy posłali już swoje dziecko do szkoły.
• rozdanie rodzicom dzieci sześcioletnich informatorów o szkołach podstawowych, w których znajduje się wykaz wszystkich szkół podstawowych w mieście i takie informacje o nich jak: dane adresowe, baza szkoły, kadra, oferta edukacyjna, osiągnięcia i inne ważne informacje o szkole, informacja o ilości organizowanych oddziałów w danym roku szkolnym i informacja o tzw. dniach otwartych szkoły(takie informatory wydaje od 3 lat Urząd Miasta Zielona Góra, przekazuje dyrektorom przedszkoli a ci bezpośrednio rodzicom dzieci)
• Organizacja dni otwartych szkoły, na które rodzic może pójść z dzieckiem, obejrzeć budynek, wyposażenie, poznać nauczycieli, wziąć udział w zajęciach otwartych,
• Organizacja Festynu Rodzinnego na terenie przedszkola gdzie zapraszani są absolwenci przedszkola wraz z rodzicami, którzy dzielą się doświadczeniem szkolnym swoim i swoich dzieci z rodzicami, którzy dopiero poślą swoje dziecko do szkoły.
• Dzieci również mają możliwość poznania szkoły realizując wraz z nauczycielem wychowania przedszkolnego przez cały rok program współpracy ze szkołą.

Chciałabym zaznaczyć, iż sam fakt pójścia dziecka do szkoły nie jest niczym nadzwyczajnym a działania w kierunku „złagodzenia” przekroczenia progu szkolnego przez dziecko nie są żadną nowością tak jak i sama obecność dziecka sześcioletniego w szkole. Tak zwane „zerówki” szkolne sięgają swoich początków od roku 1977 lecz do roku 2004 nie były obowiązkowe, mimo to uczęszczało do nich mnóstwo 6 latków. Obecnie zarówno warunki i wyposażenie jak i metody oraz wymagania w szkole są dostosowane do możliwości rozwojowych dzieci sześcioletnich.
Decyzja rodziców o posłaniu dziecka sześcioletniego do szkoły w roku szkolnym 2013/2014 powinna być też starannie przemyślana pod kątem spotkania w jednej klasie dwóch roczników w roku szkolnym 2014/2015 kiedy to bez wątpienia w szkołach zapanuje ścisk.(Dane demograficzne (aktualizacja 1.02.2013 r.):Urodzenia - Zielona Góra: dzieci urodzone w 2006 r. – 1506, dzieci urodzone w 2007 r. – 1703;dzieci urodzone w 2008 r. – 1537). Dzieci które pójdą już jako siedmiolatki do klasy pierwszej będą uczyły się z sześciolatkami w bardzo licznych klasach. Nauka w klasie dwóch roczników będzie niestety trwała już przez całą edukację takiego dziecka począwszy od szkoły podstawowej poprzez gimnazjum, szkoły średnie itd.
Nabór do szkół podstawowych w Zielonej Górze trwa przez cały marzec. Warto więc pozyskać wartościowe informacje przed podjęciem decyzji.

Joanna Muraszko - Szczygieł



Źródła informacji:
1) WWW.men.gov.pl („9 faktów o przygotowaniu szkół do przyjęcia 6 latków”)
2) WWW.oswiata.abc.com.pl („Instytut Badań Edukacyjnych zbada umiejętności sześcio- i siedmiolatków”)
3) WWW.gazetalubuska.pl („Zobacz co czeka Twoje dziecko w szkole i przedszkolu”)
4) WWW.ore.edu.pl („Sześciolatek w szkole” – strona dla rodziców)
5) Informator: „6 latek w szkole”: nabór na rok szkolny 2013/2014 wydany przez Urząd Miasta Zielona Góra