Program indywidualnych zajęć korekcyjno - kompensacyjnych

Program indywidualnych zajęć korekcyjno-kompensacyjnych

Opracowała: Marzena Pucka

Dziecko: Kasia B
Wiek: 6 lat
Częstotliwość spotkań: 30 razy po 30 minut

Diagnoza:

Charakterystyka dziecka

Dziewczynka w wieku 6 lat uczęszcza do przedszkola od trzeciego roku życia, obecnie realizuje program tzw. klasy „0”.
Ogólny poziom umysłowy dziecka jest w normie. Z przeprowadzonych obserwacji i wywiadów z nauczycielami oraz analizy prac dziecka dowiadujemy się, że Kasia jest dzieckiem bardzo spokojnym, jest koleżeńska, bawi się z dziećmi, ale w kontaktach z nauczycielem jest mało komunikatywna. W sytuacjach zadaniowych lub w zabawie jest bardziej obserwatorem niż inicjatorem. Dziewczynka jest raczej nieśmiała potrzebuje zachęty do działania.

Opis społeczno-kulturowy

Dziewczynka do niedawna była jedynaczką. Pochodzi z pełnej i wielopokoleniowej rodziny. Sytuacja materialna i bytowa rodziny jest dobra. Rodzice wykazują zainteresowanie dzieckiem i jej postępami rozwoju intelektualnego.

Ocena poziomu wiadomości i umiejętności

Kasia prawidłowo posługuje się ołówkiem/kredkami, sprawność manualna rozwija się prawidłowo. Jej prace plastyczne są ładne, zawsze dokończone. Jest dokładna, ale wolne tempo pracy wymaga dłuższego czasu na wykonanie zadań. Orientuje się w schemacie ciała, zna pojęcia dotyczące stosunków przestrzennych. Prawidłowo rozpoznaje i nazywa znane sobie przedmioty oraz określa ich funkcję. Rozpoznaje obraz graficzny liter i cyfr.

Występujące zaburzenia:

- obniżony poziom percepcji słuchowej
- zaburzenia słuchu fonematycznego
- obniżona percepcja wzrokowa
- wolne tempo pracy

Cele pracy z dzieckiem

• Rozwijanie mowy i wzbogacanie słownictwa dziecka.
• Zapamiętywanie i różnicowanie bodźców słuchowo-wzrokowych
• Rozwijanie pamięci słuchowej i słuchu fonematycznego
• Rozwijanie koordynacji wzrokowo- słuchowo-ruchowej
• Rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej,
• Zachęcanie do współdziałania z innym dzieckiem,
• Pozytywne wzmacnianie dziecka
Przewidywane efekty: Dziecko:
- Opowiada ilustracje
- Wypowiada się na podany temat
- Odtwarza struktury dźwiękowe układami przestrzennymi
- Odtwarza słyszany układ dźwiękowy ruchem i graficznie
- Rozpoznaje głosy z otoczenia
- Różnicuje słowa o podobnym brzmieniu
- Wyróżnia wyrazy w zdaniu
- Wyszukuje obrazki, których nazwa zawiera określoną sylabę
- Wyodrębnia głoski w nagłosie, śródgłosie i wygłosie
- Segreguje obrazki, których nazwy zawierają określoną głoskę
- Tworzy wyrazy z ostatniej głoski
- Dzieli wyrazy na głoski
- Powtarza z pamięci rymowanki, piosenki i wierszyki
- Odpoznaje obrazki opisane słownie
- Wyszukuje różnice na obrazkach
- Porządkuje historyjki obrazkowe
- Składa obrazek pocięty na części według wzoru lub bez niego

Metody:
• Metody czynnościowe (angażujące dziecko w działaniu)
• Metody słowne (rozmowa, opowiadanie, instrukcja słowna)
• Metoda oglądowa (ilustracje, historyjki obrazkowe)

Formy pracy:
• Indywidualna
ĆWICZENIA WPROWADZAJĄCE (wstępne)
Ćwiczenia łatwe, atrakcyjne, poniżej możliwości dziecka, zachęcające do podjęcia wysiłku.
- Zabawy paluszkowe
- Lepienie kulek, wałeczków z mas plastycznych
- Słuchanie bajek wierszy opowiadań czytanych przez nauczycielkę
- Swobodna rozmowa z dzieckiem
- Układanie puzzli
- Zajęcia z komputerem – wykorzystanie programów komputerowych
- Ćwiczenia Denissona
- Zabawy muzyczno-ruchowe

ĆWICZENIA KOREKCYJNE

a) Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacanie słownika

- uściślanie rozumienia pojedynczych słów (nazw zwierząt, roślin rzeczy itp.).
- uściślanie rozumienia zadań.
- słuchanie opowiadań.
- powtarzanie wyrazów, zdań, opowiadań.
- układanie z wyrazów zdania.
- opowiadanie ilustracji.
- samodzielne zrozumiałe wypowiadanie się na określony temat.

b) Kształtowanie wrażliwości słuchowej, różnicowanie dźwięków

- odtwarzanie struktur dźwiękowych układami przestrzennymi
- odtwarzanie rytmu
- graficzne odtwarzanie słyszanego układu dźwiękowego
- różnicowanie natężeń dźwięków
- określanie z której strony nadchodzi dźwięk
- porównywanie dźwięków, melodii
- zastępowanie poleceń przez sygnał dźwiękowy
- różnicowanie dźwięków z otoczenia z wykorzystaniem pomocy „Słucham i mówię”, lub programów komputerowych
- rozpoznawanie głosów z otoczenia

c) Ćwiczenia słuchu fonematycznego

- różnicowanie słów o podobnym brzmieniu
- różnicowanie sylab o podobnym brzmieniu
- różnicowanie głosek podobnych fonetycznie

d) Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej

Analiza i synteza zdań:
- wyodrębnianie zdań z wypowiedzi
- układanie zdań do obrazka
- kończenie rozpoczętego zdania
- budowanie zdania z podanego wyrazu
- „jakie to zdanie?”
- wyróżnianie wyrazów w zdaniu
- liczenie wyrazów w zdaniu
- układanie zdań z podanych wyrazów
- wyszukiwanie wyrazów krótkich w wyrazach dłuższych
Analiza i synteza sylabowa:
- podział wyrazu na sylaby
- liczenie sylab w wyrazie
- „Co to za wyraz?”
- zabawa w kończenie słów
- układanie wyrazów z sylab
- wyszukiwanie obrazków, których nazwa zawiera daną sylabę
- rozwiązywanie rebusów
- tworzenie wyrazów dwusylabowych z jednosylabowych
- określenie pozycji sylaby w wyrazie
- uzupełnianie wyrazów sylabami
Analiza i synteza głoskowa:
- wyodrębnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie
- segregowanie obrazków, których nazwy zawierają określoną głoskę
- tworzenie wyrazów z ostatnich głosek demonstrowanych obrazków
- dzielenie wyrazów na głoski
- „co to za wyraz?”

e) Ćwiczenia pamięci słuchowej

- powtarzanie rymowanek
- nauka piosenek i wierszyków
- powtarzanie sylab, wyrazów, zdań
- nauka pór roku, dni tygodnia, miesięcy
- powtarzanie układów liczb

f) Ćwiczenia koordynacji słuchowo-ruchowej
- Słuchowa analiza podanego rytmu i ruchowe jego odtworzenie przez wyklaskanie, wystukanie ołówkiem, pałeczką na bębenku, na cymbałkach ... z uwzględnieniem następstwa czasowego
- odtwarzanie słyszanego rytmu poprzez pokazanie ruchem ciała

ĆWICZENIA KOMPENSACYJNE

a) Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej

Podnoszenie ogólnej sprawności ruchowej
- zabawy ruchowe
- ćwiczenia w marszu, w biegu
- ćwiczenia na równoważni
- skakanie na prawej, lewej nodze
- przeskakiwanie przez przeszkody
- zabawy ze skakanką, szarfami, obręczami, woreczkami
- zabawy z rzutami do celu

Ćwiczenia manualne
- malowanie oburącz farbami klejowymi
- lepienie z mas plastycznych
- wydzieranki, wycinanie
- nawlekanie koralików
- nawijanie kłębka wełny
- ugniatani kul małych i dużych z gazet
- naśladowanie gry na fortepianie

Ćwiczenia grafomotoryczne
- zamalowywanie konturów liniami falistymi, ukośnymi, pionowymi, poziomymi
- kolorowanie płaszczyzn
- obrysowanie gotowych szablonów o prostych kształtach
- kalkowanie przez kalkę techniczną lub bibułę
- ćwiczenia grafomotoryczne wg H. Tymichowej
- labirynty
- malowanie suchym palcem wskazującym na pomalowanej świeżą farbą klejową powierzchnię papieru
- rysowanie wzorów palcem na tacce z kaszą
- rysowanie po śladzie znaków graficznych

b) Ćwiczenia percepcji wzrokowej

Ćwiczenia na materiale obrazkowym
- rozpoznawanie przedmiotów na obrazkach
- loteryjki obrazkowe
- domino obrazkowe
- dobieranie par przedmiotów
- wyszukiwanie różnic na obrazkach
- wyszukiwanie podobieństw na obrazkach
- „co do czego pasuje”
- „Kto zmienił miejsce”
- dobieranie obrazka do określonej czynności
- nazywanie czynności
- demonstrowanie ruchem czynności przedstawionych na obrazkach
- wyszukiwanie obrazków opisanych słownie
- porządkowanie historyjek obrazkowych
- dobieranie „dobrych” i „złych” obrazków do podanego opisu
- opowiadanie historyjki przedstawionej na obrazku
- układanie obrazków po uprzednim rozcięciu: na wzorze, wg wzoru, bez wzoru

Ćwiczenia na materiale geometrycznym
- różnicowanie figur geometrycznych pod względem kształtu, wielkości, koloru
- segregowanie figur wg określonych zasad
- obrysowanie prostych figur
- loteryjki geometryczne
- układanki mozaikowe
- rysunkowe abstrakcje
- różnicowanie kształtów
- układanie figur po uprzednim rozcięciu, wg wzoru
- odbijanie stemplami układu figur
- kolorowe wycinanki z figur geometrycznych

Ćwiczenia na materiale literopodobnym
- odpoznawanie znaków graficznych
- znajdź identyczny znak graficzny

Ćwiczenia na materiale literowym
- segregowanie liter
- wyszukiwanie takiej samej litery wśród innych
- wyszukiwanie liter w tekście
- segregowanie liter podobnych: u-n, p-b, p-g, d-b
- domino literowe
- różnicowanie liter mylonych
- wyszukiwanie sylaby demonstrowanej wśród innych
- wyodrębnianie sylab w wyrazach
- wyszukiwanie takich samych wyrazów
- wyszukiwanie wyrazów podobnych

Ćwiczenia pamięci wzrokowej
- rysowanie z pamięci, łączenie kropek
- odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych wzorów
- odtwarzanie z pamięci prostych układów z klocków
- układanie z pamięci kompozycji szlaczkowych z figur
- memory
c) Ćwiczenia orientacji przestrzennej

Ćwiczenia na schemacie ciała
- kształtowanie schematu własnego ciała
- różnicowanie lewej i prawej strony ciała
- odtwarzanie prostych układów pokazowych przez re edukatora stojącego tyłem do dziecka
- wykonywanie układów pod instrukcję nauczyciela
- słowne określenie pozycji, np.: „podnieś prawą rękę, tupnij lewą nogą”
- ćwiczenia przed lustrem
- ćwiczenia z osobą stojącą naprzeciw

Różnicowanie i określanie kierunków w przestrzeni
- ćwiczenia kierunków do osi własnego ciała: góra, dół
- ćwiczenia kształtujące rozumienie określeń: do przodu, do tyłu, w bok, przed, za
- ćwiczenia ruchowe wykonywane zgodnie z instrukcją nauczyciela

Różnicowanie i określanie położenia przedmiotów
- wykonywanie poleceń np.: połóż czapkę na głowie
- określenie układów demonstrowanych przez drugą osobę, np.: Kasia trzyma w prawej ręce..., Na głowie Olka leży...
- układanie przedmiotów zgodnie z instrukcją
- układanie tangramów
- loteryjki przestrzenne
- tworzenie kompozycji przestrzennych z figur geometrycznych, lub klocków „Bio”

Ćwiczenia orientacji przestrzennej na kartce
- określenie położenia przedmiotów na obrazku
- graficzne dyktanda
- rysowanie szlaczków z figur geometrycznych
- łączenie kropek
- labirynty np.: wskaż drogę myszce do sera
- różnicowanie znaków litero podobnych i literowych

ĆWICZENIA KOŃCZĄCE (relaksacyjne)
- masażyki
- bajki relaksacyjne
- ćwiczenia oddechowe
- muzyka relaksacyjna
- zabawy muzyczno-ruchowe na zakończenie zajęć

Wykorzystane pomoce:
- Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz
- Program terapii funkcji percepcyjno - motorycznych N.C.Kepharta;
- Metoda ruchu rozwijającego W. Sherbone
- Program rozwijający percepcję wzrokową „Wzory i obrazki” M. Frostig i D. Horne`a
- Program percepcyjno-motoryczny N. Kepharta
- Elementy Metody Dennisona
- Elementy Metody 18 struktur wyrazowych
- Elementy Metody Jadwigi Cieszyńskiej
- Elementy Metody Anny Smoleńskiej
- Programy komputerowe „Sokrates”, „Czytam i piszę – interaktywna nauka języka polskiego, nauka przez zabawę.”
- Odgłosy przyrody – zagadki obrazkowo- dźwiękowe
- Ćwiczenia grafomotoryczn H. Tymichowej
- Techniki relaksacyjne w wersji B. Kaji
- Pomoce przygotowane dla dziecka przez prowadzącego

Ewaluacja:

Ewaluacja programu odbywać się będzie systematycznie na podstawie:
• zapisów w dokumentacji zajęć,
• obserwacji dziecka w trakcie terapii
• oceny jego postępów (karty diagnostyczne)
- badanie słuchu fonematycznego wg I. Styczek
- test Spionek
- układanie obrazków wg wzoru
- skreślanie w wyrazach zbędnych liter
- próba kreskowania Rene-Zazzo
- zbiór prac dziecka

Bibliografia:
- M. Micorek, Materiały pomocnicze do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych z dziećmi sześcioletnimi i siedmioletnimi, „WOM” Bielsko-Biała 2006
- B. Kaja, Zarys terapii dziecka, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001
- Czajkowska, K. Hereda, Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Poradnik dla nauczycieli, Wyd. WSiP Warszawa 1989
- H. Skibińska, Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001
- Materiały własne z kursu kwalifikacyjnego terapii pedagogicznej WOM Bielsko-Biała 2011/2012