Zwyczaje wielkanocne

Zwyczaje wielkanocne- scenariusz
Scenografia- stół przykryty białym obrusem, na stole stroiki wykonane przez uczniów, pisanki w koszyku, gałązki wierzby udekorowane elementami symbolizującymi Wielkanoc.

Narrator I :
Święta Wielkiej Nocy podobnie jak święta Bożego Narodzenia podkreślają nasz narodowy i chrześcijański charakter. Wielkanoc jest najstarszym świętem chrześcijańskim.
„Noc Wielka” to noc wyjątkowa i niezwykła, to Zmartwychwstanie. Jezus pokonuje śmierć i powstaje z martwych. Tak jak podczas Wigilii dzielenie się opłatkiem, tak na Wielkanoc dzielenie się święconym jajkiem przypomina prastare chrześcijańskie agapy, wspólny posiłek spożywany na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy. Zwyczaje związane z obchodem Świąt Wielkiej Nocy rozpoczynają się od Palmowej Niedzieli.

Recytacja :
„Biją dzwony na Palmową Niedzielę
i miasto się rozwesela,
wielkie, ciężkie krople metalu
na czerwone dachy spadają.
Biją dzwony z wież wysokich i z malutkich
sygnaturek, jak z dziobków ptasich,
idą, idą ludzie ulicami,
by pomodlić się w białym kościele.”
(„Palmy kolorowe”- Antoni Gołubiew )

Narrator II :
Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień. Jest ona liturgicznym wspomnieniem wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. W tym dniu w kościele odbywa się święcenie palm oraz uroczysta procesja ku czci Chrystusa Mesjasza. Święconym palmom przypisywano właściwości lecznicze, dlatego chłostano się nimi dla zdrowia. Wielki Tydzień upływa pod znakiem przygotowań i oczekiwania Wielkiej Niedzieli. Według wierzeń ludowych dni wielkotygodniowe wróżą pogodę na cały rok.

Recytacja :
„W Wielki Czwartek rzesza cała
Do ciemnicy wiedzie Chryste
Dzwony zmilkły, a nastała
Jakaś cisza uroczysta...”
(„Dni pokuty i Zmartwychwstania”- W. Syrokomla)

Narrator I :
Wielki Czwartek- to dzień Ostatniej Wieczerzy, ustanowienia Najświętszej Ofiary i Sakramentu Kapłaństwa. Dzień pojmania Pana Jezusa. Wielki Czwartek to dzień jedności i miłości. Na liturgię tego dnia składa się między innymi uroczysta Msza Wieczerzy Pańskiej z umywaniem nóg. Następnie kapłan przenosi Najświętszy Sakrament do kaplicy, dawniej zwanej „ciemnicą”.

Pieśń „Golgota”.


Narrator II :
Wielki Piątek- to dzień męki i śmierci Chrystusa. W tym dniu Kościół nie sprawuje Najświętszej Ofiary. Następuje przeniesienie Najświętszego Sakramentu do Grobu Bożego oraz opis Męki Pańskiej. Przy grobie straż sprawuje wartę. Piękną polską tradycją jest odwiedzanie Grobu Chrystusa. Według wierzeń ludowych Wielki Piątek ma moc czarodziejską, dlatego sadzono drzewka, aby dobrze owocowały, kąpano się w rzekach i potokach wierząc w uzdrawiającą moc wody. Z Wielkim Piątkiem związana jest prastara tradycja malowania jajek. W Polsce przez wieki wypracowano wiele technik zdobienia jajek: pisanki, kraszanki, naklejanki.

Recytacja:
„Kapłan jadła i napoje
poświęconą kropi wodą.
Wielki Boże dary Twoje
Niech do grzechu nas nie wiodą.”
(„Dni pokuty i Zmartwychwstania”- W. Syrokomla)

Narrator I :
Wielka Sobota- to dzień święcenia pokarmów. Ten stary obrzęd, znany w kościele katolickim już w VIII w. pielęgnowany jest w większości polskich domów. Święcone było niegdyś w Polsce bardzo sute. Dziś jest skromne- mieści się w małym, pięknie ozdobionym koszyczku.
Na tradycyjnym wielkanocnym stole stawiano święcone kiełbasy, chrzan, szynki, lukrowane baby, mazurki. Główne miejsce zajmował baranek z masła lub cukru jako pamiątka pierwszej nocy paschalnej oraz pisanki. Według ludowych wierzeń poświęcone jajko chroni przed ogniem, zapewnia obfitość, dobre zdrowie i bezpieczeństwo. Wielkanocny stół dekorujemy gałązkami bukszpanu, baziami i rzeżuchą.

Narrator II :
Wielką Sobotę kończyła Rezurekcja. Dawniej rezurekcyjne dzwony zwoływały na nabożeństwo zmartwychwstania w Wielką Sobotę o 24.00. Wokół rozlegał się dźwięk dzwonów, armat, strzelb i moździerzy. Nadchodziła Wielka Niedziela.

Recytacja :
„Kiedy umierał trzęsła się ziemia
z bólu i w trwodze
gdy zmartwychwstawał głaz
ustępował na Jego drodze
i wyszedł z grobu pełen triumfu
mocy i chwały
świat drżał z zachwytu, ptaki Hosanna
Mu śpiewały.
Najbliżsi Jemu w trwożnej udręce
w modlitwach trwali
i pół w nadziei a pół w zwątpieniach
wyczekiwali...
aż Magdalena- jej się ukazał
w owy dzień z rana
- wybiegła z okrzykiem wielkiej radości
widziałam Pana.”
(„Wielka Noc”- S.Pudełkiewicz)
Narrator II :
Poniedziałek Wielkanocny słynął w całej Polsce z oblewania wodą. Zwyczaj ten ma początek w prasłowiańskich czasach, kiedy wierzono w oczyszczającą moc wody. Dzisiejsza nazwa – śmigus-dyngus- powstała z połączenia dwóch obrządków. Chodzono po dyngusie śpiewając i zbierając datki, a po południu oblewano dziewczęta wodą. Śmigus oznaczał uderzanie brzozową rózgą po nogach.

Recytacja:
„Poszła mroźna zima gdzieś na koniec świata
Za nią ciepły wiatr resztki śniegu zmiata
Już każdy się cieszy z nadchodzącej wiosny
Z nią świąt Wielkanocnych, szczęśliwych, radosnych,
Na które każdy jedzie w swe rodzinne strony,
By się z najbliższymi podzielić święconym,
By z wewnętrznym spokojem, z Bogiem pojednany
Wspólnie rozweselić swego domu ściany;
Że Pan Jezus znów żyje, że w grobie nie został,
Że po śmierci męczeńskiej cudem Zmartwychwstał.
A codzienne kłopoty, troski i zmartwienia
Ustąpią wtedy, idąc w zapomnienia.
Panuje taki nastrój radosny i miły,
Że człowiek człowiekowi jest bardziej życzliwy
Wszyscy wszystkim z serca życzą Świąt Wesołych,
Hojnie uświęconych łaską Chrystusową.
Krewnych i przyjaciół w gości zapraszają
Słowem: „Chrystus Zmartwychwstał”, wzajem pozdrawiają.
Dziękujemy Ci, Jezu, za te miłe chwile,
Które przeżywamy tak radośnie, mile.
Bądź uwielbion, Panie, w Swej chwale i mocy
I pozwól nam dożyć drugiej Wielkanocy.
(„Na Wielkanoc” Franciszek Hubacz)


Wykorzystano:
1.E. Marciniak (opracowanie) – „Wiersze na rok liturgiczny”
2.R. Hryń-Kuśmierek – „Encyklopedia tradycji polskich”
3.J. Uryga – „Rok Polski w życiu, tradycji i obyczajach ludu”