Jakie niebezpieczeństwo tkwi w fascynacji techniką wojenną ?

CELE:
1.Poznanie sylwetki Lema
2.Zapoznanie się z próbką jego twórczości
3.Wyjaśnienie terminów - cybernetyka, cybernetyczny itp.
4.Doskonalenie umiejętności pracy w grupach
5.Ćwiczenie się w opowiadaniu, tworzeniu własnego opowiadania (swoboda wypowiedzi)
6.Doskonalenie umiejętności pracy ze słownikiem
7.Umiejętność wiązania „Bajki” z elementami charakterystycznymi dla baśni

METODY:
1.Praca w grupach
2.Burza mózgów
3.Metoda śnieżnej kuli

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
1.Duże kartki papieru, mazaki kolorowe, magnesy
2.Słowniki języka polskiego

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1.Kim był Stanisław Lem (wspólne zbieranie informacji)
2.Czytamy głośno „Bajkę o maszynie cyfrowej, co ze smokiem walczyła”
3.Podział uczniów na cztery grupy. Każda grupa dostaje dużą kartkę i pisak innego koloru.
4.Praca w grupach
Zadanie dla grupy 1:
-określ czas i miejsce wydarzeń
-wymień bohaterów „Bajki”
-nazwij motywy postępowania króla
-wypisz „cybernetyczne” słowa
Każda z grup odpowiedzi zapisuje na kartkach. Zbieramy je wszystkie i zawieszamy na tablicy.
Dzięki temu na tablicy mamy:

GR.I
Czas wydarzeń: nieokreślony, przyszłość, Kybera, Księżyc pustynny
GR.II
Bohaterowie: król Poleander Patrobon, inżynierowie królewscy, maszyna cyfrowa, wyprawa zbrojna, smok, poddani
GR.III
Motywy: król był wojownikiem, interesowała go technika wojenna, chciał wprowadzić porządek, ułatwić życie
GR.IV
„Cybernetyczne” słowa- cybernetyka, cybermuchy, cybergąszcze...

5.Wspólne omówienie, dyskusja
6. Cechy baśni w „Bajce”, szczególne zwrócenie uwagi na zakończenie i morał
7. Co to jest utwór fantastyczno- naukowy?
-wspólne zebranie informacji
-utwór fantastyczno- naukowy na podstawie „Słownika języka polskiego”
8.Wspólne sporządzenie notatki
-podsumowanie, zapis informacji wcześniej sporządzonych w grupach
-cechy baśni
1/treść fantastyczna
2/dzieje ludzi, swobodne przenikanie się światów
3/świat zaludniony (nierealnymi) cyber- elementami
4/nieokreślone miejsce i czas wydarzeń
5/dobro tryumfuje
6/morał, zakończenie
9. Cechy utworu fantastyczno- naukowego
-literatura fantastyczna
-konstrukcja świata uzasadniona, wyjaśnienia o charakterze naukowym lub mające pozory naukowości
-z reguły brak elementów cudowności (charakterystycznych dla baśni i legendy)
10. Test (na zasadzie konkursu) trzy najlepsze osoby nagrodzone oceną bardzo dobrą

ZADANIE DOMOWE
„I co dalej?” – napiszę opowiadanie jak wyobrażam sobie dalsze życie króla, bohatera omawianej na lekcji „Bajki”.

LITERATURA METODYCZNA
1.Red. Bożena Chrząstowska, „Kompetencje szkolnego polonisty”, WSiP, Warszawa 1995
2.Barbara Kasprzakowi, „Naucz się dziwić”, Poznań 2001

UWAGI:
Uczniowie zdecydowanie bardziej zaangażowali się w pracę, kiedy dowiedzieli się, że na końcu lekcji odbędzie się konkurs związany z realizowanym tematem.
Widać było, że są przyzwyczajeni do tego rodzaju pracy. Bardzo interesowała ich treść „Bajki”. Spodobała się im praca w grupach.
Zdecydowanie nie chcieli się angażować w dyskusję o science-fiction (chociaż okazało się, że doskonale rozumieją termin).